Хитай әлчиси: “бизниң демократийәмиз американиңкидин қелишмайду”

Мухбиримиз җәвлан
2021.09.28
Хитай әлчиси: “бизниң демократийәмиз американиңкидин қелишмайду” Хитайниң америкада турушлуқ әлчиси чин гаң.
Social Media

23-Синтәбир күни, хитайниң америкада турушлуқ әлчиси чин гаң америка картер ақиллар мәркизи билән чоң буш америка-хитай мунасивәтлири фонди уюштурған тор йиғинида сөз қилип, хитайниң сиясий түзүминиң американиң мәшһур президенти линколин билән қәдимки грекларниң ғайисини әкс әттүридиғанлиқини оттуриға қойған. Униң ейтишичә, қәдимки греклар хәлқ вәкиллири һөкүмити барлиққа кәлтүргәникән. Һазирқи хитайниң сиясий түзүми шуниңға охшайдиған болуп, хитай хәлқиму һөкүмәт сайлимиға қатнишиш вә сиясий ишларға арилишиш һоқуқиға игә икән, мана буниң өзи демократийә болуп, американиң демократийә түзүми билән һечқанчә пәрқи йоқ икән.

У мундақ дегән: “хитайниң хәлқни асас қилиш идийәси болсун, яки президент линколинниң ‛хәлқтин келиш, хәлқ игә болуш, хәлқ үчүн ишлитиш‚ идийәси болсун, һәммиси хәлқ үчүн әмәсму? биз хитай сотсиялизиминиң демократийәлишиш җәрянини елип хәлқтин хәлққә қайтуруш, хәлқ билән һәмнәпәс болуш, хәлқ үчүн ишләш чүшәнсәк немишқа болмайдикән?”

Дуня уйғур қурултийи хитай ишлири бөлүминиң мудири, сиясий анализчи илшат һәсән әпәнди хитай әлчи чин гаңниң бу йәрдә мәшһур президент линколинниң сөзини сүйистемал қилғанлиқини билдүрди.

“бломберг хәвәрлири” торида берилгән дәп мәлуматтин қариғанда, хитай рәиси ши җинпиң 2019-йил “толуқ демократийәлишиш” дегән ибарини ишләткән болуп, хитай һөкүмитиниң хәлқтин кәлгән пикир вә тәләпләрни аңлайдиғанлиқини билдүргән. Әмәлийәттә бу қипқизил ялған гәп болуп, ши җинпиң дәл униң әксичә йол тутқан. 2018-Йилила у хитайниң асасий қанунини өзгәртип, вәзипә өтәш муддитини өмүрлүк қилип узартқан. Маркисизмниң “хәлқ демократийәси диктатурси” вә хитай рәһбәрлири өзи ативалған “хитайчә алаһидиликкә игә сотсиялизм” ғәрбниң әркин демократийәсидин түптин пәрқлинидикән. Хитайда һөкүмәт рәһбәрлири алдин бекитилсә, ғәрб әллиридә һәқиқий сайлам арқилиқ вуҗутқа келидикән вә вәзипә өтәш муддити чәклик болидикән.

Хитай әлчиси чин гаң бу йиғинда йәнә мустәбит ши җинпиңни ағзи ағзиға тәгмәй махтап, “намрат йезидин өсүп чиққан, хәлқ яхши көридиған, ишинидиған вә қоллайдиған рәһбәр” дегән һәмдә 90 пирсәнт хәлқниң хитай хәлқ компартийәсини һимайә қилидиғанлиқини билдүргән. Ваһаләнки, у ши җинпиңниң дадиси ши җуңшүнниң биринчи әвлад компартийә рәһбәрлиридин икәнликини, ши җинпиңниң өсүп чиқишида бу хил арқа көрүнүшниң һәл қилғуч рол ойниғанлиқини тилға алмиған.

Хитай әлчиси чин гаңниң бу йиғинда қилған сөзлири хитай рәиси ши җинпиңниң хәлқарада сөз һоқуқи талишидиған тәбиитини, ғәрб әллири көп тилға алидиған кишилик һоқуқ, демократийә, көп қутуплишиш дегән уқумлириға хитайчә тәбир беришкә урунушлирини ашкарилап беридикән. Хитай дипломатлириниң даим “америка, японийә вә башқа бир қисим ғәрб әллириниң қиммәт қариши хәлқара җәмийәткә вәкиллик қилалмайду” дәп тәрғиб қилишлири әнә шу сәвәбтин икән.

Илшат һәсән әпәнди хитайниң демократийә, әркинлик, баравәрлик дегән уқумларни өз мәйличә бурмилап чүшәндүридиғанлиқи вә һәммини өз қелипиға селишқа урунидиғанлиқини баян қилди.

Чин гаң йәнә америка билән хитайниң уйғурлар вә хоңкоң мәсилисидин келип чиққан ихтилаплирини түгитишкә, икки дөләтниң оқуғучилири, тәтқиқатчи алимлири вә сәнәткарлири оттурисидики тосақни йоқитишқа, “йеңи истратегийә вә сиясий ирадә билән икки дөләт мунасивитидә йеңи йол ечиш” қа чақириқ қилған.

Пикир қошуң

Радиониң ишлитиш шәртлиригә асасән, пикирлириңиз тәкшүргүчиләр тәрипидин тәстиқлиниши вә мувапиқ дәриҗидә тәһрирлиниши түпәйли, тор бәттә дәрһал пәйда болмайду. Сиз қалдурған мәзмунға әркин асия радиоси җавабкар болмайду. Башқиларниң көз қариши вә һәқиқәткә һөрмәт қилишиңизни сораймиз.