Xitay hökümiti Uyghur yézilirida "qosh til yeslisi" qurushni kéngeytmekte


2007.04.13

Xitay hökümiti Uyghur élide "qosh til" ma'aripini yézilardiki kentlerning teyyarliq siniplirighiche kéngeytish qedimini tizletmekte.

Qeshqer hökümet uchuri torida 13 ‏- mart bérilgen xewerdin melum bolushiche, qeshqerning maralbéshi nahiyisi teweside "qosh til" ma'aripi omumlashturulghan yeslilerdiki teyyarliq sinipliri sani 73 ke, oqughuchilarning sani 2584 ke yetken.

Xitay yene "qosh til" ma'aripini kent derijilik yeslilergiche kéngeytish üchün bir qatar tedbirlerni tüzüp chiqqan we "qosh til" yesli teyyarliq sinipliri asasiy mu'essesi qurulushi we qattiq détal qurulushi élip bérishta, omumiy kirimi 150 ming yüendin yuqiri bolghan her bir kentte "qosh til" yesli teyyarliq sinipidin birini qurushni telep qilghan. Shuning bilen bir waqitta, herqaysi yézilar öz aldigha 6 milyon yüendin artuq meblegh teyyarlap ul qurulushi, eslihelerni sétiwélish we xizmetchi xadimlarning mu'ash teminati üchün ishlitishni otturigha qoydi.

Xewerde éytilishiche, maralbéshi nahiyiside bu yil yene yéngidin 30 "qosh til" yeslisi qorulidighan bolup, buning 50 pirsentini kent derijilik "qosh til" yesliliri igileydiken.

Biz burun igiligen melumatlargha asaslan'ghanda, qeshqer wilayiti her yili 30 milyon yüen meblegh serp qilip az sanliq millet déhqanlirigha xitayche ögitishke bashlighan. Shundaqla Uyghur élide "yéza yashliridin 10 mingni qosh til boyiche terbiyilesh" pilanigha asasen aqsuning bay nahiyisidimu "qosh til" sinaq siniplirini achqan idi.

Bu yil xitay hökümiti Uyghur élide xitay tilini omumlashturush meblighini zor derijide köpeytken bolup, peqet "qosh tilliq oqutquchilar" ni terbiyileshke 200 nechche milyon yüen ajratqan.

Xelq'aradiki Uyghur közetküchilerning qarishiche, xitayning öz tilini Uyghur yéziliridiki yeslilergiche kéngeytishi, hetta Uyghur balilirini yeslidin bashlap xitayche ma'arip terbiyiside terbiyilesh pilani, qandaqtur xitayning Uyghur élining tereqqiyati üchün körsitiwatqan saxawiti bolmastin, belki, Uyghurlarni tel-töküs assimilyatsiye qilish süyiqestining tipik namayendisi iken.

Uyghur mutexessisler, eger mushu péti kétiwerse, Uyghur milliy ma'aripi üzül- késil berbat bolidu, Uyghurlarning milliy kimliki pütünley xunüklishidu, muhimi, Uyghurlarning milliy mewjutliqi zor tehditke uchraydu, dep qarashmaqta. (Jüme)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.