Tìm hiểu bệnh mỡ trong máu


2007.10.26

Trà Mi, phóng viên đài RFA

Chào mừng quý vị và các bạn đang đến với chuyên mục "Sức Khỏe và Đời Sống" của Đài Á Châu Tự Do sáng Thứ Sáu hàng tuần. Qua những cuộc trao đổi giữa Trà Mi với các bác sĩ trong và ngoài nước thuộc nhiều chuyên khoa khác nhau, “Sức Khoẻ và Đời Sống” sẽ cung cấp kiến thức y học tổng quát nhằm giúp nâng cao nhận thức về việc chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ.

CholesterolMedicine200.jpg
Các loại thuốc chữa bệnh cholesterol. AFP PHOTO

Xã hội ngày càng phát triển, chúng ta càng nghe nhắc đến nhiều căn bệnh được gọi là "bệnh thời đại", đe doạ nghiêm trọng đến sức khoẻ con người. Trong số này có bệnh mỡ trong máu, hay có người còn gọi là cao mỡ trong máu, một căn bệnh nguy hiểm có thể dẫn đến nhiều hậu quả khôn lường như tai biến mạch máu não, hoại tử ruột hay nhồi máu cơ tim.

Máu nhiễm mỡ, nguyên nhân vì sao? Cách phòng và trị căn bệnh này như thế nào? Mời qúy vị cùng tìm hiểu trong chương trình hôm nay, qua phần trình bày của bác sĩ chuyên khoa nội thương, Từ Phấy, Chủ tịch Hội y tế Việt Nam tại miền Đông Hoa Kỳ.

Bác sĩ Từ Phấy : Bệnh mỡ trong máu có nhiều loại, nhưng cái chánh là nói về Cholesterol mà thường thưòng phải thử máu mới biết được. Cholesterol chia làm hai loại: loại xấu là LDL (Low density lipoprotein), loại tốt là HDL (high density lipoprotein) và một loại nữa gọi là Triglyceride. Tóm tắt lại thì có 3 loại chánh.

Trà Mi : Xin Bác Sĩ cho biết những nguyên nhân nào dẫn đến chứng bệnh mỡ trong máu?

Bác sĩ Từ Phấy : Có hai nguyên nhân: một do từ ngoài vào, tức là vấn đề ăn uống có thể đưa đến Cholesterol cao bởi thức ăn có nhiều mỡ, mỡ động vật hay những chất mỡ bão hoà mà ăn nhiều thì sẽ đưa đến Cholesterol cao. Thứ hai là bẫm sinh, tức cơ thể có người sanh ra thì cơ thể cứ sản xuất Cholesterol cho nên kiêng cử cách mấy thì Cholesterol vẫn cao.

Trà Mi : Bác Sĩ nói là có hai nguyên nhân. Nguyên nhân khách quan là do ăn uống các loại mỡ bão hoà và mỡ động vật. Mỡ động vật thì chắc là nhiều người đã biết rồi, nhưng mỡ bão hoà thì có lẽ không ít người phân vân là những loại mỡ bão hoà này là gì và nó có mặt trong các loại thực phẩm nào, thưa Bác Sĩ?

Bệnh mỡ trong máu cao có hai yếu tố là do ăn uống hoặc do bẫm sinh. Cái chánh là phải làm cách nào cho nó xuống, vì mỡ càng cao, cholesterol càng cao thì càng dễ bị đau tim. Thống kê cũng cho thấy là nếu người đó ăn uống kỹ càng, có thể thao, giảm cân, không mập, và nếu cần nữa là uống thêm thuốc, một khi số cholesterol xuống thì tỷ lệ nguy cơ bị đau tim sẽ giảm bớt nhiều lắm.

Bác sĩ Từ Phấy : Mỡ bão hoà là loại mỡ thí dụ như dầu dừa. Mỡ là chất bão hoà rồi, dầu dừa cũng là một loại mỡ bão hoà, lâu ngày cũng hại như là chất kia vậy. Còn những chất không bão hoà như là dầu olive, dầu safflower, dầu đậu phộng thì là những chất không bão hoà, tương đối có lợi hơn.

Trà Mi : Trong những loại thức ăn chế biến sẵn thì thường thấy loại mỡ bão hoà trong đó phải không ạ?

