Uyghur éli bilen sibiriye arisidiki munasiwetler qoyuqlashmaqta

Uyghur istratégiye mutexessisliri xitay hökümitining gherbiy rayonlarni tereqqi qildurush shu'ari astida Uyghur diyarining rusiyining ottura we jenubiy sibiriye rayonliri bilen bolghan munasiwetlirini kücheytiwatqanliqi, jümlidin Uyghur élining xitayning gherbiy, jenubiy we ottura asiya hemde rusiyining sibiriye rayonlirigha qaratqan istratégiyilik planlirini emelge ashurushta muhim wasite hem bazigha aylanduriliwatqanliqini otturigha qoyushmaqta.

Shinjang xewer torining uchuridin qarighanda, 25-öktebir küni rusiye penler akadémiyisining sibiriye tarmiqining pen-téxnika netijiliri körgezmisi ürümchide ötküzülgen bolup, buninggha 100 din artuq adem qatnashqan hemde 200 nechche pen-téxnika ornini jelp qilin'ghan.

Igilishimizche , bu pa'aliyetni Uyghur aptonom rayonluq pen-téxnika nazariti, shinjang pen-téxnika uchur tetqiqat inistituti, rusiye penler akadémiyisi, sibiriye shöbisi qatarliq orunlar birlikte ötküzgen bolup, rusiye penler akadémiyisining néfit-ximiye, kömürchilik , bi'ologiye qatarliq sahelerge mensup 40 nechche türlük pen-téxnika netijiliri körgezme qilin'ghan.

Téxi yéqindila rusiyining altay ölkisi, altay jumhuriyiti, mongghuliye , xitay qatarliq altay taghliri bilen baghlinishliqqa ige döletlerning birleshme muhakime yighini bolup ötken idi, bu hemkarliqta xitay aktip rol oynimaqta.

Melumki, rusiye penler akadémiyisining sibiriye shöbisi rusiyining chong kölemdiki ilmiy tetqiqat orgini bolup, bu organ tebi'iy penlerdin bashqa ijtima'iy penler tetqiqatliridimu körünerlik netijilerni qolgha keltürgen. Hetta, sibiriye shöbisining tarix-arxé'ologiye tetqiqat organlirigha mensup alimlar , 70- 80-yillarda Uyghur tarixi, arxé'ologiyisi , bolupmu, 7-9-esirlerdiki Uyghurlarning jenubiy sibiriye jümlidin tuwa, altay , we xakasiye qatarliq jaylardiki pa'aliyetliri bilen munasiwetlik tarixiy hem arxé'ologiyilik izliri toghrisida mexsus tetqiqat yürgüzüp , bir qanche kitablarni neshir qildurghan idi.

9- 13- Esirdiki Uyghur döliti heqqide we Uyghur tarixiy matériyalliri heqqide kitab yazghan a. Mali'awkin ene shu sibiriye shöbisining mutexessisi idi. (Ümidwar)