Ảnh hưởng của thuốc lá trên sức khoẻ về mặt tâm thần và xã hội

Bác sĩ Nguyễn Trần Hoàng - Trà Mi

1. Tóm tắt ảnh hưởng của thuốc lá đối với sức khoẻ thể chất?

• Bấm vào đây để nghe tiết mục này
• Download story audio

Thuốc lá là nguyên nhân có thể phòng ngừa được gây chết hàng đầu trên thế giới. AFP PHOTO

o Thuốc lá là nguyên nhân có thể phòng ngừa được gây chết hàng đầu trên thế giới. o Về khía cạnh thể chất, nó không chỉ ung thư phổi mà rất nhiều bệnh khác. o Nó ảnh hưởng không những đến sức khoẻ người hút mà cả người bị hít khói thuốc của họ

2. Mạnh khoẻ về mặt tâm thần là gì?

• Không bị các bệnh hoặc các rối loạn tâm thần. (Rối loạn tâm thần không đồng nghĩa với “điên”) • Tâm thần, một cách rất đơn giản hoá: tâm (tấm lòng) và thần (tinh thần) • Tâm tốt:  làm lành lánh dữ, làm tốt tránh xấu;  yêu mình, yêu người, yêu đời • Tinh thần minh mẫn:  biết nhìn nhận điểm mạnh và yếu của chính mình để ngày càng tốt hơn;  biết học hỏi và tiếp thu những điều cần thiết để cải thiện sức khoẻ, cuộc sống của mình và gia đình • Cân bằng giữa các xung động bản năng, tình cảm và lý trí, và ý chí để tương đối làm chủ được bản thân • Đối phó một cách phù hợp và đúng mức với các áp lực và căng thẳng của đời sống

3. Các ảnh hưởng của thuốc lá trên sức khoẻ về mặt tâm thần?

• Các ảnh hưởng trên thể chất sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ tâm thần. Ví dụ, tỉ bệnh trầm cảm xảy ra rất cao ở người bị ung thư và ở người nhà của họ. • Hút thuốc lá tự nó là một bất thường về tâm thần vì đây là o Hành vi tự đầu độc mình và người thân o Sự thất bại của lý trí, tình cảm và ý chí trong việc kiểm soát một xung động bản năng. o Cách đối phó không phù hợp với áp lực của cuộc sống • Nghiện thuốc lá, cũng là bất thường về tâm thần như các loại nghiện nghập khác. Thật sự đây là loại nghiện ngập giết người nhiều nhất cho đến nay (mỗi năm giết khoảng năm triệu người trên toàn thế giới) • Trước đây, do quảng cáo, và do chưa biết rõ các tai hại của nó, thuốc lá đã được lãng mạn hoá, coi là một biểu hiện của sự mạnh mẽ, nam tính, phong trần… o Với các khám phá về sự nguy hiểm khôn cùng của thuốc lá, hút thuốc là một biểu hiện của hoặc là  sự thiếu hiểu biết,  hoặc là sự yếu đuối, không làm chủ được chính bản thân mình. o Làm chủ bản thân lại chính là điều quan trọng nhất trong cuộc sống nhằm đem lại hạnh phúc, thành công, nhất là sức khoẻ.  (“Tu thân, (rồi mới) tề gia, trị quốc, bình thiên hạ”,  “Tự thắng để chỉ huy”) • Mạnh khoẻ về tâm thần bắt đầu từ một cái tâm tốt yêu người, yêu đời. Hút thuốc là một hành vi hại mình, hại người, hại đời.

4. Mạnh khoẻ về mặt xã hội là gì?

Khả năng thu thập và tiếp nhận kiến thức, làm chủ hành vi của mình, truyền thông với người xung quanh; khả năng tài chính, khả năng có được chăm sóc y tế, an sinh xã hội thích hợp để bảo vệ, duy trì và nâng cao sức khoẻ của bản thân, gia đình và cộng đồng.

