Корона вируси юқуми сәвәблик қәшқәр вилайити қамал қилинди

Кийим-кечәк завутиниң 17 яшлиқ хизмәтчиси корона вируси билән юқумланғанлиқи ениқланғандин кейин, 4 милйон 750 миң аһалини тәкшүрүп болуштәк кәң көләмлик корона вирус синиқи башланған. 2020-Йили 25-өктәбир, қәшқәр.

Хитай таратқулири 24-өктәбир хәвәр берип, қәшқәрниң тоққузақ наһийисидә таҗсиман вирус, йәни корона вируси юқуми байқалғанлиқини вә юқум райониниң контрол қилинғанлиқи елан қилди.

Бирнәччә күндин буян хитай таратқулирида қәшқәр конашәһәр районидики бир завутта ишләватқан бир уйғур қизиниң ата-анисини йоқлаш сәвәбидин юқумланғанлиқи, шуниңдин кейинки юқумланғучиларниң сани һәқиқидә йеңиланған хәвәрләр берилмәктә.

Хитайниң 25-өктәбирдики хәвиридә қәшқәрдики тәкшүрүш нәтиҗисидә юқумланған қиз вә униң ата-анисидин башқа йәнә 137 нәпәр аламәтсиз юқумдар байқалғанлиқи хәвәр қилинди. 26-Өктәбирдики хитай хәвиридә аламәтсиз юқумдарниң 138 нәпәр икәнлики, 3 милйонға йеқин кишиниң тәкшүрүлгәнлики, 27-өктәбиргичә қәшқәр райони вә униң әтрапидин 4 милйондин артуқ кишини тәкшүрүш вәзиписи тамамлинидиғанлиқи хәвәр қилинди.

Радийомиз йәрликтин әһвал игиләш үчүн 27-өктәбир әтигәнлик хизмәт вақтида қәшқәр вилайәтлик һөкүмәт ишханиси вә қәшқәрдики бирқанчә дохтурханиға телефон қилдуқ.

Һөкүмәт органлириға қилған телефонимиз вә қәшқәр вилайәтлик 1-дохтурханиға қилған телефонимиз уланған болсиму, әмма җавабсиз қалди.

Қәшқәр вилайәтлик 2-дохтурханиға қилған телефонимиз уланди.

Дәсләп телефонни алған хизмәтчи хадим юқумлинишни контрол қилиш әһвали һәққидики соалимизға җаваб берип, “әһвал интайин яхши” икәнликини билдүрди.

Әмма телефон 20 секонттин кейинла үзүлүп қалғандин кейин, әйни телефон номуриға тәкрар телефон қилдуқ.

Бу қетим телефонни әйни хадим алди. У аввал юқум әһвалини тәкшүрүш үчүн дохтурханида қандақ рәсмийәтләр өтүлидиғанлиқи һәққидә сориған соалимизға җаваб берип, юқум әһвалини тәкшүрүш үчүн дохтурханиға кәлгәнләрниң чоқум маска тақайдиғанлиқини билдүрди.

Бу хадим йәнә телефонниң немә үчүн қоюветилгәнликини сориғандин кейин, әгәр тәкшүрүш обйекти қәшқәрдә болсила дохтурханиға кәлмәйму, һәрқайси аһалиләр кометитидила юқум әһвалини тәкшүргили болиду, деди.

Униңдин “қәшқәр шәһиридә йүргүзүлгән қамал сәвәбидин аптомобилларниң нормал қатниши қолайму дәп соридуқ?” у бу мәсилиниң дохтурханиниң башқуруш даирисидә әмәсликини билдүрүлди. Униң сөзи аяғлашмайла телефон йәнә аптоматик үзүлди.

3-Қетим тәкрар телефон қилдуқ.

