Nur bekri: “Döletning pütünlikini köz qarchighimdek asraymen”


2008.01.25

22 ‏-Yanwar axirlashqan Uyghur aptonom rayonluq 11 ‏-nöwetlik xelq qurultiyining 1 ‏- omumyighinida re'is nur bekri hoquq tapshuruwélish nutqi sözligen. U nutqida aldi bilen , özige ghemxorluq qilip, bu wezipige östürgen xitay komunist partiyisige rehmet éytqan. U buningdin kéyin “ Üch xil küchler ” ge hem chégra ichi-sirtidiki bolgünchilerge qattiq zerbe bérishte ching turidighanliqi, dölet bixeterlikini jénini qoghdighandek qoghdaydighanliqini, döletning pütünlükini bolsa, özining köz qarchighini asrighandek asraydighanliqini bildürgen. Nur bekrining mezkur nutqi üstide toxtalghan muhajirettiki Uyghur ziyaliyliri, Uyghur élidiki qorchaq re'isler tarixida yéngi bir sehipe échilghanliqini bildürüshmekte.

Töwende muxbirimiz shöhret hoshurning nur bekrining mezkur nutqi heqqide bir qisim Uyghur ziyaliyliri bilen ötküzgen söhbitini anglaysiler:

Dunya Uyghur qurultiyining mu'awin re'isi muhemmed toxti ependi nur bekrining milliy kimliki we wekillik salahiyiti heqqide toxtaldi.

Nur bekri nutqida, iqtisadi qurulush we xelq turmushi heqqide köp toxtalmighan. Bashtin axir, dölet bixeterliki we muqimliqini chöridep söz qilghan. U sözide, her waqit chong weziyetni asasiy orun'gha qoyup, dölet ichi ‏- sirtidiki milliy bölgünchilerge qattiq zerbe birishte ching turidighanliqini alahide eskertken.

Muhemmed toxti ependi yene nur bekrining chong weziyet dégen sözining mahiyette, chong menpe'eti yeni xitay xelqining menpe'eti ikenlikini bildürdi.

Kanadada yashawatqan Uyghur ziyaliyliridin tuyghunjan abduweli ependi, nur bekrining hoquq tapshuruwélish nutqining xoshamet nutqi ikenligini, nur bekrining nutqini xelqqe xitaben emes, xitay komunistik partiyisige xitaben sözligenlikini dédi.

Gollandiyide yashawatqan adalet xanim, nur bekrining nutqi heqqidiki qarashlirini bildürdi.

Yuqiriqi üch mulahizichi, nur bekrining nutqini, “Weten-milletni sétish qesemnamisi” dep qaraydighanliqini bildürdi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.