1970-Йилиниң яз айлирида қәшқәрдин қара машина билән үрүмчигә қечип кәлгән низамидин һүсәйин сиясий атмосферасини җиддийчилик қаплиған бу шәһәрниң шавқунлуқ қойниға йәнә кирип келиду.
Низамидин әпәнди 1960-йилларда бейҗиңдики мәшһур лугочяв түрмигә аилиси билән бирликтә қамалған бирдин-бир уйғур мәһбус иди.
1964-Йилиниң ахирлири җәнубта йошурунуп туруш мумкинчилики қалмиған низамидин һүсәйин бала-чақилирини елип үрүмчигә тәвәккүл қилип келиду.
Маңа иккинчи қетим сот ечилғандин кейин толуқ бир ай өтүп кәткән болсиму, һеч бир һөкүм чиқмиди.
Мәрһум низамидин һүсәйин әпәнди 1960-йиллардики түрмә һаяти вә хитай түрмисидин тәкрар-тәкрар қечиш вәқәлири һәққидә тәпсилий мәлумат бериду.
Низамидин һүсәйин әпәнди қачқунлуқ қисмәтлири вә һаятини доға тикип алған тәвәккүлчилик қәдәмлири һәққидә тохтилиду.
Бәзидә бир қанчә айда бир қилинидиған қан, шөлгәй вә тәрәт тәкшүрүш маңа пәқәт ғәлитә билинмәптикән.
Низамидин һүсәйин «шинҗаң гезити» идарисидә «әшәддий оңчи вә йәрлик милләтчи» дегән қалпақ билән уда бирқанчә ай күрәшкә тартилғандин кейин, рәсмий қолға елиниду.
1958-Йили 11-айниң 29-күнидики «шинҗаң гезити» дә мәрһум низамидин һүсәйинниң «җинайәт» лири 8 мавзу бойичә көрситип өтүлгән иди.
1958-Йили 11-айниң 29-күнидики «шинҗаң гезити» дә мәрһум низамидин һүсәйинниң «җинайәт» лири 8 мавзу бойичә көрситип өтүлгән иди.
1958-Йилиниң кейинки йеримида һаятиниң нәвқиран мәзгилидә туруватқан яш низамидин һүсәйин «шинҗаң гезити» идарисидә 50 күндин 80 күнгичә күрәшкә тартилиду.
Мәрһум инқилабчи вә от йүрәк әдиб низамидин һүсәйин «йәрлик милләтчиләргә қарши күрәш» долқунида әң еғир бәдәл төлигән уйғур сәрхиллириниң бири иди.
Хитай миқясида болуп откән «истил түзитиш» вә «ечилип сайраш» долқуни уйғур диярида тамамән башқичә бир түстә елип берилиду.
1950-Йилидин 1958-йилиғичә болған җәрян яш низамидин һүсәйинниң һаятида идеологийә вә пикир җәһәттә кәскин давалғушларға дуч кәлгән йиллар иди.
Низамидин һүсәйин битимдин кейин, йәни 1946-йилиниң 10-ай күнлиридә йәкәндә тутқун қилинип гоминдаң түрмисидә инсан тәсәввур қилғусиз қийин-қистақларға учрайду.
«11 Маддилиқ бетим» ға имза қоюлған күнләрдә шималдики миллий армийә манас дәряси бойида тохтап қалғили 8 айчә болған иди.
Мәрһум низамидин һүсәйин әпәнди қарақурум тағлиридики «шәйтан ғари» да дүшмән қолидин пәм билән қечип қутулған.
Җәнубтики «тағ инқилабчилири» ниң алдин йүрәр зәрбидар қисимлири қағилиқ наһийә базириға һуҗум қозғап 12-айниң 1-күни азад қилиду.
1945-Йили 10-айда миллий армийә ғәлибәсери алға илгириләп манас дәрясиниң ғәрбий қирғиқиға йетип келиду.
70 яштин һалқиған низамидин һүсәйин әпәнди үрүмчи 3-түрмидики қараңғу камерда өз һаятидин әслимә йезип қалдуриду.
Шәхсий һаяти 20-әсир уйғур тарихида ривайәткә айлинип кәткән мәрһум низамидин әпәнди ривайәтлик бир муһитта дуняға келиду.
Йәттинчи қисим: «мени өзгириду демәңлар, мән өз әқидәм билән өлимән!»
Түрмидә зәиплишип ахирқи күнлири қалған 72 яшлиқ низамидин һүсәйин әпәнди 1998-йили 3-айниң 3-күни үрүмчи 3-түрмидин давалинишқа елип чиқилиду.
Низамидин һүсәйин әпәндиниң түрмидин сиртқа йошурунчә чиқарған хети униң қамақтики әһвалиниң интайин еғир икәнликидин далаләт бериду.
Вуҗудини кесәллик азаби қийнап турған 71 яшлиқ низамидин һүсәйин әпәнди үрүмчи қораллиқ сақчи дохтурханисидин йәнә түрмигә елип кетилиду.
1997-Йили 3-айда 71 яшлиқ низамидин һүсәйин әпәнди «шинҗаң гезити» идарисиниң аилиликләр қорусидин тутуп кетилиду.
1997-Йили 3-айниң соғуқ бир кечиси 71 яшлиқ низамидин һүсәйин әпәнди «шинҗаң гезити» аилиликләр қорусидин тутуп кетилгәндин кейин из-дерәксиз ғайиб болиду.
