Рошән аббас ханим хәлқара кәчүрүм тәшкилатиниң америка шөбисидә доклат бәрди

Ихтиярий мухбиримиз җәвлан
2020.05.19
luyiza-we-roshen Худсон ақиллар мәркизидә өткүзүлгән муһакимә йиғинида мутәхәссисләрдин луйиза грерв вә рошән аббас сөз қилмақта. 2018-Йили 5-сентәбир, вашингтон шәһри
RFA

Йеқинқи хәвәрләрдин мәлум болушичә, уйғур кишилик һоқуқ қанун лайиһәсиниң америка кеңәш палатисидин өтүши билән тәң уйғурлар мәсилисигә мунасивәтлик йиғин вә йиғилишлар көпәймәктә. Корона вируси һәмминиң диққәт мәркизигә айланған бүгүнки күндә америка ташқи ишлар министирлиқи вә бәзи хәлқаралиқ тәшкилатлар уйғурлар мәсилисигә йеқиндин көңүл бөлмәктә. Америкадики “уйғур һәрикити” тәшкилати бу паалийәтләрдә актип рол ойнимақта.

17-Май күни хәлқара кәчүрүм тәшкилатиниң тәшкиллиши билән американиң миняполис шәһиридә уйғур мәсилисини аңлитиш паалийити уюштурулған болуп, бу паалийәттә “уйғур һәрикити” тәшкилатиниң башлиқи рошән аббас ханим “қул ишчи қилинған һәдәмниң әмгәк мәһсулатини сетивалғучилар кимләр?” дегән темида тәпсилий доклат бәргән.

Рошән аббас ханим зияритимизни қобул қилип, бу паалийәт һәққидә қисқичә мәлумат бәрди. Униң ейтишичә, уйғурларниң һазирқи әһвалини тонуштуруш, улар учраватқан ирқий қирғинчилиқ вә хитайниң һәқиқий әпти-бәширисини ечиш паалийити “уйғур һәрикити” тәшкилатиниң йеқиндин бери елип бериватқан паалийәтлириниң бир қисми икән.

17-Май күнидики доклатниң нишани америка хәлқигә уйғурларниң бешиға кәлгән паҗиә вә уларниң әркинлик үчүн қиливатқан күриши тоғрисида тәпсилий мәлумат берип, уларни ойғитиш вә уларниң өзлири яшаватқан штаттики парламент әзалириға хәт йезишини қолға кәлтүрүп, уйғурларниң һәқ-һоқуқини қоғдишиға түрткә болуш икән. Вирус түпәйлидин зоом арқилиқ өткүзүлгән бу доклат бериш паалийитигә 30 нәччә киши қатнашқан болуп, башқилар сирттин аваз арқилиқ аңлиған.

Игилишимизчә, доклаттин кейин аңлармәнләрдин уйғурларниң бу еғир әһвали тоғрилиқ бүгүнкидәк тәпсилий мәлумат аңлимиғанлиқи һәққидә инкаслар кәлгән болуп, бәзилири уйғурлар үчүн немә иш қилип берәләймиз дегәндәк сәмимий нийәт вә ирадилирини намаян қилған.

Рошән аббас ханим бу доклатида лагерларниң һәқиқий әһвалини тәпсилий чүшәндүрүш билән биргә йәнә хитай һөкүмитиниң яш әмгәк күчлирини түркүм-түркүмләп хитай өлкилиригә йөткәп қул ишчи орнида езиватқанлиқини тәкитләш йүзисидин бу доклатни тәйярлиғанлиқини, йеқин кәлгүсидә хитайниң бу зулумни һәссиләп күчәйтиши мумкинликини, шуңа хәлқараниң мәсилигә диққәт нәзәрини ағдурушини үмид қилидиғанлиқини билдүргән.

Рошән аббас ханим йәнә уйғурларниң бешидики бу зулумни хәлқара тәшкилатларға аңлитишта уйғурлар дуч келиватқан мәсилиниң һәқ-һоқуқ мәсилисидин өтә ирқий қирғинчилиқ мәсилиси, бир милләтниң һәммә нәрсисиниң йоқилип кетиш хәвпи мәсилиси икәнликини пакит билән чүшәндүрүш вә давамлиқ тәкитләшниң наһайити муһимлиқини тилға алди.

Рошән аббас ханимниң ейтишичә, у доклат бериватқан чағда хитай хаккерлири бир нәччә қетим тор һуҗуми қозғиған болуп, екранға хитайниң дөләт байриқи билән биллә дөләт шеирини чиқирип қойған яки қалаймиқан бир нәрсиләрни йезип һақарәт қилған. Рошән ханимниң тәкитлишичә, хитай хаккерлириниң бу рәзил вә пәскәш қилмиши әмәлийәттә өзлириниң номуссизлиқиға рошән пакит болуп қалған.

Рошән аббас ханим йеқиндин бери өзиниң мушундақ паалийәтләр билән бәк алдираш өтүватқанлиқини, “уйғур һәрикити” тәшкилатиниң буниңдин кейин қилидиған ишлириниң техиму көп икәнликини, хитай даирилириниң һәр хил васитиләр билән тосқунлуқ қилишиға қаримай давамлиқ күрәш қилидиғанлиқини билдүрди.

Игилинишичә, хәлқара кәчүрүм тәшкилати дунядики 150 тин артуқ дөләт вә районда кишилик һоқуқ дәпсәндичиликигә учраватқан кишиләрниң һоқуқини қоғдайдиған хәлқаралиқ тәшкилат болуп, йиллардин буян уйғурларниң кишилик һоқуқ мәсилисигә изчил көңүл бөлүп кәлгән, шундақла уйғур тәшкилатлири билән һәмкарлишип әмәлий паалийәтләрни елип барған икән. Бу қетим мәзкур тәшкилат уюштурған паалийәткә қатнашқан “уйғур һәрикити” тәшкилати уйғур мәсилисини хәлқараға тонутушта актип паалийәт қиливатқан болуп, рошән аббас ханим 13-май американиң естонийәдики әлчиханиси уюштурған уйғурлар тоғрилиқ доклат бериш йиғинидиму доклат бәргән иди.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.