Бу қетимму телефонимизни әйни аял хадим алди. Әмма бу қетим у телефонниң дохтурханиниң кадирлар бөлүмигә урулғанлиқини әскәртип, юқум вә бимарларға мунасивәтлик әһвалларни давалаш бөлүмидикиләрдин сорашни тәкитлиди. Униңдин “қәшқәрдә юқумдарлар 138 гә йетипту, қәшқәрдики юқумлиниш вәзийити еғирму?” дәп соридуқ. Бу хадим териккән һалда җаваб берип:

“һазир бу әһвалларни телефонда сораш мувапиқ әмәс, мән сизниң бу телифониңиздин әнсизлик һес қиливатимән, сиз сорашқа болмайдиған бәзи мәсилиләрни сораватисиз,” деди.

Униңдин “немә үчүн сорашқа болмайду?” дәп тәкрар сориғинимизда, у техиму җиддийләшкән вә териккән һалда җаваб берип: “немә үчүнлүкини соримаң, мениң һазир сизгә бу әһвалларни чүшәндүрүшкә вақтим йоқ, әмди телефон қилмаң, телефонниң тәкрар-тәкрар үзүлүп кәткинидин биливатисизғу,” деди вә телефонни қоювәтти.

Биз йәниму илгириләп әһвал ениқлаш үчүн 2-дохтурханиниң кесәлләр бөлүмигә телефон қилдуқ, әмма бу йәрдиму телефон тәкрар үзүлүш, телефонни алған теббий хадимларниң соаллиримизға җаваб бериштин өзини қачуруш әһваллири көрүлди.

Хитайниң шинхуа агентлиқиниң 27-өктәбирдики хәвиридә қәшқәрдики юқумланғанлар саниниң 27-өктәбир күни 5 нәпәр икәнлики, аламәтсиз юқумдарниң сани 160 тин ашқанлиқи, 27-өктәбир кеч саәт 12 гә қәдәр пүткүл қәшқәр районида тәхминән 4 милйон 600 миңға йеқин кишиниң юқумлиништин тәкшүрүш хизмити тамамлинидиғанлиқи хәвәр қилинди.

Америка коломбийә университетиниң тәтқиқатчиси, теббий пәнләр доктори мәмәт имин әпәнди 2020-йили хитайниң вухән шәһиридин “вухән вируси” намида тарқалған, кейин “корона вируси” дегән нам берилип, пүткүл дуняви юқум апитигә айланған юқум вәзийитини йеқиндин көзитип келиватқан уйғур паалийәтчилириниң бири.

Мәмәт имин әпәнди 27-өктәбир радийомиз зияритини қобул қилип, 24-өктәбирдин башлап қәшқәр шәһириниң “юқум райони” намида қамал қилиниши вә даириләрниң юқум баһанисидә елип бериватқан бу хил қамаллириниң сәвәби вә мәқситиниң гуман қозғайдиғанлиқини билдүрди.

Мәмәт имин әпәнди бу йил 7-айниң 15-күнидин 9-айниң 1-күнигә қәдәр уйғур райониниң мәркизи үрүмчи шәһириму юқум сәвәбидин икки айға йеқин қамал қилинғанлиқини тилға елип, әйни чағдики қамал вәзийитиниңму гуман қозғиғанлиқи вә үрүмчидики юқум вәзийитиниң сәвәби вә мәқсити һәққидә һәр хил пәрәзләр оттуриға чиққанлиқини билдүрди.

У бу йил 7-айда йүз бәргән үрүмчидики юқумлиниш вә униңдин кейинки қаттиқ қамал вә нөвәттә қәшқәрдә башланған қамал һәққидә өз қарашлирини оттуриға қоюп өтти.

У бу әһвалниң корона вирусидин юқумлиниш дуняви апәткә айланған, һәрқайси дөләтләрдә юқумдин мудапиәлиниш ваксиниси вә үнүмлүк дора тәтқиқати җиддий давамлишиватқан бир вәзийәттә, теббий саһәдикиләр арисидила әмәс, бәлки юқум вәзийитигә диққәт қиливатқан кишиләр арисидиму һәр хил гуманий соалларни пәйда қиливатқанлиқини билдүрди.