Élishqu qetli'amida eskerlerge “Oq atmanglar” dep muraji'et qilghan hakim exet sayitning türmide ikenliki ashkarilandi

Washin'gtondin muxbirimiz shöhret hoshur teyyarlidi
2024.08.01
yeken-qetliami-yeken-qirghinchiliqi.jpg
Photo: RFA

2014-Yili 7-ayning 28-küni yekende yüz bergen élishqu qetli'amidin kéyin Uyghur aptonom rayonluq partkom mexsus höjjet chüshürüp, weqe yüz bérishning aldini alalmighanliqi üchün bir türküm emeldarlarni wezipisidin élip tashlighan, hakim exet sayit qatarliq birqanche kishige bolsa agahlandurush jazasi bergenidi.

Shu künki weqede döngbagh yézisining bashliqi ghulam toxti bilen sékrétari abdughéni turdimu “Térrorchilar” bilen birlikte xitay qoralliq küchliri teripidin étiwétilgen. Shu yildiki éniqlashlirimizda hakim exet sayitning, xitay qoralliq küchlirige oq chiqarmasliq heqqide muraji'et qilghanliqi melum bolghan. Weqede étiwétilgen yuqiriqi ikki emeldarning a'ile-tawabi'atlirining shu chaghda ilgiri sürüshiche, hakim exet sayitning oq chiqarmasliq teshebbusigha eyni chaghda da'iriler ijabiy baha bergen؛ shunga uninggha yénikrek bolghan agahlandurush jazasi bérip, wezipiside saqlap qalghan.

“Yershari waqti” gézitining 2021-yili 8-séntebir künidiki xewiride, exet sayit “Ikki yüzlimichi” dep tilgha élin'ghan. Xewerde uni bundaq atighan élishqu bazirining nöwettiki bazar bashliqi, sabiq dölet amanliq saqchi etritining mu'awin bashliqi nurmemet obul, exet sayitning nahiyede “Diniy esebiy küchler” ni alahide qanat astigha alghanliqi, bu sewebtin diniy zatlarning qatnash weqesidin toy-tökün, ölüm-yétimghiche hemme ishlargha qol tiqidighan halgha yetkenlikini bayan qilghan. U yene shu chaghda, exet sayitning özige biwasite téléfon qilip, “Pütün diniy zatlarni soliwetseng, meschitlerde kim namaz oquydu?” dep özini soraqqa tartqanliqini ashkarilighan.

Bu xewerde gerche, exet sayitning nöwettiki qanuniy orni heqqide melumat bérilmigen bolsimu, emma “Ikki yüzlimichi” dep ashkara tilgha élinishi uning nöwette qanuniy jehettin jinayetchi ikenlikidin bésharet bermekte.

Biz bu ehwalni aydinglashturush üchün, yeken nahiyelik edliye idarisige téléfon qilduq we “28-Iyul” seweblik qaysi emeldarlarning “Ikki yüzlimichilik” bilen eyiblen'genlikini soriduq. Alaqidar xadim hakim exet sayit, yer bashqurush idarisi bashliqi muxter emet qatarliq az dégende besh kishining “Ikki yüzlimichi” qatarida bir terep qilin'ghanliqini ashkarilidi. Emma bu kishilerning sotlinip-sotlanmighanliqi heqqide melumat bermidi.

Téléfonimizni qobul qilghan yeken bazarliq saqchi xadimi, exet hakimning 2017-yili “Ikki yüzlimichilerge zerbe bérish” dolqunida qolgha élin'ghanliqini ashkarilidi. Uning déyishiche, shu chaghda bazarliq saqchixana xadimliri exet sayitni kéchide öyidin tutup ekelgen we etisi sheherlik saqchi idarisige tapshurup bergen. Bu uchurlardin exet sayitning nöwette türmide jaza ötewatqanliqi melum. Emma, emma qanche yilliq késilgenliki we qaysi türmide jaza ötewatqanliqi melum emes.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.