5. Các ảnh hưởng của thuốc lá trên sức khoẻ về mặt xã hội?

• Đối với bản thân, hút thuốc là hành vi o Hoặc là do thiếu điều kiện hoặc khả năng tiếp nhận kiến thức.  Nghe hoàn toàn khác với lắng nghe.  Từ biết đến thấu hiểu là một con đường có thể rất dài. Dài hay ngắn là do tâm, trí và bản lỉnh của từng người.  “Tri hành hợp nhất”, nếu thật sự thấu hiểu, sự thấu hiểu đó chính là yếu tố làm thay đổi não trạng, là động lực nội tại mạnh nhất làm thay đổi hành vi của mình o Hoặc là thiếu trách nhiệm với bản thân, gia đình, và cộng đồng  Mỗi cá nhân phải là yếu tố quan trọng nhất trong việc bảo vệ, duy trì, nâng cao sức khoẻ của chính mình • Đối với gia đình và người chung quanh o Gây hại đến sức khoẻ và do đó tình trạng tài chính và hạnh phúc của họ, gia đình và xã hội o Trong việc hướng dẫn con cái, nếu mình đã vẫn cứ tiếp tục làm điều mà ai cũng biết là có hại, thì làm cách nào để khuyên, dạy con làm những điều hay lẽ phải khác?  Thống kê cho thấy con cái của những người hút thuốc thường sẽ hút thuốc  Chưa có nhiều nghiên cứu về hành vi học xem con cái những người hút thuốc có phạm nhiều các “thói hư tật xấu” khác nữa hay không.

Tuy nhiên, về mặt nguyên tắc, nếu cha mẹ đã biết mà vẫn không kiểm soát được các xung động bản năng của mình, vẫn hàng ngày làm “gương xấu” (ở đây là hút thuốc), thì ngoài việc hút thuốc, việc con cái không coi trọng việc kiểm soát các xung động bản năng của chúng, để làm các điều có hại khác, là điều có vẽ dễ xảy ra hơn ở các gia đình mà cha mẹ biết tự kiềm chế để làm gương tốt cho con, thực hiện lời nói đi đôi với việc làm.

2. Xin tóm tắt các điểm chính về các ảnh hưởng của thuốc lá đối với sức khoẻ về mặt tâm thần và xã hội?

• Hút thuốc tự nó là một một bất thường về mặt tâm thần và xã hội, vì đó là hành vi tự đầu độc mình và người xung quanh • Các ảnh hưởng của thuốc lá lên thể chất và tâm thần sau đó sẽ là nguyên nhân của các hỗn loạn về tâm thần và xã hội khác, như là nguyên nhân của các rối loạn tâm thần và khó khăn tài chính, xã hội cho bản thân, gia đình và cộng đồng xã hội • Hút thuốc là biểu hiện của sự yếu đuối, không làm chủ được bản thân, chứ không phải là của “nam tính”, sự mạnh mẽ… như trước đây, khi người ta chưa hiểu biết đầy đủ về tác hại của thuốc lá • Về mặt nguyên tắc, đây là một tấm gương xấu cho con em về việc không tự kiểm soát được các xung động bản năng có hại. Và đây sẽ là một lổ hổng rất lớn trong việc hướng dẫn con em.

3. Xin giới thiệu chương trình các kỳ sau?

o Tại sao người ta hút thuốc và tại sao nên đừng hút và bỏ thuốc o Làm cách nào để bỏ thuốc o Làm sao để khuyến khích và giúp người thân bỏ thuốc

Trà Mi chào thính giả và nhắc lại. Chương trình này chỉ nhằm cung cấp kiến thức tổng quát về sức khoẻ. Cho các vấn đề cụ thể, chi tiết, của từng bệnh nhân, xin liên lạc trực tiếp với bác sĩ của quý vị để được thăm khám trực tiếp.