Хитай дөләт кабинти "шинҗаң мәсилиси" тоғрисида мәхсус йиғин чақирди
2007.09.14
Хитай дөләт кабинти алдинқи күни " шинҗяң мәсилиси" тоғрисида мәхсус йиғин чақирип, мәркизи һөкүмәтниң уйғур аптоном райониға қаритилған истиратегийиси вә мәркәзниң шинҗяң мәсилисидики орунлаштурүшини әмәлийләштүрүш қәдимини тезлитишни музакирә қилған. Лекин хәвәрләрдә хитай дөләт кабинтида музакирә қилинған уйғурлар һәққидики конкрет мәсилиләр тилға елинмиди.
Хитай мәтбуатлириниң әскәртишичә, йиғинда уйғур илидики вәзипә наһайити "мушәққәтлик" болсиму, лекин мәркәзниң "шинҗяң" мәсилисидики орунлаштурушини йәни иқтисадини ечиш, муқимлиқни қоғдаш һәққидики орунлаштурушини қәтий иҗра қилиш керәк, дәп тәкитләнгән. Йиғинда уйғур елиниң нөвәттики вәзийити асан қолға кәлмәйдиған зор истиратегийилик пурсәт, дәп қарилип, бу пурсәтни чиң тутуш вә яхши қоллиниш тәләп қилинған. Хитай мәтбуатлирида мәркизи һөкүмәтниң уйғур или һәққидики орунлаштурушини "пуқраларни хатирҗәм қилиш, чегрини мустәһкәмләш истиратегийиси," дәп тәриплимәктә.
Мәркәзниң "шинҗяң"мәсилисидики орунлаштуруши хитайниң җяң земин дәвридә 1995-йили чиқарған 7 - номурлуқ һөҗҗитидики орунлаштурушини көздә тутидиған болуп, бу һөҗҗәтниң роһи уйғур елиниң муқимлиқини хитайларға тайинип сақлаш, уйғур илидики хитай көчмәнлирини хатирҗәм қилишни асасий мәзмун қилған иди.
Хитайниң райондики сияситини тәнқид қилғучилар, уйғур елиниң иқтисади тәрәққиятидин әмәлийәттә райондики хитай көчмәнлириниң бәһриман болуватқанлиқини, уйғурлар болса тәрәққиятниң сиртида қалғанлиқини илгири сүрмәктә. (Әркин)
Мунасивәтлик мақалилар
- Хитай җамаәт хәвипсизлик министирлиқи йеңи бир қаттиқ зәрбә бериш һәрикити башлимақчи
- Хитай миллий ишлар түпәйли мәйданға келиватқан зиддийәтләрни бир тәрәп қилиш лайиһси түзүп чиқишни пиланлимақта
- Хитай йәрлик һөкүмәтләрни һошярлиқни өстүрүп муқимлиқни қоғдашқа чақирди
- Нур бәкри: "шинҗаңниң муқимлиқини күздә тутуп, шинҗаңни чәтәлләргә тәшвиқ қилишни күчәйтиш керәк"
- Ваң лечуән" шинҗаңда террорчилиққа қаттиқ зәрбә керәк" дәп қайта тәкитлиди
- Дуня уйғур қурултийи исмаил тиливалдиниң баянлириға рәддийә бәрди
- Хитай даирилири үрүмчидә "қаттиқ зәрбә бериш" һәрикитиниң даирисини интернеткә кеңәйтти
- Хитай һөкүмити қағилиқ наһийисидә сирт билән алақиси пүтүнләй үзүлгән һәрбий түзүмдә идарә қилинидиған аманлиқни сақлаш әтрити қурған
- Хитай қанун тармақлири уйғурларни бастурушни қанунлаштурмақта
Көп көрүлгән хәвәрләр
RFA
- Әркин асия радийосиниң мәшғулати федератсийә мәблиғиниң кесилиши билән тохтиши мумкин
- Түркийә соти тунҗи қетим, әркин абдувәли исимлик уйғурни хитайға қайтуруп бериш қарарини елан қилди
- Ақсуда розидарларниң розисини бузуш яки роза тутушқа имкан қоймаслиқ үчүн аһалиләр мәҗбурий әмгәккә селинған
- Турғунҗан алавудун б д т да уйғур ирқий қирғинчилиқи вә хитайниң диний бастурушлирини әрәб тилида оттуриға қойди
- Мутәхәссисләр: “уйғур елидики юқумлуқ кесәлликләрниң алдини елиш базиси лопнурдики ядро синақ базисиға охшап кетиду”