Yaponiyening sabiq bash ministiri shinzo abé Uyghur hey'itini qobul qildi

Ixtiyariy muxbirimiz erkin tarim
2020.10.08
shinzo-abe-ilham-mexmut.jpg Yaponiyening sabiq bash ministiri shinzo abé ependi parlaménttiki ishxanisida Uyghur jem'iyitining re'isi doktor abdukérim abduraxman we d u q yaponiyediki wekili ilham mexmut ependilerni qobul qildi. 2020-Yili 7-öktebir, yaponiye.
RFA/Erkin Tarim

Yaponiyening sabiq bash ministiri shinzo abé ependi 7-öktebir küni yaponiye waqti chüshtin kéyin sa'et üchte parlaménttiki ishxanisida yaponiye Uyghur jem'iyitining re'isi doktor abdukérim abduraxman ependi, bashqurush hey'iti ezasi xelmet rozaxun ependi, gülistan eziz xanim we dunya Uyghur qurultiyining yaponiyediki wekili ilham mexmut ependi qatarliqlarni qobul qilghan. Yaponiye Uyghur jem'iyitining bashqurush hey'iti ezasi xelmet rozaxun ependi uchrishishning intayin ünümlük ötkenlikini bildürdi.

Xelmet rozaxun ependi Uyghur hey'itining shinzo abé ependige Uyghurlarning hazirqi éghir weziyiti toghrisida, jümlidin hey'et ezalirining özlirining uruq-tughqanlirining ehwali toghrisidimu melumat bergenlikini otturigha qoydi.

Bu qétimqi uchrishishta shinzo abé Uyghur hey'itige némilerni dédi? dunya Uyghur qurultiyining yaponiyediki wekili ilham mexmut ependi bu heqte ziyaritimizni qobul qildi. Uning éytishiche, shinzo abé ependi ularni qizghin kütüwalghan. Shinzo abé yaponiyening bash ministiri bolup wezipe ötewatqan mezgillerde, bolupmu xitay re'isi shi jinping bilen uchrashqanda, xongkong mesilisi bilen Uyghur mesilisini otturigha qoyghan iken. Shu chaghda shi jinping xongkong mesilisige inkas qayturmighan bolsimu, emma Uyghur mesilisini otturigha qoyghinida, qattiq jiddiyleshken iken. Ilham mexmut bu heqte melumat berdi.

Undaqta, yaponiyening sabiq bash ministiri shinzo abé Uyghurlar üchün némilerni qilghan kishi idi?

Xelmet rozaxun ependi shinzo abé partiye re'isi, parlamént ezasi bolup wezipe ötewatqan 2007-yili 11-ayda tunji qétim yaponiyeni ziyaret qilghan d u q ning sabiq re'isi rabiye qadir xanimni qobul qilghanliqini, xitay re'isi xu jintaw yaponiyeni ziyaret qilghanda tarixchi toxti muzart ependining mesilisini tilgha alghanliqini, yaponiye parlaméntida “Uyghur dostluq guruppisi” qurushqa zor töhpe qoshqanliqini otturigha qoydi.

“Shinzo abé ikkinchi qétim bash ministir bolghan mezgilide Uyghurlar üchün némilerni qilip berdi?” dégen so'alimizgha xalmet rozaxun ependi mundaq jawab berdi: “Ikkinchi qétimliq abé shinzo hökümiti mezgilide u dölet bashliqliri uchrishishi we birleshken döletler teshkilati yighini qatarliq sehniler arqiliq Uyghur mesilisini yaxshilash üchün köp küch chiqardi.”

Xelmet rozaxunning tekitlishiche, 2018-yili 26-öktebir we 2019-yili 12-ayning 23-küni xitay re'isi shi jinpng bilen bolghan söhbette shinzo abé sherqiy türkistandiki kishilik hoquq depsendichilikini biwasite otturigha qoyghan iken.

Xelmet rozaxun yene mundaq dédi: “2019-Yili 7-ayda 22 dölet yighinida bösüsh xaraktérlik birleshme bayanat élan qilip, keng kölemlik tutup turushni eyiblidi we tekshürüshni telep qildi. Yaponiye gherb döletliridin bashqa birleshme bayanatqa imza qoyghan asiyadiki birdin-bir dölet. Bularning hemmisi shinzo abéning Uyghur mesilisini yaxshilashqa köngül bölidighanliqining ispati süpitide tarixqa yézilidu. Uyghur xelqige wakaliten yene bir qétim uninggha rehmet éytimiz.”

Shinzo abé bu yil 8-ayning 28-küni bash ministirliq wezipisidin istépa bergenlikini élan qilghan idi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.