Liệu cuộc tranh cử Tổng-thống Mỹ tới hồi kết thúc?


2000.11.27

Lời giới thiệu: Chuyện bầu cử ở Mỹ tính đến nay là đã gần 3 tuần rồi mà kết-quả vẫn chưa ngã ngũ. Hôm chủ-nhật vừa rồi, bang Florida đã xác-nhận đến lần thứ hai là ông George W. Bush thu được nhiều phiếu hơn ông Al Gore sau mấy lần đếm lại. Nhưng thế vẫn chưa đảm bảo là ông Bush sẽ thành tổng-thống Mỹ vào tháng Giêng tới. Sau đây là bài phân-tích thời-sự do Tâm Việt viết... Tối Chủ-nhật vừa qua bà Katherine Harris, bộ-trưởng hành-chánh của bang Florida ở Hoa-kỳ, đã chứng nhận là ông George W. Bush, đương-kim thống-đốc bang Texas, có 537 lá phiếu hơn Phó-tổng-thống Al Gore trên một tổng-số gần 6 triệu lá phiếu cá-nhân. Dựa vào sự chứng-nhận này, khoảng 2 giờ sau, ông Bush đã lên truyền hình toàn-quốc Hoa-kỳ để tự xem mình là người thắng cuộc tranh cử vào chức Tổng-thống Hoa-kỳ cho nhiệm-kỳ 2001-2005. Chức-vụ này trong giai-đoạn chưa nhậm chức thì tiếng Anh gọi là ỘPresident ElectỢ hay ỘTổng-thống tân-cử.Ợ Nhân dịp này, ông Bush cũng cám ơn dân-chúng Hoa-kỳ và nhất là cử-tri ở Florida đã tín nhiệm ông để ông sẽ thành tổng-thống thứ 43 của siêu-cường số 1 trên thế-giới là Hoa-kỳ. Cũng nhân dịp này, ông Bush tuyên-bố là ông đã chỉ-định vị phó-tổng-thống tân-cử, ông Dick Cheney, làm người đầu tầu trong việc tuyển lựa các cộng-sự-viên của chính-quyền Bush nhằm chuẩn-bị sẵn để nhiếp chính vào tháng Giêng sang năm. Được chỉ-định cùng với ông Dick Cheney là ông Andrew Card, người sẽ được cất nhấc vào chức-vụ Đổng-lý văn-phòng Tòa Bạch-ốc khi ông Bush sẽ lên nắm chính-quyền. Theo ông Bush, ông Card đã được lệnh liên-lạc với Tòa Bạch-ốc của ông Clinton để thu xếp sự bàn-giao công việc. ỘCuộc tranh cử thật sít sao nhưng tối nay, sau khi các phiếu đã được đếm một lần, rồi hai lần, rồi lại đếm tay đến lần thứ 3 thì ông Bộ-trưởng Dick Cheney và tôi được vinh-dự cũng như học được bài học khiêm tốn là đã thắng ở tiểu-bang Florida. Điều này đã cho phép chúng tôi đủ số cử-tri-đoàn để thắng toàn-bộ cuộc tranh cử năm nay. ỘChúng tôi do đó sẽ nhận lãnh trách-nhiệm chuẩn-bị để phục-vụ nước Mỹ trong tư-cách Phó-tổng-thống và Tổng-thống trong nhiệm-kỳ tới.Ợ Ông Bush cũng đã đưa ra lời Ộđề nghị kính cẩnỢ với ông Gore, đương-kim phó-tổng-thống Mỹ và là ứng-cử-viên của đảng Dân-chủ, là hãy chấp-nhận sự phán-đoán của nhân-dân Hoa-kỳ và thôi đừng gây thêm phiền nhiễu khó khăn trong một cuộc tranh cãi đã kéo dài quá lâu, làm mất uy-tín cho nước Mỹ. Tuy-nhiên, dù ông Gore không trả lời ngay, ông đã cho ứng-viên phó-tổng-thống của ông là Nghị-sĩ Joseph Liebermann lên truyền hình kêu gọi mọi người hãy tôn-trọng ý-chí và quyết-định của dân-chúng Hoa-kỳ, ngụ ý là ông và ông Gore thắng nhiều phiếu của dân-chúng hơn là ông Bush và do đó, đáng được làm ê-kíp để vào Tòa Bạch-ốc tháng Giêng này. Đến đây thì có một vấn-đề mà người ở ngoài nước Mỹ sẽ rất khó hiểu, đó là chuyện lá phiếu của cử-tri-đoàn, kêu là Ộelectoral collegeỢ trong tiếng Anh. Hiến-pháp Mỹ cho phép phổ-thông đầu phiếu, nghĩa là mỗi công-dân Mỹ đến tuổi trưởng-thành đều có quyền bỏ phiếu và mỗi người