Uyghur ilidiki paxtilarni kim üzidu ?
2004.09.05
Paxta üzüsh peslining yétip kélishige egiship, Uyghur aptonom rayonixitay yallanma aqqunlar éqimining hujumigha uchridi.
Bu yil ishlepchiqirish qurulush armiyisining shixenzidiki paxtizarliqi 150 ming xitay aqqunni yalliwélip paxta térishke salidu . Xitay metbu'atlirining xewer qilishiche , ishlepchiqirish - qurulush armiyisining shixenzidiki her qaysi polk we déhqanchiliq meydanliri , hazirghiche ichkiridin 120 ming aqquni paxta térishke yalliwalghan . Hazir her küni dégüdek aqqunlarni mexsus poyiz bilen ichkiridin shixenzige toshimaqta . Aqqunlarning köpchiliki xénenlikler bolup , ishlepchiqirish - qurulush bingtu'enidiki da'iriler bir qanche ayning aldida xénen'ge bérip , xénendiki nahiyiler bilen emgek toxtimi tüzgen . Bingtu'endiki emgek we parawanliq ishlirigha mes'ul da'irilerning bildürüshiche , aqqunlarnining yataq , tamaq , ma'ash we parawanliq ishliri bir tutash orunlashturilidu .
Küzetküchiler , bingtu'en da'irilirining yallanma emgek küchlirini Uyghur aptonom rayonining jenubidiki ishsiz Uyghur déhqanlardin emes , belki shixenzige téximu yiraq bolghan xénendin yalliwalghanliqi aydinglashturghuchi rol oynaydu dep baha bermekte . Bingtu'en da'iriliri aldinqi yili jenubtiki bir qisim Uyghur déhqanlarni paxta üzüshke yalliwalghan , biraq Uyghur déhqanlargha tutqan kishilik mu'amile , ish heqqi , yétip - qopush we yémek ـ ichmekte ixtilap kélip chiqip , bezi déhqanlarning ishini tashlap kétishige sewebkar bolghan . Shixenzige barghan déhqanlar eyni chaghda radi'omizgha téléfon qilip , da'irilernining xitay aqqunlirigha Uyghurlardin köp ma'ash bérish , Uyghurlargha ma'ashni waqtida bermeslik ,her xil seweblerni bana qilip ma'ashini tutup qélishdek heriketlirini eyibligen idi . (Erkin)