Lời giới thiệu: Ngay sau vụ khủng bố tấn công ngày 11 tháng Chín vừa qua, một số nhà bình luận nhắc đến bài tiểu luận nổi tiếng của ông Samuel P. Huntington viết năm 1993 với tựa đề ỘCác nền văn minh có xung đột không ?Ợ. Phân tích kỹ hơn, nhà bỉnh bút Aryeh Neier của tờ The International Herald Tribune nói rằng cuộc xung đột thật sự là giữa những người chủ trương chính thống, chống những gì hiện đại. Lê Dân lược thuật những nhận xét đó như sau...Bài tiểu luận nổi tiếng của ông Huntington nói rằng chúng ta đang bước vào một giai đoạn lịch sử, mà những xung đột chính trị chủ yếu trên thế giới sẽ xảy ra giữa các quốc gia với những nhóm có văn minh khác biệt.Vừa qua, các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ đã bỏ rất nhiều công để ngăn chận người Mỹ giận dữ sau vụ khủng bố, không hành hung người Hồi giáo ở Hoa Kỳ. Chính phủ Bush lại thành lập một liên minh quốc tế chống khủng bố, mà đối tượng kể cả một số quốc gia Hồi giáo. Do đó, nhiều người lo sợ rằng chúng ta đang bước vào một giai đoạn tranh chấp mà ông Huntington đã tiên đoán trong bài tiểu luận nổi tiếng.Nếu ta thử tưởng tượng, thì những đối thủ chủ yếu sẽ là phương Tây do Hoa Kỳ lãnh đạo, bên kia là Hồi giáo, với những kẻ như Osama bin Laden và những kẻ cuồng tín cảm tử. Đó là một viễn ảnh kinh hoàng.Cho là con số những tên khủng bố không đáng kể, nhưng làm sao phương Tây có thể chiến thắng một kẻ thù ẩn nấp trong hàng tỷ người đồng đạo của họ ? Ưu thế quân sự của phương Tây không mang lại an ninh cho họ trong cuộc chiến loại này.Nhà bỉnh bút Aryeh Neier cho rằng cách để tránh xung đột giữa Hồi giáo với phương Tây là phải thừa nhận rằng tôn giáo này không phải là căn nguyên của tranh chấp. Biến cố bi thảm ngày 11 tháng Chín nên xem là một giai đoạn mới của cuộc xung đột lâu đời của phe chủ trương chính thống và còn hoang dã, đã cho chủ trương hiện đại và thành thị là kẻ thù chủ yếu của họ. Trung tâm Mậu dịch Thế giới từng bị tấn công hồi năm 1993 và bị phá hủy hoàn toàn hôm 11 tháng Chín, là mục tiêu lý tưởng cho những người này vì nó tọa lạc tại thành thị lớn nhất thế giới và là biểu trưng của Hiện đại : đồ sộ, hiệu quả và căn cứ của nền mậu dịch thế giới.New York không phải là trung tâm đô thị đầu tiên bị những kẻ thù của hiện đại tấn công. Trước đó, đã có hai trung tâm Árập từng được xem là viên ngọc vùng Trung Đông là Alexandria và Beirut cũng bị tàn phá bởi những người chủ trương chính thống.Về phía phương Tây, cũng có những kẻ chủ trương chính thống như vậy. Hai ngày sau khi xảy ra vụ tấn công Trung tâm Mậu dịch Thế giới và Ngũ Giác Đài, nhà thuyết giáo người Mỹ Jerry Falwell tuyên bố trước một cử tọa truyền hình rằng nước Mỹ Ộxứng đángỢ nhận lãnh những gì xảy ra trong ngày 11 tháng Chín. Theo ông, lý do là nước Mỹ làm Thượng đế nổi giận với những phong trào dân quyền, ủng hộ phá thai, đồng tình luyến ái và Tòa án Liên bang cấm cầu nguyện tại các trường công lập. Dù vài ngày sau nhà thuyết giáo này phải lên tiếng xin lỗi, nhưng nhận xét ông đưa ra cho thấy người Mỹ chủ trương chính thống cũng gay gắt thù ghét hiện đại chẳng thua gì những người đồng cảm của họ ở các nơi khác.Mỗi tôn giáo lớn đều có những kẻ tấn công và những nạn nhân trong cuộc xung đột toàn cầu này. Nhìn nhận điều đó giúp ta tránh được va chạm giữa các nền văn minh. Nhiều nhà lãnh đạo Hồi giáo vẫn còn lưỡng lự trong việc ủng hộ liên minh diệt trừ khủng bố, một phần vì họ lo rằng việc đó có thể dẫn đến xung đột mạnh hơn, nhưng phần khác, vì cũng là những người tân tiến, họ sợ trở thành nạn nhân của bọn người chủ trương chính thống. Vì thế chúng ta cần nỗ lực thêm nữa để chứng tỏ rằng tôn giáo của họ không phải là kẻ thù.Nhà bỉnh bút Aryeh Neier kết luận rằng phương cách khả thi là tìm hậu thuẫn của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đối với hành động quân sự hiện nay của Liên minh Chống Khủng bố. Các thành viên thường trực của Hội đồng chắc chắn sẽ không ngăn trở. Do đặt dưới sự lãnh đạo của Liên Hiệp Quốc, sẽ có thêm nhiều quốc gia Hồi giáo nhiệt tâm tham gia công tác chống khủng bố.
