Việt Long, phóng viên đài RFA
Người lãnh đạo GHPGVNTN, Đức Tăng thống Thích Huyền Quang, đã được rời bệnh viện và lưu lại chùa Giác hoa ở quận Bình Thạnh để tĩnh dưỡng. Việc này và một số việc xảy ra xung quanh có ý nghĩa ra sao đối với vấn đề tự do tôn giáo trong nước? Việt Long phỏng vấn ông Võ Văn Ái, giám đốc phòng thông tin quốc tế của GHPGVNTN đặt trụ sở tại Paris, để tìm hiểu việc này.
Việt Long: Từ 24 năm nay, lần đầu tiên Đức Tăng thống Thích Huyền Quang được trở về thành phố Hồ Chí Minh để chữa trị bệnh tình và sau khi xuất viện đã được đưa về chùa Giác Hoa ở quận Bình thạnh tĩnh dưỡng.
Việc này có được Nhà nước Việt Nam tích cực giúp đỡ? Phòng thông tin Phật giáo quốc tế ghi nhận điều này ra sao?
Ông Võ Văn Ái: Việc đưa ngài Huyền Quang đi khắp các bệnh viện là do sự chủ động của chư tăng sĩ, Nhà nước không có sự giúp đỡ nào đặc bịêt, tuy nhiên có thể nói về phần giúp đỡ của Nhà nước là đã nới lỏng sự quản chế để ngài Tăng Thống được đi vào tận miền Nam, vì trước nay Ngài chưa bao giờ được đặt chân trở lại Sài Gòn.
Việt Long: Đại lão Hoà thượng Thích Quảng Độ vẫn bị quản chế tại chùa, nhưng vẫn cùng 30 tôn đức và nhiều đại diện địa phương của GHPGVNTN khác đến đón ngài Tăng Thống đưa Ngài về chùa Giác Hoa, thì có phải do sự nới lỏng này không?
Ông Võ Văn Ái: Vâng, có thể nói đây là một sự kiện mới từ hôm Đức Tăng thống vào bệnh viện Chợ Rẫy hôm 28-9 cho đến nay. Hoà thượng Thích Quảng Độ là người từng bị quản chế khắt khe, đi ra khỏi chùa nửa bước cũng không được, nhưng nay lại được đến thăm Đức Tăng thống rất thường xuyên, cùng với các chư tăng cũng như ban đại diện ở miền Nam.
Tôi nghĩ rằng đây không phải là vấn đề thay đổi chính sách tôn giáo đâu. Bởi vì 18 ban đại diện ở miền Trung và Nam vẫn tiếp tục bị đàn áp hoặc sách nhiễu thường xuyên.
Việc đưa ngài Huyền Quang đi khắp các bệnh viện là do sự chủ động của chư tăng sĩ, Nhà nước không có sự giúp đỡ nào đặc bịêt, tuy nhiên có thể nói về phần giúp đỡ của Nhà nước là đã nới lỏng sự quản chế để ngài Tăng Thống được đi vào tận miền Nam, vì trước nay Ngài chưa bao giờ được đặt chân trở lại Sài Gòn.
Việt Long: Ông vui lòng trình bày sơ lược về giải Rafto 2006 sắp được trao cho ngài Quảng Độ.
Ông Võ Văn Ái: Đây là giải thưởng lớn chỉ sau giải Nobel. Việc trao tặng giải cho ngài Quảng Độ chứng tỏ châu Âu nhìn nhận sự đấu tranh kiên cường của Ngài, như một nhân tố kết hợp những cuộc đấu tranh cho dân chủ, nhân quyền và tự do tôn giáo ở Việt Nam.
Việt Long: Ý nghĩa sự trao tặng giải này cho Ngài Quảng Độ?
Ông Võ Văn Ái: Có hai ý nghĩa quan trọng. Thứ nhất là 5 người lãnh nhận giải Rafto thì sau đó đều nhận giải Nobel hoà bình. Thứ hai là điều này chứng tỏ nhãn quan chính trị của các nước Bắc Âu đã đổi khác, so với thời gian trước 1975 họ hoàn toàn ủng hộ lập trường chiến đấu của miền Bắc và lực lượng giải phóng miền Nam. Ngày nay khi trao giải cho một người bất đồng chính kiến, họ chứng tỏ là đã thay đổi quan niệm đó đối với chính quyền Việt Nam.
Việt Long: Phản ứng của Nhà nước Việt Nam ra sao? Đối chiếu với phản ứng của quốc tế?
Ông Võ Văn Ái: Quốc tế rất quan tâm, chứng tỏ qua nhiều cụôc phỏng vấn phòng thông tin Phật giáo quốc tế, và quốc tế rất tán thưởng việc Ngài Quảng Độ được chọn trao giải. Về phía Việt Nam thì không có một phản ứng nào chính thức.
Việt Long: Liệu Ngài Quảng Độ có thể được đi nhận vinh dự trao giải thưởng RAFTO 2006 không?
Ông Võ Văn Ái: Quốc hội Na Uy đã có phái đoàn đến Hà Nội để yêu cầu chính quyền Việt Nam cho phép Ngài sang lãnh nhận vinh dự đó, và bên ngoại giao Na Uy cho biết Việt Nam có đáp ứng khá thuận lợi.
Tuy nhiên Đại lão Hoà thượng Quảng Độ từng nói rằng chư tăng cần phải ở trong nước với quần chúng Phật giáo. Chính quyền Việt Nam thì chưa có bảo đảm nào là nếu cho Ngài ra đi thì sẽ để Ngài trở về nước, vì vậy Ngài Quảng Độ rất phân vân trước việc ra đi. Nếu Nhà nước cho đi, chưa bíêt Ngài sẽ quyết định ra sao.
Việt Long: Xin cảm ơn ông Võ Văn Ái.
(Xin theo dõi toàn bộ cuộc phỏng vấn trong phần âm thanh bên trên)