Тонулған журналист сакураи йошико: “япон һөкүмити дәрһал хитайни әйибләйдиған бир қарарни мақуллуқтин өткүзүши керәк”
2022.01.18
Японийәниң токйо шәһиридә даңлиқ журналист Сакураи йошико (Sakurai Yoshiko)Ханим японийә уйғур җәмийитиниң тәклипигә бинаән бәргән “уйғур қирғинчилиқиға японийә қандақ муамилә тутуши керәк” намлиқ доклатида японийә һөкүмитиниң дәрһал хитайни әйибләйдиған бир қарарни мақуллуқтин өткүзүши керәкликини тәкитлигән. Мәзкур йиғинда йәнә 6 нәпәр уйғур, уйғурларниң һазирқи еғир әһвали, шундақла лагердики ата-ана вә уруқ-туғқанлири тоғрисида гуваһлиқ бәргән.
15-январ күни өткүзүлгән паалийәткә японийә авам палатаси әзалири, наһийә, шәһәр вә вилайәтлик парламент әзалиридин болуп үч йүзгә йеқин киши иштирак қилған. японийә уйғур җәмийитиниң баш катипи әхмәтҗан летип әпәнди бу һәқтә зияритимизни қобул қилип, мундақ деди: “бу йиғинға дөләтлик парламент әзалири, наһийә вә шәһәрлик йәрлик парламент әзалири, җамаәт әрбаблири вә авам пуқралардин болуп үч йүзгә йеқин киши иштирак қилди. Буниң алдинқи йеримида тонулған журналист сакураи йошико ханим японийә һөкүмитиниң уйғур қирғинчилиқиға қарита қандақ бир муамилидә болуши тоғрисида сөзлиди. Кейинки йеримида японийәдә туруватқан уйғурлардин қиз-оғул болуп 6 нәпәр уйғур, өзлириниң вә уруқ-туғқанлириниң зиянкәшликкә учриши тоғрисида гуваһлиқ берип өтти.”
Сакураи йошико ханим доклатида японийәниң дуняниң үчинчи чоң иқтисадий күчи икәнликини, японийә парламентиниң хитайниң уйғурларға елип бериватқан ирқий қирғинчилиқини әйибләп қарар мақуллиши керәкликини тәкитлигән. Әхмәтҗан летип әпәнди бу һәқтә мундақ деди: “сакураи ханим бу қетимқи нутқида японийәниң дуняниң үчинчи чоң иқтисадий күчи болуш салаһити билән, шундақла ғәрб дөләтлири билән охшаш қиммәт қарашлирини өзигә өлчәм қилған асиядики күчлүк дөләт болуш салаһити билән, нөвәттә көз алдимизда йүз бериватқан уйғур ирқий қирғинчилиқиға наһайити кәскин вә қаттиқ рәвиштә җаваб қайтурушиниң зөрүр икәнликини билдүрди. У японийә сиясәтчилириниң каллисини силкиветиши керәкликини, келәр һәптә башлинидиған японийә парламентиниң йиғинида япон һөкүмитиниң бу мәсилидә хитайни әйибләйдиған қарарни чоқум мақуллуқтин өткүзүшниң зөрүрлүкини тәкитләп өтти.”
Тонулған япон журналист сакураи йошико ханим нутқида япон хәлқиниң уйғурларға һесдашлиқ қилип, хитайға қаттиқ наразилиқ билдүрүватқан бир пәйттә, япон һөкүмитиниң сүкүттә турушини қаттиқ әйибләйдиғанлиқини оттуриға қойған вә көз йешини туталмай йиғлап кәткән. Әхмәтҗан литип әпәнди бу тоғрилиқ мәлумат берип, мундақ деди: “японийә һөкүмити, пуқралар арисида хитайға қарши шундақ көп наразилиқ болушиға қаримай, техичә һөкүмәт намидин кәскин инкас қайтурмай, наһайити пассип, еһтиятчан муамилидә болуп келиватқанлиқи үчүн, көп сандики япон пуқралириниң һөкүмәткә болған наразилиқиниң күчлүк икәнликини тәкитлиди. Шуниң билән биргә өзиниң бу мәсилидә бир японлуқ болуш, бир инсан болуш һәмдә виҗдан игиси вә әхлақ игиси болуш сүпити билән, японийә һөкүмитиниң бу пассип позитсийәсидин қаттиқ әпсуслинидиғанлиқини ейтип йиғлап кәтти. Униң сөзлири залдикиләрниму йиғлатти.”
Өткән йили японийә парламентидики бәзи сиясий партийәләр икки қетим парламентқа тәклип лайиһәси сунған болсиму, әмма һазирғичә хитайни әйибләйдиған бир қарар мақуллуқтин өтмигән. Буниңға қарита японийә уйғур җәмийити бәзи япон сиясийонлар вә аммиви тәшкилатлар билән бирликтә паалийәтләр елип барған. Авам палатасидики парламент әзалири вә йәрлик парламент әзалиридин болуп, 83 парламент әзасиниң қоллишиға еришкән. Улар бу қетим 83 парламент әзаси имза қойған тәклип лайиһәсини япон парламентиға сунған. Әхмәтҗан литип әпәнди бу һәқтиму мәлумат бәрди.
Японийә уйғур җәмийитиниң рәиси, доктор абдукерим абдурахман әпәнди өткән йили пәқәт японийә парламентидила 15 қетимға йеқин паалийәт өткүзгән болсиму, әмма японийәдики даңлиқ шәхсләрниң техичә бу мәсилидә техичә ениқ позитсийә билдүрмигәнликини, бу қетим тонулған шәхисләрдин сакураи йошико ханимниң “уйғур қирғинчилиқиға японийә қандақ муамилә тутуши керәк” намлиқ доклатиниң японийәдә уйғур дәваси йолидики зор бир илгириләш болғанлиқини баян қилди.
Японийә уйғур җәмийити идарә һәйитиниң әзаси хәлмәт рузахун әпәндиниң билдүрүшичә, тонулған журналист сакураи йошико ханимниң японийә сияситигә болған тәсириму зор икән.