"Америкиниң башқурулидиған бомба - қалқан системиси русийиниң мәнпәәтигә пайдилиқ"

• Мухбиримиз җүмәниң бу һәқтики толуқ мәлумати
• Download story audio

Америка қошма штатлириниң башқурулидиған бомба - қалқан системисини шәрқи явропаға кеңәйтиш пилани русийиниң қаршилиқиға учриған иди.

30 - Април, ақ сарайда елип бериливатқан америка явропа юқри дәриҗлик дөләт әрбаблири учришишниң биринчи күни германийә баш министири Angela Merkel америка президенти җорҗ бушни башқурулдиған бомба - қалқан сиситемиси пилани җәһәттә, русийә билән диалог орнитишқа дәвәт қилған.

Буш: "бомба - қалқан системиси русийиниң мәнпәәтигә пайдилиқ"

Бу һәқтә, америка президенти җорҗ буш америкиниң мәзкур пилани русийиниң мәнпәәтигә пайдилиқ дәп көрситип, бу җәһәттә русийиниң һәмкарлиқини қолға кәлтүрүш үчүн тиришчанлиқ көрситидиғанлиқини билдүрди.

Соғуқ мунасивәтләр урушиниң кейинки мәзгиллиригә кәлгәндә, америка қошма штатлири башқурулидиған бомба - қалқан системисини тәрәққи қилдурушни көләмләштүргән болуп, 1983- йили мартта, президент роналд реган бу тәтқиқат түригә мәбләғ салидиғанлиқини илан қилған иди. Шуниңдин башлап америкиниң башқурулидиған бомба - қалқан системиси мәлум нәтиҗиләргә еришкән болсиму, лекин көрүнәрлик утуқ қазиналмай кәлгән иди.

Ғәлбилик синақ

Вашингтон вақит гезити 1- май тәминлигән учурлардин ашкарилинишичә, өткән пәйшәнбә күни, 26-април, америка деңиз армийиси вә башқурулидиған бомба - қалқан системиси тәтқиқат җәмийити, башқурулидиған бомба - қалқан системиси җәһәттә һечқачан көрүлүп бақмиған нәтиҗиләргә еришкән.

Мәлум болушичә, америкиниң тиз сүрәтлик чоң уруш парахоти USS Lake Erie, парахот сестимиси вә уруш әтрити охшаш вақитта башқурулидиған бомбиларни байқаш, из қоғлаш вә һуҗум қилиш иқтидарини намайән қилған вә байқалған нишанни ғәлибилик тар‏ - мар қилған.

Башқурулидиған бомба - қалқан системиси тәтқиқатиға мәсул хадим R.A Brad Hicks Мундақ деди: "бүгүнки синақ, башқурулидиған бомба - қалқан системисиниң һәқиқий иластиклиқи вә алаһидә иқтидарини намайән қилди."

Америка қошма штатлири мәзкур системини явропа әллиригичә кеңәйтиш пиланни оттуриға қойған вә чихсилвакийигә радар тәкшүрүш системиси вә полшиға 10 данә башқурулидиған бомбиға қарши тосуш системси орнитиш пилани һәққидә узундин бери музакирә қилип келиватқан болуп, америка ташиқи ишлар министирлиқиниң баянлириға қариғанда, америкиниң башқурулидиған бомба - қалқан системиси әслиһәлирини явропа дөләтлиригә қурушидики асаслиқ сәвәб болса, башқа явропа әллирини қоғдапла қалмай ирандин келидиған тәһдиткә қарши туруш үчүн икән.

Русийәниң қаршилиғи

Әмма, өткән һәптә русийә президенти владимир потин америкиниң мәзкур пиланиға қарши пикрини ипадиләп, соғуқ мунасивәтләр урушидин кийин түзүлгән явропаға һәрби қошун киргүзүш чәклимиси бекитилгән муһим бир келишимни тилға елип тәһдит салған.

Һазир америка буниңға қарита русийиниң мақуллуқини қолға кәлтүрүш үчүн техиму зор тиришчанлиқ көрсәтмәктә.

Бу һәқтә, америка дөләт ишлар баш катипи кандилиза райс, америкиниң башқурулидиған бомба - қалқан системисини шәрқи явропа әллиригә орунлаштуруш пилани русийиниң истратегийилик системисиға тәһдит елип килиду десә бәк "күлкилик" болидиғанлиқини көрсәтти.

Америка президенти җорҗ буш башқурулидиған бомба - қалқан системисини шәрқи явропаға орунлаштуруш пилани җәһәттә германийә баш министириниң дәвәт қилиши арқисида русийә президенти потин билән көрүшмәкчи икәнликини әскәртип мундақ деди: " у мениң русийә президенти потин билән өзүмниң мәзкур пиланлири үстидә техиму ениқ пикир алмаштурушумниң әқилгә мувапиқ икәнликини көрсәтти, мән униң пикрини толиму орунлуқ дәп билдим. Бизниң қалқан системисини қуруш муддиайимиз болса әлвәттә, мустәбит дөләтләрниң ғәрбий явропа әллири вә америкиға дүшмәнлик қилишиниң алдини елиш үчүн. Рошәнки русийә буниңға нисбәтән башқичә қарашта болуватиду".

Җорҗ буш йәнә, русийигә дөләт мудапиә министири роберт гәйтни русийә президенти путин билән көрүшүшкә әвәткәнликини һәмдә русийиниң бу пиланға қатнишиши чоқум ойлинишқа тигишлик иш икәнликини, шундақла, иранниң башқурулидиған бомба һуҗумлириға тақабил турушта әлвәттә русийигә пайдилиқ икәнликини, көрсәтти.

Әмма москва америкиниң бу пиланлирини әйиблиди вә иранда йирақ мусапилиқ башқурулидиған бомба йоқ икәнликини билдүрди. (Җүмә)