Bác sĩ Từ Phấy : Có, nhất là những loại thức ăn nhanh (fastfood) thì thường loại dầu họ chiên lâu sinh ra loại mỡ khác cũng hại như mỡ bão hoà. Những loại khác nữa là chất dầu người ta làm để cho bánh thơm lâu ngày không mất mùi thì nó cũng trở thành chất như mỡ bão hoà vậy.

Trà Mi : Trở lại với căn bệnh mỡ trong máu, xin được hỏi tiếp: Có phải những người cao niên trên 40-50 tuổi thì được xem là những người dễ dàng mắc bệnh này phải không? Hay là những người trẻ tuổi cũng có khả năng bị bệnh mỡ trong máu?

Bác sĩ Từ Phấy : Những người trẻ tuổi cũng có thể mắc bệnh cho nên hiện giờ những người trẻ cũng nên thử máu một lần, nhất là trong những gia đình có người bị đau tim, hay cha mẹ ông bà có trường hợp cao mỡ thì con cái cũng nên thử máu cho chắc ăn, tại vì vấn đề mỡ cao sẽ tích trữ không phải một tháng hai tháng mà tích trữ ngay từ lúc còn trẻ và lần lần nó sẽ đóng vào thành mạch máu làm cho mạch máu cứng đi thì sau này dễ bị đau tim và dễ bị tai biến mạch máu não.

Bệnh mỡ trong máu cao có hai yếu tố là do ăn uống hoặc do bẫm sinh. Cái chánh là phải làm cách nào cho nó xuống, vì mỡ càng cao, cholesterol càng cao thì càng dễ bị đau tim. Thống kê cũng cho thấy là nếu người đó ăn uống kỹ càng, có thể thao, giảm cân, không mập, và nếu cần nữa là uống thêm thuốc, một khi số cholesterol xuống thì tỷ lệ nguy cơ bị đau tim sẽ giảm bớt nhiều lắm.

Trà Mi : Thưa Bác Sĩ, bệnh mỡ trong máu có những dấu hiệu hay triệu chứng nào bên ngoài giúp cho người bệnh có thể nhận biết được hay không ạ?

Bác sĩ Từ Phấy : Thưa không. Lúc mỡ cao thường không có triệu chứng gì hết. Cho nên bệnh mỡ cao gọi là bệnh giết người thầm lặng. Tại vì mỡ đóng vào thành mạch máu với thời gian lâu, 5-10 năm, sau đó mạch máu bị hẹp nhiều rồi, đùng một cái nó bị bít lại. Vấn đề máu lưu thông để nuôi dưỡng những cơ quan do mách máu đó đi qua, thí dụ mạch máu tim bị nghẽn thì người đó sẽ bị heart attack hay là đau tim, hay là nhồi máu cơ tim.

Và những cơ quan khác cũng có thể bị ảnh hưởng là tại vì, thì dụ những mạch máu bị nghẽn dẫn tới thận thì thận sẽ không được khoẻ như người bình thường và thận đó sẽ làm việc yếu hơn nữa. Nếu mạch máu dẫn tới não mà bị nghẽn thì sẽ bị tai biến mạch máu não. Chỉ có lúc đó thì mới có triệu chứng mà thôi. Còn trong thời gian mỡ lần lần đóng vào thành mạch máu thì không có triệu chứng gì hết.

Trà Mi : Như vậy thì chỉ có một cách duy nhất là nên đi khám sức khoẻ thường xuyên để có thể kiểm soát được hay là phát hiện được bệnh tình, phải không ạ?

Bác sĩ Từ Phấy : Thưa vâng ạ.

Trà Mi : Bây giờ xin được hỏi thăm Bác Sĩ về cách chữa trị đối với căn bệnh này. Thời gian điều trị kéo dài có lâu không ạ?

Bác sĩ Từ Phấy : Vấn đề thời gian điều trị là nên nhớ thay đổi cách ăn uống, thay đổi thói quen ăn uống, và thể thao. Vấn đề này có thể coi là lâu dài, suốt đời. Còn nếu cholesterol vẫn không xuống thì dùng thuốc và phải theo dõi bằng cách thử máu để xem dùng thuốc có bớt hay không.

Thứ nhất là vấn đề ăn uống. Những món ăn nào có nhiều chất mỡ bão hoà thì nên tránh đi. Thứ hai là ăn chậm lại, tức mỗi lần ăn thì nên nhai thật kỹ, thời gian có bỏ ra lâu thì cơ thể có thể cảm nhận là đủ rồi, là no rồi, nên số lượng hấp thụ không nhiều. Nếu ăn quá nhanh thì số lượng vô cơ thể nhiều hơn là cơ thể cần, người đó sau này dễ bị mỡ trong máu, vì mập ra thì mỡ sẽ cao lên.

