Lời giới thiệu: Ngày 11-5 hàng năm được Quốc-hội Mỹ lấy làm Ngày Nhân-quyền cho Việt-nam cách đây sáu năm vì cộng-đồng Việt-nam tại Hoa-kỳ đã yểm-trợ cho Cao Trào Nhân Bản vận-động cho chuyện này, nghĩa là ít ra lấy một ngày trong năm nhằm duyệt lại tình-hình nhân-quyền ở quê nhà. Chính-quyền ở trong nước thường coi đây là một sự can-thiệp vào nội-bộ của Việt-nam nhưng chính khi có cơ-hội, người phát ngôn của Bộ Ngoại-giao Việt-nam, bà Phan Thúy Thanh, không quên nhắc nhở Mỹ hãy nhìn vào thành-tích nhân-quyền của chính Hoa-kỳ. Ai đúng, ai sai? Ai can-thiệp, ai không can-thiệp? Đó cũng là đề-tài của một vài lá thư mà Đài Á Châu Tự Do nhận được trong tuần qua. Xin Quý Vị theo dõi mục Trao Đổi Thư Tín tuần này do Tâm Việt phụ trách...Ngẫu-nhiên, một sự dồn dập các ngày kỷ-niệm và một số biến-cố liên-quan đến tình-hình nhân-quyền trên thế-giới làm cho vấn-đề nhân-quyền ở Việt-nam trở nên sôi nổi trong những ngày qua. Vì mồng 3 tháng 5 là Ngày Tự do Báo chí trên Thế-giới nên một loạt các bản phúc-trình của một số tổ-chức quốc-tế về nhân-quyền và báo chí đã được đưa ra nhân dịp này. Trước hết là bản phúc-trình của Reporters sans Frontières, Hội Ký-giả Không Biên-giới, có trụ-sở tại Pháp, nêu đích-danh hai ông Tổng-bí-thư Đảng CSVN là những nhân-vật có uy-quyền nhất ở trong nước mà lúc nào cũng tìm cách giới-hạn tự do báo chí. Đó là ông Tổng-bí-thư tiền-nhiệm Lê Khả Phiêu và ông đương-kim Tổng-bí-thư Nông Đức Mạnh. Nói có sách mách có chứng, tổ-chức Ký-giả Không Biên-giới nêu ra sự-kiện là dưới thời ông Nông Đức Mạnh làm chủ-tịch Quốc-hội, chính ông đã cho thông qua những nghị-định phản-dân-chủ như Nghị-định 31/CP vào tháng Tư năm 1997 cho phép Ộquản-chế hành-chánhỢ người bất đồng chính-kiến tới 2 năm mà không cần đưa ra tòa hoặc Nghị-định năm 1999 tìm cách quản-lý các tôn-giáo và giáo-hội Việt Nam một cách chặt chẽ hơn nữa.Sau đó là phúc-trình hằng niên của tổ-chức CPJ, tức Committee to Protect Journalists, Ủy-ban Bảo vệ các Nhà báo, trụ-sở đặt ở New York, nêu ra 10 kẻ thù hung hãn của báo chí trên thế-giới. Đứng đầu sổ danh-sách này là ông Giang Trạch-dân, Chủ-tịch nước Cộng-hòa Nhân-dân Trung-quốc, một nước mà chính-sách về báo chí và tôn-giáo được Cộng-hòa XHCN Việt-nam bắt chước một cách rất sít sao. Rồi đến phúc-trình của FIJ (đọc: Ef-i-ji), tức Fédération internationale des Journalistes, lại nêu ra những trường-hợp mà các nhà báo bị sát hại trong năm. Cũng may là Việt Nam không nằm trong những quốc-gia tệ hại nhất trong hai danh-sách này. Tuy-nhiên, những việc làm như hạch-xách đàn-áp thì vẫn xảy ra, mới đây nhất là việc Nhà nước tìm cách đóng cửa tờ Vietnam Economic News là một tờ báo rất thành công nhưng Hà-nội lại muốn gộp với hai tờ báo khác.Rồi cũng cuối tuần qua, đã có Ngày Nhân-quyền cho Việt Nam ở trên Quốc-hội Hoa-kỳ vào thứ Sáu, 11-5, nhân dịp này nhiều dân-biểu nghị-sĩ Mỹ đã lên tiếng về tình-hình nhân-quyền và nhất là thiếu tự do tôn-giáo ở Việt-nam. Một đại diện của đồng-bào Thượng, ông Y Jut Buontô cũng đã nói về chính-sách ám hại người thiểu-số của chính-quyền Hà-nội, nhất là từ khi có những cuộc biểu tình khổng lồ trên Cao-nguyên vào tháng 2 tháng 3 vừa qua. Sang ngày thứ Bảy và Chủ-nhật, 12 và 13-5, Hội-nghị Quốc-tế Hải-ngoại Yểm trợ Tự do Tôn-giáo ở Việt Nam