Isma'il tiliwaldi qosh tilliq ma'aripni kücheytishni telep qildi

Uyghur aptonom rayonining re'isi isma'il tiliwaldi aptonom rayon boyiche ötküzülgen qosh tilliq oqutush xizmet yighinida qosh tilliq oqutushning sür'itini omumiy yüzlük téximu tézlitishni telep qilghan.

Bu heqte xewer tarqatqan xitay hökümitining awazi hésablinidighan shinjang radi'o istansisining xewer torining yézishiche, aptonom rayonluq hökümet yéqindin buyan qosh tilliq ma'arip üchün zor miqdarda meblegh ajratqan bolup, milliy mektepler bilen xenzu mekteplerning qoshuwétilish süritini tézletken.

1999-Yili pütün Uyghur aptonom rayonidiki 27 ottura mektepte qosh tilliq sinip teshkil qilinip, oqughuchi sani 2600 neper bolghan bolsa, hazir qosh tilliq oqutush siniplirining sani 4500 din éship, oqughuchilar 145 minggha yetken. Az sanliq millet balilirining xitayche mektepke kirish nisbiti sheher-yézilarda %20 ashqan,hetta bezi jaylarda 50% ke yetken. Qosh tilliq oqutush ottura mekteptin bashlan'ghuch mektepke hetta bashlan'ghuchqa kirish teyyarliq siniplirighiche shuningdek yene sheherlerdin yéza- qishlaqlarghiche qatlammu-qatlam tereqqi qilishqa bashlighan.

Isma'il tiliwaldi " ottura we bashlan'ghuch mekteplerde qosh tilliq oqutushni yolgha qoyush, az sanliq milletlerning ma'arip sapasini östüridu. Bu az sanliq milletlerning yéngi tiptiki talant igilirini terbiyileshtiki eng biwasite we eng ünümlük ötkel bolup, u her qaysi milletlerning ortaq güllinish we algha bésishi emelge ashurushning zor istratégiyilik charisidur" dégen. Isma'il tiliwaldi qosh tilliq ma'aripni téximu tézlitishni telep qilghan.

Biraq, qosh tilliq ma'aripi heqqide Uyghurlar arisida türlük naraziliq inkasliri bolmaqta, Uyghur diyarining ichidiki kishiler öz naraziliqlirini ashkarilashtin qorqsimu, emma chet'ellerdiki Uyghur ziyaliylirining jümlidin Uyghur teshkilatlirining éytishiche, xitayning qosh tilliq ma'aripi dégini emeliyette Uyghurlarning tilini yoqitish we Uyghur medeniyitini assimilyatsiye qilip, xitaylashturush dégendin bashqa nerse emes. (Ümidwar)