Tayland musulmanlar jem'iyiti Uyghurlar toghrisida bayanat élan qildi
2015.07.19
Uyghurnét torining xewirige qarighanda, taylandiki musulmanlar toplimining eng nopozluq orgini bolghan “Tayland musulmanlar jem'iyiti” charshenbe küni bayanat élan qilip, tayland türmiside tutup turuluwatqan 52 neper Uyghur musulmanning, ötken heptidiki Uyghurlargha oxshash, xitaygha tapshurup bérilmeslikini telep qilghan.
Xewerde körsitilishiche, 15 - éyul charshenbe küni élan qilin'ghan mezkur bayanat tayland musulmanlirining hörmetke sazawer mötiwer ölimasi we tayland musulmanlar jem'iyitining bashliqi eziz pitamkompun ustazning imzasi bilen élan qilin'ghan.
Bayanatta, taylandta panahliq telep qilghan Uyghur musulmanlirining héchqandaq delilsiz halda térrorluq jénayiti bilen eyiblinishi insanyiliqqa toghra kelmeydighanliqi otturigha qoyulghan we “Xitaylar bu bichare musulmanlarni chektin ashqan jinayetler bilen eyiblep, özining esli meqsitini ashkarilap qoydi” déyilgen.
Bu mesile bilen alaqidar yene bir xewerde, tayland musulmanlar jem'iyitining bashliqi sheyxul'islam eziz pitamkompunning “Tayland da'irilirining dölitimizge panahlan'ghan 109 neper Uyghur musulmanni xitay hökümitige tapshurup bergenliki, xelq'ara sahelerning reddiyisige seweb boldi. Tayland xelq'araliq nizamnamilerge tayinip turup, xelq'ara insan heqliri teshkilati bilen hemkarliship, xitaygha tapshurup bérilgen musulman Uyghurlarning ehwalini terepsiz bir shekilde tekshürüp, adil bir terep qilinishigha chare qilishi'i lazim” dégenliki otturigha qoyulghan.
Mezkur Uyghurnét torining bildürüshiche, tayland musulmanlar jem'iyiti ezaliri ölümalar mejliside muzakire qilip, nöwette, taylandta tutup turuluwatqan 52 musulman qérindashlargha alaqidar qarar chiqirishta, ularning bixeterlikige kapalet qilish, insaniy exlaqqa ré'aye qilish we ularning xitaygha qayturulush seweblirini qaytidin közdin kechürüp chiqish qatarliqlarni otturigha qoyghan.
Tayland islam jem'iyitining re'isi eziz pitamkompin taylandtiki musulmanlarning birdek étirap qilishi we hörmitige érishken eng nopuzluq ölimasidur. Tayland musulmanlar jem'iyiti 9 - iyul taylandtin xitaygha qayturulghan 109 neper Uyghur üchün alahide namayish qilip, Uyghurlardin özür tiligen idi.
Gollandiyede yashawatqan diniy ziyaliy hüseyyin tejelliy tayland musulmanlirining Uyghur qirindashliri heqqidiki inkasining musulmanliq mejburiyitidin bolghanliqini ilgiri sürdi. Uning qarishiche, sherqiy türkistan xelqi xitaylarning monopolluqi seweblik teshwiqat sahesidiki ajizliqidin, xelq'ara sahelerning yiterlik yardemlirige, qollishigha érishelmeywatmaqta iken.