Thuốc men hiện giờ rất là nhiều và rất là tốt. Tất cả mọi khảo nghiệm đều cho thấy là dùng thuốc làm giảm Cholesterol đa số có thể giảm bớt nguy cơ bị tai biến hay bị đau tim, túc là bệnh tim mạch. Gần như 30-40% giảm bớt được nguy cơ đó.

Cho nên hiện giờ ngoài vấn đề thay đổi sự ăn uống, thức ăn, thể thao, còn phải thuốc men nữa thì kết quả sẽ tốt lành. Còn chuyện thời gian bao lâu thì cho tới hiện giờ mọi khảo nghiệm đều cho thấy là càng lâu càng tốt.

Trà Mi : Như vậy có nghĩa là phải điều trị bằng thuốc men lâu dài chứ chưa có phương pháp điều trị dứt điểm trong một thời gian ngắn phải không ạ?

Bác sĩ Từ Phấy : Vấn đề lâu dài là tại vì, thí dụ người đó kiêng cử rồi mà thử lại và theo dõi vẫn còn cao thì nên dùng thuốc, mà dùng thuốc thì thường là lâu dài.

Trà Mi : Những bệnh nhân bị mỡ trong máu cần lưu ý những điều gì và đặc biệt là chế độ dinh dưỡng cần kiêng khem ra sao?

Bác sĩ Từ Phấy : Vâng ạ. Thứ nhất là vấn đề ăn uống. Những món ăn nào có nhiều chất mỡ bão hoà thì nên tránh đi. Thứ hai là ăn chậm lại, tức mỗi lần ăn thì nên nhai thật kỹ, thời gian có bỏ ra lâu thì cơ thể có thể cảm nhận là đủ rồi, là no rồi, nên số lượng hấp thụ không nhiều. Nếu ăn quá nhanh thì số lượng vô cơ thể nhiều hơn là cơ thể cần, người đó sau này dễ bị mỡ trong máu, vì mập ra thì mỡ sẽ cao lên.

Trà Mi : Cũng có bênh nhân bị mỡ trong máu thường có khuynh hướng dùng những loại trà hay loại thuốc tiêu mỡ giảm cân dể làm giảm lượng mỡ trong cơ thể, thì ý kiến của Bác Sĩ như thế nào? Việc này có nên hay không?

Bác sĩ Từ Phấy : Vấn đề đó công hiệu không nhiều. Hiện giờ chỉ cho biết là tỏi ăn tươi hay là tỏi viên có thể làm giảm Cholesterol một phần nào mà thôi, mà thường thường là không có đủ. Hiện giờ có những loại thuốc rất hay, tốt cho mạch máu như là statin (atorvastatin, simvastatin) hay những loại khác hơn mà kết quả thấy rõ sau khi được theo dõi và khảo cứu trong nhiều năm trường ở các bênh nhân.

Trà Mi : Trước khi kết thúc chương trình, xin Bác Sĩ một vài lời khuyên. Có cách nào phòng tránh được căn bệnh mỡ trong máu không?

Bác sĩ Từ Phấy : Cái chánh là ăn uống điều độ. Những thói quen ăn uống có hại cần phải được thay đổi. Hồi trước mình muốn ăn uống thế nào tuỳ ý, thì bây giờ phải biết là không được ăn béo.

Tất cả những món ăn có mỡ nhiều thì nên tránh. Ăn uống nên vừa đủ. Ngoài ra phải nên tập thể dục thể thao. Như vậy phần lớn sẽ giữ được cholesterol không lên cao. Vã lại, còn phải theo dõi bằng cách thử máu. Nếu Cholesterol vẫn cao thì phải dùng thuốc.

Trà Mi : Xin cảm ơn Bác Sĩ đã dành thời gian cho chương trình hôm nay.

Nhận xét

Bạn có thể đưa ý kiến của mình vào khung phía dưới. Ý kiến của Bạn sẽ được xem xét trước khi đưa lên trang web, phù hợp với Nguyên tắc sử dụng của RFA. Ý kiến của Bạn sẽ không xuất hiện ngay lập tức. RFA không chịu trách nhiệm về nội dung các ý kiến. Hãy vui lòng tôn trọng các quan điểm khác biệt cũng như căn cứ vào các dữ kiện của vấn đề.