Qazaqistan bilen xitay su mesiliside birlikke kilelmidi

Nyuyork waqit gézitining 8 ‏- mart almatadin bergen xewirige qarighanda, qazaqistanning almata shehiride, merkizi asiyaning ékologiyisi we teqdiri heqqide ilmiy muhakime yighini échildi. Bu yighinda, qazaqistan bilen xitay arisidiki su mesiliside pikir birliki hasil qilinmidi.

Xewerde xitay da'irilirining "gherbni échish" istratégiyisi boyiche, yer asti we bashqa bayliqliri intayin mol Uyghur diyarigha yene yéngidin 40 milyon nopus yötkep kélidighanliqini bildürgenlikini qeyt qilin'ghan.

Yighinda qazaq hökümiti, eger xitay tereptin kilip balqash kölige quyulidighan su miqdarining azlap ketmeslikikge xitay terep kapalet bérelise, qazaqistan xitaygha 10 yil nurghun miqdardiki bikarliq yaki tennerqi intayin töwen yémek-ichmek yollap bérish doklati otturigha qoyulghan. Lékin, yighindin melum bolushiche, qazaq terep otturigha qoyghan ékilogiyilik igilik pilani, xitayning ret qilishigha uchrighan.

"Gerche xitaylar köngül qoyup tingshighan bolsimu, bek éhtiyatchanliq qildi", deydu, yighin'gha qatnashqan, yawropa birlikining qazaqistandiki siyasiy ishxanisining mudiri anna bramwéll.

Bezi yighin'gha qatnashquchilarning bildürüshiche, qazaqistan prézidénti nursultan nazerbayif muhakime yighinigha qatnashqan tereplerni, balqash kölini jiddiy qoghdap qélish istratégiysidin birini otturigha qoyushqa ündigen bolsimu, lékin uning mushu rayon'gha yadro éléktir istansisi qurush pilani nurghunlighan ékologiye qoghdighuchilirini ghezeplendürgen.

Uyghur mutexessislerning qarishiche, xitay hökümitining qazaq terepning ékologiyilik igilik pilani we balqash kölining ékologiyisini qoghdash pilanlirini ret qilishdiki birdinbir seweb bolsa, bundin kiyin Uyghur élige köchürüp kélidighan 40 milyon xitay nopusining su mesilisini aldin hel qilishtin ibaret istratégiyilik nishanining birqismi iken. (Jüme)