Yawropadiki Uyghur sen'etkarliri birliship “Yawropa Uyghur ansambili” qurghan

Muxbirimiz méhriban
2019.08.12
yawropa-uyghur-ansambil-ezaliri.jpg Shiwétsiyede tizimgha élinip qurulghan “Yawropa Uyghur ansambili” ning bir qisim ezaliri. 2019-Yili awghust.
Mezkur ansambil ezaliridin Yashar Hemdulla ependi teminligen

Féysbok qatarliq ijtima'iy taratqularda yéqindin buyan chet'ellerdiki Uyghurlar teripidin orunlan'ghan bir qisim naxsha-muzikilar, hetta Uyghur muqamliri heqqidiki sin'alghu filimliri barghanche köpeymekte.

En'eniwi Uyghur chalghuliridin dutar, tembür, rawab, ghéjek, dap qatarliq bir yürüsh chalghular arqiliq orundalghan Uyghur 12 muqamidin chebiyat muqamining te'ezze merghuli yéqinda féysbukta tarqilip diqqet qozghidi.

Melum bolushiche, bu muzikini orundighuchilar 2019-yil 7-ayning 9-küni shiwétsiye paytexti sitokholmda resmiy tizimgha aldurulghan “Yawropa Uyghur ansambili” ning özlükidin teshkillinip uyushqan 16 neper ezasi iken.

Mezkur ömek ezaliridin norwégiyediki yashar hemdul ependi we bélgiyediki ezher enwer ependiler ziyaritimizni qobul qilip, ömekning qurulush meqsiti, bir yildin artuq dawamlashqan qurulush tarixi we bundin kéyinki élip baridighan pa'aliyetliri heqqide melumat berdi.

Ularning bildürüshiche, “Yawropa Uyghur ansambili” ni qurush teyyarliq xizmetliri 2018-yilining béshida bashlan'ghan iken. Bir yildin artuq tirishchanliq netijiside yawropadiki shiwétsiye, bélgiye, gollandiye, norwégiye, en'gliye qatarliq döletlerde yashawatqan Uyghur sen'etkarlar we sen'et heweskarliri özlükidin uyushup deslepki qedemde 16 kishidin terkib tapqan bu ömekni qurup chiqqan.

Norwégiyediki yashar hemdul ependi 2018-yili 4-ay mezgilide norwégiyede élip bérilghan tunji qétimliq uchrishish we undin kéyin herqaysi döletlerdiki ömek ezalirining japaliq tirishchanliqi netijiside “Yawropa Uyghur ansambili” ning qurulghanliqini bayan qildi.

Ular bir yildin buyan Uyghur muqamliri we Uyghur naxsha-muzikirini dutar, ghéjek, rawab, dap qatarliq Uyghur chalghuliri bilen sen'et nomurlirini orundash meshiqini üzlüksiz dawamlashturup kelgen. Ömek ezaliri nöwette 30 din artuq naxsha-muzikini bimalal orundap, resmiy sen'et kéchiliki ötküzeleydighan sewiyeni hazirlighan iken.

“Yawropa muqam ansambili” ni qurush meqsitide uyushqan bu sen'etkarlar bir yildin buyan yawropadiki norwégiye, gollandiye, en'gliye qatarliq döletlerde birqanche qétimliq seyyare oyun qoyush pa'aliyetlirini élip barghan. Bu jeryanda ular shu döletlerdiki Uyghur qérindashlarning qarshi élishi we qollap-quwwetlishige érishken. Ular bu jeryanda “Yawropa Uyghur ansanbili” ning deslepki basquchtiki qurulush teyyarliq xizmetlirini tamamlap, bu yil 9-ayda tunji qétimliq meydan konsértlirini bélgiye, gollandiye qatarliq döletlerde qoyushni békitken.

Bélgiyediki tunji qétimliq konsértni orunlash xizmitige mes'ul bolghan ezher enwer ependining bildürüshiche, ular 9-ayning 7-küni bélgiye paytexti biryussélda “Uyghur medeniyet féstiwali” namida sen'et pa'aliyitini ötküzüsh üchün orun élip bolghan. Nöwette bélet sétish ishliri alliqachan bashlinip bolghan iken.

Ezher enwer ependi yene tunji qétimliq konsértning bélgiyege orunlashturulushidiki seweb we ansambilning bu xil sen'et pa'aliyetlirini ötküzüshtiki meqsiti heqqidimu toxtaldi.

U yawropa parlaménti jaylashqan biryussélning yawropaning siyasiy we medeniyet merkizi ikenlikini, buningda Uyghurlar we Uyghur mesilisining Uyghur sen'iti arqiliq yawropada téximu tonulushini ilgiri sürüsh közde tutulghanliqini bildürdi. Uningdin bashqa bélgiyening jughrapiyelik jaylishish jehettin yawropa döletlirining otturisida bolushtek alahidiki sewebidin yawropada yashawatqan Uyghur qérindashlarning bu pa'aliyetke qatnishishigha asanliq tughdurushni oylashqanliqini tekitlep ötti.

Radiyomiz igiligen ehwallardin melum bolushiche, xitayning Uyghur diyarida élip bériwatqan “Medeniyet qirghinchiliqi” tüpeylidin Uyghur medeniyiti we sen'iti yéqinqi birqanche yil ichide éghir buzghunchiliqqa uchrimaqtiken. Bolupmu xelq arisida tonulghan bir qisim sen'etkarlarning xitayning ziyankeshlikige uchrap türmilerge we lagérlargha qamilishi bilen Uyghur sen'iti kirizske duch kelgen. Bundaq ehwalda chet'ellerdiki Uyghur sen'etkarliri özliri turushluq ellerdiki ewzel shara'itlardin paydilinip, Uyghur milliy sen'itini saqlash we rawajlandurushqa bel baghlighan.

Melum bolushiche, 2000-yillarning deslepki mezgilide en'giliyede “London Uyghur ansambili” qurulghan idi. Bu yil 7-ayning 20-küni awstraliyede “Awstraliye muqam ansambili” quruldi. Yéqinda qurulghan “Yawropa Uyghur ansambili” bolsa chet'ellerdiki Uyghurlar teripidin qurulghan üchinchi sen'et ansambili hésablinidiken.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.