Uyghur élida 5 yil ichide az dégende 15 ming kishige uzun muddetlik, muddetsiz yaki ölüm jazasi bérilgen

Uyghur aptonom rayonining yuqiri derijilik edliye emeldari, rayonda yéqinqi 5 yil ichide 5 yildin az bolmighan uzun muddetlik qamaq jazasi, muddetsiz qamaq jazasi yaki ölüm jazasigha höküm qilin'ghan mehbuslarning sani az digende 15 minggha yétidighanliqini, 2007 - yili aptonom rayonda kéchiktürüp ölüm jazasigha höküm qilin'ghanlarning nurghun yillardin béri tunji qétim ölüm jazasigha höküm qilinip derhal ijra qilinidighanlarning sanidin éiship ketkenlikini élan qildi.

Bu sözlerni Uyghur aptonom rayoni yuqiri sot mehkimisining bashliqi rozi ismayil, peyshenbe küni Uyghur aptonom rayoni xelq qurultiyining yighinida bergen doklatida tekitligen bolup, u bu mezgilde uzun muddetlik, muddetsiz yaki ölüm jazasigha höküm qilin'ghanlarning sanini 15217 dep élan qildi. Uning eskertishiche, yéqinqi 5 yildin béri dölet bixeterlikige chétilidighan dilolardin 1003 délo bir terep qilin'ghan bolup, u bu weqelerde “Milliy bölgünchi hem diniy esebiy küchlerning xoriki” zerbige uchurighanliqini bildürdi. Lékin rozi, bu délolar hem jazagha uchrighan shexsler üstide tepsili toxtalmighan. U, “Üch xil küchler” we “Hizbulteqrir” teshkilatigha munasiwetlik délolar bashtin - axiri jinayi jazalar ichidiki éghirining éghiri süpitide bir terep qilin'ghanliqini eskertip, bularning ichidiki “Dölet hakimiyitini aghdurush, döletni parchilash, térrorchi we döletni parchilashqa küshkürtküchi qatarliq dölet bixeterlikige yatidighan heriketlerning yolbashchi we ghulluq'ünsürliri” éghir jazagha tartilghanliqini ilgiri sürgen.

Közetküchilerning eskertishiche, Uyghur ilida kéchiktürüp ölüm jazasigha höküm qilin'ghanlarning sani ölüm jazasigha höküm qilinip derhal ijra qilinidighanlarning sanidin iship kétishi, xitay ali sot mehkimisining ötken yili 1 - aydin bashlap ölüm jazasini tedbiqlash hoquqini ötküzüwalghanliqi bilen munasiwetlik bolushi mumkin. Lékin xelq'ara kishilik hoquqi teshkilatliri xitaydin ölüm jazasini bikar qilishni telep qilmaqta hem Uyghur ilida siyasi mehbuslargha xalighanche ölüm jazasi bérish bilen eyiplimekte. (Erkin)