cũng đã nhóm họp ở khách-sạn Hilton ở Arlington thuộc bang Virginia với sự hiện diện của đại diện Tòa Bạch-ốc, tức Nhà Trắng của Tổng-thống Hoa-kỳ George W. Bush. Sang thứ Tư, 16-5, Quốc-hội Mỹ cũng đã mời một buổi điều trần rộng lớn về tự do tôn-giáo trên thế-giới, đặc-biệt chú mục vào Trung-quốc và Việt Nam. Thành thử suốt tuần rồi có thể nói là vấn-đề nhân-quyền, tự do báo chí và tự do tôn-giáo là những đề-tài nóng bỏng nhất trong các tin tức về Việt Nam.Những tin tức này cũng đã thu hút được sự chú ý rất sát của nhiều thính-giả Đài Á Châu Tự Do trên thế-giới. Một thính-giả ở Bỉ, ông Huân Nguyễn, viết cho một anh trong Ban Việt-ngữ chúng tôi: ỘVừa nghe anh phỏng vấn ông Lê Quang Liêm... cụ già thật chí-khí, dũng cảm... Thời-gian này, tụi tôi ngày nào cũng theo dõi đài Á Châu Tự Do.Ợ Một bạn khác, ông Dương Đình Huy ở Canada, cũng viết cho chúng tôi: ỘTôi cũng là một thính-giả thường-xuyên theo dõi các chương-trình của Đài từ bấy lâu nay. Từ ngày tôi tìm được Trang Web của Đài ACTD thì đài đã như người bạn đồng-hành của tôi. Tôi thường bận công việc làm ăn, ít có thì giờ trong ngày, nên theo dõi chương-trình của Đài qua mạng Internet thì tôi thấy rất tiện lợi cho thính-giả. Tôi năm nay cũng vừa tròn 37 tuổi, tôi lớn lên giữa lúc giao-thời của những năm sau 1975, và tôi cũng đã trải qua một thời-gian khá dài sống trong cảnh đói rách thiếu thốn dưới chế độ CS, tôi hiểu và rất thương đồng-bào của tôi sống tại quê nhà. Do vậy cứ mỗi ngày, chiều đi làm về là tôi cố gắng tranh thủ dọn dẹp xong chuyện nhà để có chút thì giờ rảnh rỗi ngồi nghe các tin tức quốc-nội, nhất là trong giai-đoạn hiện nay. Từng ngày từng ngày, tôi hy-vọng chủ-nghĩa CS sẽ sụp đổ trong một ngày không xa, gần đây thôi, dựa trên một số các phong trào đấu tranh đòi tự do dân-chủ và quyền làm người hiện nay của đồng-bào quốc-nội đang được phối-hợp chặt chẽ với đồng-bào hải-ngoại.ỢSau đó, tác-giả bức thư đã trình bầy là tuy Ộtôi không phải là một nhà chính-trịỢ nhưng ông vẫn hy-vọng là sẽ có dịp gởi những dòng ưu tư, khắc khoải và quyết-tâm của ông về cho Ộđồng-bào thân thương tại quốc-nộiỢ qua các phương-tiện truyền-thông đi vào được trong nước. Thưa ông, tâm-tư của ông là tâm-tư của không ít người Việt cả trong lẫn ngoài nước. Bằng-chứng là câu chuyện sau đây giữa Đài chúng tôi với một linh-mục ở Huế cách đây có ít hôm: ỘĐài ACTD hay lắm đó.Ợ Linh-mục cho biết. ỘỞ Huế nầy, ở cả tỉnh Thừa Thiên không có ai là không nghe Đài của quý anh hết.ỢỘCha có thể cho biết là tại sao không ạ?ỢỘTại Đài ACTD bữa nào cũng có tin mới, tin của các anh nhậm lẹ lắm.ỢĐiều này cũng được xác-nhận phần nào trong một lá thư quốc-nội mới được đưa lên mạng Internet cách đây mấy hôm. Nói về vụ Lý Tống thả truyền đơn ở Sài-gòn nhân dịp ông Clinton sang thăm viếng Việt Nam, lá thư đã cho biết ỘĐài Á Châu Tự Do là đài đưa tin sớm nhất về vụ này.Ợ Một số đài khác đến hai hôm sau mới nói đến tin này. Một cụ già gặp ở Hội-nghị về Tự do Tôn-giáo cuối tuần qua cũng cho chúng tôi hay là ở Cao-lãnh, nơi cụ có nhiều bà con, người ta cũng báo-cáo ngay các cán-bộ đi từ Bắc vào giờ đây cũng rất sốt sắng nghe Đài Á Châu Tự Do hàng ngày. Chúng tôi xin cảm ơn các thính-giả trong nước đã cho biết về tình-hình nghe đài Á Châu Tự Do ở quốc-nội trong lúc này.
