Türkiye hökümiti, türkiye ‏- xitay dostluq fondi bilen türkiye-xitay sana'etchiler hemkarliq jem'iyitini taqiwetti

Ixtiyariy muxbirimiz erkin tarim
2016.07.27
turkiye-xitay-dostluq-fondi.jpg Türkiye hökümiti fethullah gülen xizmet herikiti bilen munasiwiti bar dep qarap taqiwetken köp sanda weqip, jem'iyetlerning biri “Türkiye-xitay dostluq fondi”. 2016-Yili 27-iyul, türkiye.
RFA/Erkin Tarim

7-Ayning 15-küni aqsham türkiye armiyisi ichidiki bir guruh armiye herbiy özgirishke urunüp, meghlup bolghandin kéyin, türkiye hökümiti buni “Gülen herikiti” bilen munasiwiti bar kishiler teripidin élip bérilghanliqini ilgiri sürüp, bügün'giche 10 ming etrapida kishini tutqun qildi, 45 ming etrapida dölet xizmetchisini ishtin toxtitip qoydi. Türkiye hökümiti “Fethullah gülen herikiti” bilen munasiwiti bar dep qaralghan doxturxana we shipaxanidin 35 ni, yesli, bashlan'ghuch, toluq we toluqsiz ottura mekteptin 934ni, oqughuchilar yataqxanisidin 109 ni, weqiptin 104, jem'iyettin 1125 niwe 15 uniwérsitétni taqiwetti. Bularning ichide merkizi enqerede turushluq türkiye-xitay dostluq fondi bilen merkizi istanbulda turushluq türkiye-xitay sana'etchi we sodigerler jem'iyitimu bar iken. Türkiye-xitay dostluq weqpi 2009-yili qurulghan bolup, xitayning enqerede turushluq bash elchiliki bilen hemkarliship nurghun pa'aliyetlerni élip barghan idi. Atalmish Uyghur aptonom rayonluq hökümet teripidin türkiyede oquwatqan Uyghur oqughuchilargha tarqitiliwatqan oqush yardem pulinimu mezkur fondining qoli bilen tarqatqan idi.

Biz bu heqte köz qarishini igilesh üchün türkiye istratégiyilik chüshenche instituti mutexessisi doktor erkin ekrem ependi, qehrimanmarash sütchi imam uniwérsitéti diniy ilimler fakultéti oqutquchisi alimjan bughda ependi we iqtisadshunas abduréshit abdulxemit ependiler bilen söhbet élip barduq.

Doktor erkin ekrem ependi türkiye-xitay dostluq fondi bilen merkizi istanbulda turushluq türkiye-xitay sana'etchi we sodigerler jem'iyitini taqiwétishtiki sewebning “Gülen herikiti” bilen munasiwiti barliqidin bolghanliqini bayan qildi.

Doktor erkin ekrem ependi xitayning enqere elchixanisining bu weqip arqiliq Uyghur oqughuchilargha pul tarqitishining sewebliri toghrisida toxtaldi.

Qehrimanmarash sütchi imam uniwérsitéti diniy ilimler fakultéti oqutquchisi doktor alimjan bughda ependi burun türkiyede oquwatqan oqughuchilargha yardem qilish üchün bir komitét qurghanliqini, kéyin türkiye-xitay weqpi qurulghandin kéyin Uyghur oqughuchilarni her xil yollar bilen özlirige tartiwalghanliqini bayan qildi.

Doktor alimjan bughda ependi türk-xitay dostluq weqpi bezi türklerni Uyghur diyarigha ziyaret qildurush arqiliq, türk xelqige xitayning Uyghurlargha bésim ishletmeywatqanliqini, xitayning Uyghur siyasitining toghra ikenlikini teshwiq qilghanliqini ilgiri sürdi.

Iqtisadshunas abduréshit abdulxemit ependi türk-xitay sana'etchiler we sodigerler hemkarliq teshkilatigha eza kishilerning, türkiye hökümitini aghdurushqa tirishqanliqi ilgiri sürülüwatqan “Gülen herikiti”ge iqtisadiy jehettin yardem qilghanliqi üchün taqiwetken bolushi éhtimali barliqini ilgiri sürdi.

7-Ayning 15-küni türkiyede herbiy özgirish élip bérishqa urunush weqesi yüz bergendin kéyin, hökümet 3 ayliq alahide weziyet élan qilip, bu heriket bilen munasiwetlik dep qaralghan kishilerni sotlimaqta, dölet kadirlirining chet'elge we özi turushluq wilayetning sirtigha chiqishigha ruxset qilinmaywatqan bolsimu, xelqning kündilik turmushi normal dawamlashmaqta.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.