Milli armiye xatire küni


2007.04.08

4 - Ayning 8 - küni 1944-yilidin 1949-yilighiche dawamlashqan sherqiy türkistan milliy azadliq inqilabining awan'gart muntizim qoshuni milliy armiyining qurulghan 62 yilliq xatire küni. Bu kün munasiwiti bilen ottura asiyadiki bir qisim memliketlerdiki Uyghur jama'iti we sabiq milliy armiye jengchi ofitsérliri türlük shekilde xatirilesh pa'aliyiti ötküzdi.

Milliy armiye 1945-yili 8-april küni resmiy qurulup, ghuljidiki wang qadir béghida bayraq tapshurwelish murasimi we parat ötküzgen.

Milli armiye resmiy qurulghanda palinof bash qomandanliqiqa, is'haqbeg mununuf, zunun tiyipuflar mu'awin qomandanliqqa, majrof bash shtap bashliqliqigha teyinlendi. Shuning bilen milli armiye ichide unwan we derije tüzümi yolgha qoyuldi. Bu chaghdiki unwan namliri köprek sowit ittipaqi hem rosiye armiyiliride qollinilghan atalghular idi.

Milliy armiyining eng aliy herbi unwani - marshal bolup, bu jumhur re'is elixan törige bérilgen. Milliy armiyining kéyinki bash qomandani is'haqbegke général léyténantliq unwani, palinop, majarop, delilqanlargha général mayorluq unwanliri bérilgen.

Melumatlarlargha qarighanda sherqiy türkistan jumhuriyet hökümiti ilgiri kéyin 25 ademge polkownikliq, 50 ademge podpolkownikliq, 60 tin artuq ademge mayorluq unwani bergen. Bulardin bashqa yene ottura towen derijlik unwanliq ofitsérlarmu xéli köp bolghan.

Milliy armiyining adem sani taza köpeygende 30 mingdin ashqanliqi melum. Milliy armiye ilgiri kéyin jing, shixo, herembagh qatarliq jaylardiki chong jenglerni öz ichige alghan toqquz qétim chong jeng, 36 qétim ottura derijlik jeng qilghan bolup, 20 mingdin artuq düshmenni yoqatqan, besh ming etrapida düshmenni esirge alghan.

Milliy armiye "sherqiy türkistanning musteqilliqi üchün algha" dégen xetler yézilghan bayraqni taki 1949-yili 10-ayghiche kötürgen idi. Her millet xelqidin teshkillen'gen mezkur batur armiye 1950-yili xitay azadliq armiyining 5- korpusi qilip özgertilgen hemde kéyin emeldin qaldurulghan. (Ümidwar)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.