Dunya Uyghur qurultiyi xitaygha toshup kétilgen Uyghur baliliri mesilisige jiddiy qarimaqta

Uyghur élidin xitay ölkisige nimkar ishleshke toshuluwatqan Uyghur balilirining sani dawamliq köpeymekte. Qeshqer hökümet uchuri torida bérilgen xewerdin melum bolushiche, Uyghur élining poskam nahiyisidin 8 ‏- april yene 150 neper yash xitaygha ishlemchilikke toshup kétilgen.

Bu nöwet élip méngilghanlar xitayning nenjing shehiridiki bir serengge zawutida ishleydiken. Nahiye rehberlikining bildürüshiche , poskam nahiyisidin hazirghiche xitaygha toshulghan nimkarlarning sani 900 ge yétidiken.

Buningdin burun Uyghur élidin xitaygha toshulghan nimkarlarning ichide az bir qisim oghullar bar bolup kop qismini ösmürlük dewrini emdi ayaqlashturghan qizlar teshkil qilghan, emma bu nöwet toshulghanlar heqqide tepsiliy melumat bérilmigen bolup, ularning ne jinsi ayrimisi, ne yéshi tilgha élinmighan.

Bu heqte dunya Uyghur qurultiyi re'isi rabiye xanim ötken aydiki birleshken döletler teshkilati kishilik hoquq kéngishining yilliq yighinida doklat bergen we dunya jama'etchilikining alahide diqqitini qozghighan idi. Dunya Uyghur qurultiyi re'isi rabiye qadir xanim mundaq dédi: "xitayning Uyghur yashlirini xitaygha toshup kétish qilmishi ‏- Uyghur xelqining béshigha kelgen bir külpet. Bu dunyada étnik tazilinishqa uchrighan herqandaq bir étnik top duch kelgen apetlerning bir qismi. Hazir dunya Uyghur qurultiyi bu mesilige nahayiti jiddiy qarawatidu, dunya jama'etchiliki jiddiy qarawatidu, elwette weten ichi we sirtidiki barliq Uyghurlar téximu jiddiy qarishi kérek". Rabiye qadir xanimning bildürüshiche, xitayning bu qilmishi bek chékidin ashqan bir heriket bolup, dunya Uyghur qurultiyi hazir xitay ölkilirige toshup kétilgen bu qizlarning turmush ehwali heqqide tekshürüsh élip bériwatqanliqini we jiddiy heriket qollinip Uyghur qizlirini mushu paji'elik ré'alliqtin qutquzup qélish toghrisida amérika awam palatasi, dölet mejlisi we yawropa parlaméntidiki munasiwetlik erbablar bilen söhbetler élip barghanliqini hem bu heqte izchil izdinidighanliqini bildürdi. U yene mundaq dédi: "hazir xitay bek aldirawatidu. U qanche aldirighanséri, özining bu heqtiki epti beshirisini téximu ashkarilaydu hem yene dawamlashturushqa amalsiz qalidu".

Hazirgha qeder xitay hökümiti Uyghur élining herqaysi yéza we kentliridin "namratlarni yölesh" namida nurghunlighan qiz-chokanlarni we az bir qisim oghullarni xitaygha toshup kétishken. Melum bolushiche , bu yashlar xitaygha barghandin kiyin herxil mesililerge duch kelgen. Hetta beziler zawuttiki ish bashqurghuchilar teripidin ten jazasigha uchrighan iken. (Jüme)