Các nước hoan nghênh việc Mỹ bình thường hóa quan hệ với Cuba

Nguyên thủ của nhiều nước lên tiếng hoan nghênh quyết định nối lại quan hệ ngoại giao mà Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama và Chủ Tịch Raul Castro mới loan báo ngày hôm qua, chấm dứt giai đoạn lạnh nhạt kéo dài hơn nửa thế kỷ.

Tư Châu Á cho đến Châu Âu, các vị nguyên thủ đều lên tiếng gọi đó là một bước ngoặc quan trọng của lịch sử, một bức tường ngăn cách đã bị dẹp bỏ.

Tin Hoa Kỳ bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Cuba được thông báo đúng lúc các nguyên thủ Nam Mỹ đang có mặt tại Argentina để thảo luận về kế hoạch phát triển trao đổi thương mại. Phiên họp này phải tạm ngưng để các nhà lãnh đạo cùng đứng dậy vỗ tay hoan hô, và đưa ra những lời phát biểu ca ngợi bước tiến mới và quan trọng mà Hoa Kỳ và Cuba vừa thông báo.

Hôm qua trong bài diễn văn đọc tại Nhà Trắng được trực tiếp truyền hình, Tổng Thống Hoa Kỳ nói rằng chính sách bao vây Cuba mà các chính phủ tiền nhiệm đã làm đều không hữu hiệu, vì thế ông quyết định đi tìm một hướng đi mới bằng cách thiết lập quan hệ ngoại giao, nói rõ tiếp tục thúc đẩy chính quyền Havana phải đổi mới kinh tế và tôn trọng nhân quyền, đồng thời kêu gọi Quốc Hội Liên Bang ủng hộ quyết định của ông bằng cách bỏ phiếu thông qua luật cấm vận đang được áp dụng với Havana.

Ngay tức khắc, các vị dân cử của đảng Cộng Hòa lên tiếng chống đối cho rằng Tổng Thống Obama “đã đi nước cờ chính trị sai lầm” khi loan báo sẽ trao đổi đại sứ với Cuba. Ông Chủ Tịch Hạ Viện John Boehner tuyên bố rằng “không ủng hộ trao đổi quan hệ với Cuba” cho đến khi nào người dân xứ Cộng Sản này “có tự do”; Thượng Nghị Sĩ Marco Rubio đại diện cho tiểu bang Florida (nơi có cộng đồng người Mỹ gốc Cuba đông nhất nước Mỹ) gọi quyết định của Tổng Thống Hoa Kỳ “là quyết định tưởng thưởng cho chế độ Castro” và “đó là điều không thể nào hiểu nổi”.

Tổng Thống Hoa Kỳ và Tổng Thống Raul Castro của Cuba cũng lên tiếng ca ngợi việc Tòa Thánh Vatican đồng ý giữ một vai trò quan trọng trong việc giúp hai nước đến gần với nhau hơn.

Tin từ Tòa Bạch Ốc cho thấy chính Tòa Thánh đóng vai trò trung gian để 2 bên gặp nhau từ hồi tháng Sáu năm ngoái, đồng thời Đức Giáo Hoàng Phanxicô từng gửi thư thúc đẩy Tổng Thống Obama trao đổi quan hệ với Cuba. Một viên chức ngoại giao Hoa Kỳ cho biết khi tiếp Tổng Thống Mỹ ở Vatican, Đức Giáo Hoàng cũng đã nhắc lại ý kiến này, đồng thời sẵn sàng cho mượn địa điểm để 2 bên thảo luận với nhau.

Các nhà phân tích nói rằng sự hiện diện của Đức Thánh Cha trong việc giúp bình thường hóa quan hệ ngoại giữa Washington và Havana sẽ giúp giảm bớt sự chống đối mà Tổng Thống Obama có thể gặp phải với cộng đồng thiểu số Cuba, vì đây là một cộng đồng đa số theo Thiên Chúa Giáo.

Nhưng cũng chính các nhà quan sát cho rằng đầu năm tới khi cả Hạ Viện lẫn Thượng Viện đều do đảng Cộng Hòa kiểm soát, các vị dân cử Cộng Hòa có thể không hủy bỏ cấm vận, không thông qua ngân khoản để Hoa Kỳ lập tòa đại sứ, cũng như không bỏ phiếu chấp thuận người được Tổng Thống Obama đề cử làm đại sứ.

Về điều này, một viên chức Tòa Bạch Ốc nói rằng “Tổng Thống mong muốn Quốc Hội hủy bỏ luật cấm vận Cuba càng sớm càng tốt, nhưng chính ông (Obama) cũng biết Quốc Hội sẽ không sớm đem vấn đề này ra thảo luận”.

Một số chính trị gia được nói là đang nuôi mộng trở thành người kế nhiệm Tổng thống Obama cũng có ý kiến khác nhau. Bà Cựu Ngoại Trưởng Hillary Clinton ủng hộ, nhưng Cựu Thống Đốc Jeb Bush của bang Florida chỉ trích Tổng Thống Obama đã có quyết định sai lầm, chỉ làm lợi cho chính quyền Castro.

Các bản tin được phổ biến trong 12 giờ qua cho thấy ngay trong cộng đồng người Mỹ gốc Cuba cũng có những dự luận khác nhau, đại để cho thấy những người lớn tuổi không ủng hộ nhưng những người trẻ lại tán thành.