Nur bekri béyjingda "üch xil küchler qosh tilliq ma'arip siyasitige hujum qilmaqta" dep körsetti


2008.03.04

Shinxu'a torining 4 - mart xewiride körsitishiche, xitay kommunist hökümitining Uyghur aptonom rayonigha qoyghan ölke re'isi süpitide, béyjingda ötküzülüshke bashlighan xitay 11 - nöwet siyasiy meslihetchiler kéngishige qatnishiwatqan nur bekri, seyshenbe küni shinxu'a agéntliqi muxbirining so'allirigha jawab bérish jeryanida, qosh tilliq ma'arip siyasitini alahide tilgha alghan.

Nur bekri " qosh tilliq ma'arip siyasiti, Uyghur aptonom rayonluq hökümetning qolliniwatqan bir xil ma'arip siyasiti, emma chet'ellerdiki üch xil küchler, buni hökümitimizge hujum qilishning wasitisi qilip, junggo hökümitini az sanliq milletlerni xitayche sözleshke qistawatidu dep körsetmekte" dégen.

U yene tekitlep, qosh tilliq ma'aripida asasliniwatqini yenila az sanliq millet tilliri, xenzu tilimu bashqa til yéziq bilen oxshashla muhim, méning qosh til ma'aripigha qarshi chiqiwatqan bölgünchilerdin sorap baqqum bar," eger qosh tilliq ma'aripidin gumanlinishqa toghra kelse chet'ellerge chiqip chet'el tili we yéziqini öginiwatqanlarni néme dep chüshinish kérek " dégen.

Uyghurlar shundaqla chet'ellerdiki Uyghur ziyaliyliri hemde pa'aliyetchiler bolsa xitay hökümitining qosh tilliq ma'aripi emeliyette xitay tilini asas qiliwatqan bir tilliq hemde mejburiy qolliniwatqan ma'arip siyasiti ikenlikini, chet'ellerde qolliniwatqan öz ana tiligha hörmet qilin'ghan erkin haldiki qosh til ma'arip siyasitidin tüptin perqlinidighan assimilyatsiye siyasiti ikenlikini otturigha qoymaqta.

Nur bekrining üch xil küchler, qosh tilliq ma'arip siyasitige hujum qilmaqta dégen bayanlirigha inkas qayturghan dunya Uyghur qurultiyi bayanatchisi dilshat rishit bügün radi'omizgha bayanat bérip " xitay yétishtürgen del nur bekridek bir qisim kadirlar xitay bilen hemkarliship Uyghur ma'aripini yoqitip, Uyghurlarni til we medeniyet jehettin assimilyatsiye qilish qedimini tézlashturmaqta " dédi.

Nur bekri yéqinqi yillardin buyan, xitay hökümitining Uyghurlargha qolliniwatqan qosh tilliq ma'arip siyasitining emeliylishishide aktip hem muhim emel tutup kéliwatqan Uyghur kadirning biri bolup, u ilgirimu qosh tilliq ma'aripni izchil hem kücheytip yürgüzüsh heqqide mexsus söz qilip " tungganlarningmu tili yoq, millet bolup turuwatmamdu, xitay tilini yaxshi özleshtürüsh, az sanliq millet ma'arip süpitini yuqiri kötüridu" dégendek sözliri bilen Uyghurlarning ghezipini qozghighan idi. (Gülchéhre)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.