Jon kam: béyjing hökümiti rabiye qadirni qoyup bergenlikidin pushayman qildi

Amérika söhbet fondi jem'iyitining qurghuchisi jon kam seyshenbe küni xongkongda, béyjing hökümitining Uyghur kishilik hoquqi we démokratiye herikitining rehbiri rabiye qadirni qoyup bergenlikidin pushayman qilghanliqini tekitlidi. Xitay hökümiti rabiye qadirni 1999 - yili 3 - ayda dölet mexpiyetlikini ashkarilash jinayiti bilen eyiblep 8 yilliq qamaq jazasigha höküm qilghan we 2005 yili 3 - ayda qoyup bergendin kéyin, uning amérikigha kétishige ruxset qilghan idi.

Jon kamning eskertishiche, xitay merkizi hökümitining rabiye qadirni qoyup bérish qarari eyni chaghda Uyghur aptonom rayonining yuqiri derijilik rehberliri teripidin qattiq qarshiliqqa uchrighan iken. Jon kam, " u qoyup bérildi we barliqini heqiqeten Uyghurlar üchün béghishlidi " deydu. Kamning eskertishiche, nurghunlighan Uyghurlar shinjangning musteqil bolushini arzu qilidu we rabiye qadir " hazirghiche rehbiri bolmighan bu xelqning yol bashchisigha we özining mewjutliqini hazirghiche dunyagha tonutalmighan bu xelqning awazigha aylan'ghan " amérika tashqiy ishlar ministirliqi we jon kam rabiye qadirning qoyup bérilish jeryanida wastichiliq rol oynidi.

Jon kamning ilgiri sürüshiche, béyjing hökümiti burun siyasiy mehbuslar qoyup bérilse, sürgün hayatida ün - tünsiz yoqap kétidu, dep qarighan. Emma u" rabiye qadir bu merkiziy neziriyini yoqqa chiqardi " deydu. Shuning kéyin xitay hökümiti yuqiri derijilik siyasiy mehbuslarni qoyup bérishtin éhtiyat qilidighan bolup qalghan.

Uning eskertishiche, prézidént bush ötken yili 11 - ayda xitayni ziyaret qilghanda siyasiy mehbuslarning qoyup bérilmigenliki buning bilen munasiwetlik iken. Rabiye qadir ötken yili amérikigha kelgendin kéyin, Uyghur kishilik hoquqi we démokratiye fondi jem'iyitini qurup, aktip siyasiy pa'aliyetchige aylandi. Xitay tashqiy ishlar ministirliqi bu munasiwet bilen amérikigha naraziliq bildürüp, washin'gtonni rabiye qadirgha sehne hazirlap bérish bilen eyibligen. (Erkin)