Xitay néfit turubisi mesiliside rusiye bilen kélishim hasil qilalmidi

Rusiye prézidénti wladimir putin jüme küni xitayning shi'en shehrini ziyaret qildi. Biraq rusiye bilen xitay an'gariskiy - daching néfit turubisi pilani mesiliside kélishim hasil qilalmidi. Béyjing bilen moskwa peyshenbe küni ikki dölet chigra ehdinamisini öz ichige alghan bir qatar kélishimler tüzgen. Chégra kélishimi rusiye - xitay otturisidiki 40 nechche yilliq chégra ixtilapini hel qildi. Biraq an'gariskiy - daching néfit turubisi pilanida kélishim hasil qilalmighanliqi xitay da'irilirini ümitsizlendürgen. Waladimir putin néfit turubisi mesilisini oylashqanda rusiyening dölet menpe'etini aldinqi orun'gha qoyidighanliqini bildürgen. Rusiyining yiraq - sherq néfit turubisi pilani mesiliside yaponiye bilen xitay uzun yillardin béri keskin riqabetleshmekte. Xitay bash ministiri wén jyabaw bu yil 9 - ayda rusiyini ziyaret qilghanda moskwa da'ilirige xitayning rusiye néfit - énirgiye sana'itige 12 milyard dollar meblegh salidighanliqi toghrisida wede qilghan.

Yaponiye rusiyining yiraq sherq rayonigha 50 milyard dollar meblegh salidighanliqi toghrisida wede bermekte. Prézdént putin, xitayning rusiyige meblegh sélishini qarshi aldi, biraq xitayni rusiye néfit énirgiye sana'itining sirtidiki iqsadi sahelerge meblegh sélishqa ündigen. Rusiye prézdénti shi'ende gherbiy - shimal ölkilerdiki xitay emeldarlar bilen söhbet élip bérishi mümkin. Wladimir putin peyshenbe küni xitay dölet re'isi xu jingtaw bilen qoshma axbarat imzalap, ikki terep chéchiniye we sherqiy türkistan küchlirini xelq'ara térorchiliqning bir qisimi dep tonuydighanliqini jakarlighan. Xitay rusiyining chéchiniye herikitini basturush yolidiki her qandaq herkitini, rusiye xitayning sherqiy türkistan musteqilliq kürishini yoqutush yolidiki her qandaq tedbirini qollaydu dep tekitligen. Biraq xelq'ara kechürüm teshkilati xitay hökümiti térorchiliqni bana qilip, Uyghurlarning kishilik hoquqini depsende qiliwatidu, dep eyiplimekte.(Erkin)