Уйғур илида 2003 - йилғичә 3 милйон бовақ туғулалмиди
2005.01.07
Хитай һөкүмити уйғур илида 1988 -йилдин бери пиланлиқ туғутни йолға қоюп, йеза нопусидики уйғурларниң 3 дин артуқ пәрзәнт көришини қәтий чәклигән. "Үрүмчи кәчлик гезити" ниң ашкарилишичә, уйғур илида нопусниң тәбиий көпийиш нисбити, 2003 -йили٪ 16 гә азайған. Бу сан хитайниң 9 - бәш йиллиқ пилани мәзгилидә ٪ 19.66 Икән. Амма "үрүмчи кәчлик гезити" нопустики ٪ 19 артишни нопусниң тәбиий көпийиши, дәп атиған. Исмайил тиливалди, пәйшәнбә күни хитай нопусиниң бир милярд 30 милйонға улашқанлиқи мунасивити билән өткүзүлгән телефон йиғинида, аптоном райони нопусиниң юқириқи йиллар ичидә 3 милйон аз туғулғанлиқини билдүргән.
Көзәткүчиләрниң билдүрүшичә, уйғурларниң һазирқи тәбиий көпийиш нисбити 3 ٪ әтрапида болуп, нопусниң ٪ 19 яки ٪ 16 көпийиш нисбити, ичкиридин уйғур аптоном райониға келип олтурақлашқан хитай көчмәнлирини өз ичигә елиши мумкин.
Хитайниң уйғур илидики туғутни чәкләш сиясити , уйғур тәшкилатлар шундақла хәлқара кишилик һоқуқ органлирини тәнқидигә учриған. Шәрқий түркистан учур мәркизи йеқинда 1987 - йилдин һазирғичә 8 йерим милйон бовақниң туғулалмиғанлиқини илгири сүргән. Аптоном районлуқ истатистика идариси, уйғур аптоном районида қорсақтикини бовақларниң٪ 58 туғулалмайдиғанлиқи елан қилған иди. (Әркин)