Хитай өлкилиридики завутларға орунлаштурулған уйғур қизлири өз юртлириға кетәлмәй тәмтирәп йүрмәктә

Хитай даирилири "ешинчи әмгәк күчлирини сиртқа чиқирип, деһқан - чарвичиларни һаллиқ сәвийигә йәткүзүш" шуари астида, уйғур қизлирини түркүм - түркүмләп хитай өлкиридики завутларға орунлаштуруп, намрат аилиләрни һаллиқ сәвийигә йәткүзүватқанлиқини кәң тәшвиқ қиливатқан бир пәйттә, йәкән наһийиси качуң йезисидин шәндуңниң хәйяң шәһиридики бир завутқа орунлаштурулған 5 нәпәр уйғур қиз, завуттики бесимларға чидимай үрүмчигә қечип кәлгән.

Йеқинда мәлум бир уйғур тор бетидә, хәйяңдин үрүмчигә қечип чиққан 5 қизниң ичидики патигүл юнус вә патимә сейит билән елип берилған сөһбәт хатириси елан қилинип, қизларниң һәқиқий әһвали дәлил пакитлар билән баян қилинди.

Қизларниң билдүрүшичә, йәкән шәһәр ичидин 100 қиз, качуң йезисидин 113 қиз җәми 213 қиз, хәйяңдики бир попайка тоқуш завутиға орунлаштурулған болуп, гәрчә аз сандикиләр өз разилиқи билән хитай завутлирида ишләшкә қошулған болсиму, көпинчисиниң йеза башлиқлириниң " әгәр завутта ишләшкә қошулмисаңлар, қара нопус болисиләр, той хети берилмәйду, өйүңларни чиқип түзливитимиз " дегән бесими билән хитайға беришқа қошулғанлиқи мәлум болди.

Тохтамда қизларға дәсләп 550 йүән кейин 900 йүәндин 1100 йүәнгичә мааш бериш вәдә қилинған , бирақ бир қанчә айғичә мааш тарқитилмиған, қизлар күнигә 15 саәт ишлигән, иш салмиқи еғир, озуқлиниш яхши болмиғанлиқи үчүн сәнәмгүл исимлик қиз қаттиқ кесәл болуп, бир қанчә күнгичә һушсиз ятқан болсиму, әмма завут мәсуллири уни дохтурға көрсәтмигән.

Завут мәсуллири йәнә, башқа қизларни мәзкүр завутта ишләшкә қизиқтуруш үчүн, қизларниң яхши турмуш шараитида яшаватқанлиқи һәтта уларға атап қой союп, мизилик таамларни бериватқанлиқи тәсвирләнгән сахта филимләрни ишләп, наһийә вә йезиларда қоюп тәшвиқ қилған.

Завутта учриған түрлүк бесимларға бәрдашлиқ берәлмигән 5 қиз, уйғур тиҗарәтчилириниң ярдими билән үрүмчигә қечип кәлгән, әмма уларниң ата ‏- анилири йеза башлиқлириниң түрлүк тәһдитлиригә дуч келиватқанлиқи үчүн , улар өз юртлириға баралмай тәмтирәп йүрмәктә.

Буниңдин сирт , уйғур тор бәтлиридә хитайдики уйғур қизларниң әһвали һәққидә сөз қилиш қаттиқ чәкләнмәктә. (Әқидә)