được bỏ một lá. Tổng-cộng những lá phiếu này trên toàn-quốc thì ông Gore được hơn ông Bush gần 200 nghìn phiếu cá-nhân. Tuy-nhiên, để tránh cho những bang lớn ăn hiếp các bang nhỏ theo kiểu Ộlấy thịt đè người,Ợ hiến-pháp Mỹ đã tạo thêm một nấc bầu thứ hai gọi là lá phiếu cử-tri-đoàn. Mỗi bang được cử ra một số người tương-đương với số dân-biểu cộng với số thượng-nghị-sĩ ở trong bang của mình để đưa vào cử-tri-đoàn. Tính như vậy thì nước Mỹ có 435 dân-biểu, cộng 100 thượng-nghị-sĩ, tổng-cộng là 535 người. Cũng như vậy, cử-tri-đoàn ở Mỹ gồm 535 vị đại diện cho 50 bang ở Mỹ. Khi bầu lại ở nấc thứ hai này, nếu ai trúng được 270 phiếu, tức là hơn một nửa của số người trong cử-tri-đoàn thì người đó sẽ thành Tổng-thống tân-cử. Cuộc tranh cử ở Mỹ năm nay nhiêu khê và giằng co cho đến hôm nay là vì vào đúng ngày bầu cử mồng 7 tháng 11 vừa qua, trong cả hai phe thuộc hai đảng Dân-chủ và Cộng-hòa ra tranh cử, không có bên nào được 270 phiếu cả. Ông Gore được 267 phiếu còn ông Bush được 246 phiếu. Riêng bang Florida có tới 25 phiếu cử-tri-đoàn nên bên nào mà thắng Florida là vượt qua được con số thần-kỳ 270 phiếu cử-tri-đoàn kia. Chính vì vậy mà việc kiểm phiếu ở Florida mới trở thành một chuyện then chốt, quyết-định ai trong hai người, ông Gore hay ông Bush, sẽ thành tổng-thống mới của Hoa-kỳ. Lúc đầu, bang Florida cho ông Bush thắng 930 phiếu. Nhưng phe ông Gore khiếu nại và đòi kiểm lại. Toà án Tối-cao ở bang Florida ủng-hộ ông Gore và ra lệnh phải kiểm lại, bằng tay nếu cần. Đến chủ-nhật vừa qua, bang Florida chứng-nhận kết-quả cuối cùng là sau khi tính đi tính lại, vừa đếm bằng máy vừa đếm bằng tay, ông Bush vẫn thắng ông Gore 537 phiếu và như vậy 25 phiếu cử-tri-đoàn của Florida sẽ phải về tay ông Bush, nâng đa-số phiếu trong cử-tri-đoàn của ông lên 246 cộng 25, tức 271 phiếu. Ông Gore cho biết trước là ông sẽ lên truyền hình nói chuyện với toàn-dân Hoa-kỳ vào tối thứ Hai ở Washington, nghĩa là trong ít giờ nữa, giờ Việt Nam. Chúng ta chưa rõ ông sẽ nói gì nhưng nếu ông không công-nhận sự thắng cử của ông Bush như ông Bush mong muốn thì ngày mai, Tối-cao Pháp-viện Liên-bang của Mỹ sẽ nghe hai bên điều trần để đưa ra một phán xét cuối cùng vào thứ Sáu. Trong khi chờ đợi, sự tranh cãi giữa hai ứng-viên Tổng-thống và hai đảng đang làm cho nước Mỹ mất uy-tín khá nhiều vì không ai ngờ là một nền dân-chủ lớn như dân-chủ Mỹ lại có thể biến thành chuyện nực cười đối với thiên-hạ và thế-giới như trong mấy ngày qua. Có lẽ chính người dân thường ở Mỹ cũng cảm thấy điều này nên trong cuộc thăm dò mới nhất của hãng truyền hình CNN, 60% dân-số Mỹ cho rằng đã đến lúc cuộc tranh cãi phải kết thúc và ông Gore nên nhượng bộ để cho nước Mỹ có được một vị Tổng-thống mới.

Nhận xét

Bạn có thể đưa ý kiến của mình vào khung phía dưới. Ý kiến của Bạn sẽ được xem xét trước khi đưa lên trang web, phù hợp với Nguyên tắc sử dụng của RFA. Ý kiến của Bạn sẽ không xuất hiện ngay lập tức. RFA không chịu trách nhiệm về nội dung các ý kiến. Hãy vui lòng tôn trọng các quan điểm khác biệt cũng như căn cứ vào các dữ kiện của vấn đề.