Hãy bấm vào đây để nghe bản tin này
Việt Hùng tường trình từ Đông Âu Thưa quý thính giả, vào hôm mùng 5 tháng 3 vừa qua, nước Nga có dịp hồi tưởng lại quá khứ nhân dịp 50 năm kỷ niệm ngày mất của lãnh tụ cộng sản Josef Stalin. Mặc dù đã qua đời 50 năm nay nhưng nhân vật Josef Stalin cho tới nay vẫn là một đề tài chia xã hội Nga ra làm hai, một bên kính phục, chiêm ngưỡng và một bên không thể nào nghe và chấp nhận được tên của ông ta. Từ Đông Âu, thông tín viên Việt Hùng của Đài chúng tôi có bài tường trình gửi về như sau...
Nếu có ai trong chúng ta còn ngồi trên ghế nhà trường xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam vào những năm 80 thì không thể không nhớ đến những câu thơ của Tố Hữu, một nhà thơ được đánh giá là thành công tột đỉnh trong việc ca tụng đảng cộng sản với câu:
“ Thương biết mấy khi con học nói, tiếng đầu lòng con gọi Stalin ” hay: “Thương mình thương một thương Ông thương mười ”
Đó là những vần thơ Tố Hữu viết vào những ngày cách đây đúng 50 năm và cũng vào ngày này của 50 năm về trước, lãnh tụ cộng sản Nga là Georgy Malenkov đã từng lên tiếng thương tiếc: “Đảng ta, nhân dân Xô Viết cùng tất cả nhân loại đã vô cùng thương tiếc, Vị lãnh tụ, người thày lớn của dân tộc chúng ta Josef Visarinovich Stalin đã từ trần.”
Ngày nay, sau nửa thế kỷ, với người dân Nga, đâu đó vẫn lẩn quất câu hỏi ? Vậy Stalin là con người như thế nào và nếu để tìm câu trả lời chính xác trong lúc này cho người dân tại nước Nga thì có chưa ?
Tại nước Nga, chưa có lần kỷ niệm ngày mất nào của Stalin lại được tổ chức tưng bừng như năm nay, hàng loạt sách báo, lịch, phim truyện về Stalin được tung ra thị trường do ảnh hưởng của thời kinh tế cởi mở. Các buổi tranh luận cũng như hội thảo diễn ra liên tục chỉ để tìm ra câu trả lời cho rõ ràng Stalin là ai. 36 % dân chúng Nga vẫn cho Stalin là một người hùng dân tộc, rằng ông ta đã làm cho nước Nga nhiều điều tốt đẹp. Bà Tamara Alexanrovna, trong khi đang say mê xem những hiện vật cá nhân của Stalin tại phòng trưng bày cho hay: “Tôi nhìn nhân vật Stalin một cách rất tích cực. Nếu như bây giờ chúng tôi có những người lãnh đạo như Stalin thì đất nước đã không lộn xộn, khủng hoảng như thế này. Sẽ không có trộm cướp hay kiểu vô tổ chức như vậy.”
Phần lớn những tầng lớp lớn tuổi đâu đó vẫn còn hoài niệm về một thời hoàng kim của những năm 50 mà cố tình nhắm mắt quên đi rằng, đó cũng là thời gian mà nước Nga mất đi nhiều sinh mạng nhất. Tamara Alexanrovna lập luận: “Tôi chẳng biết Stalin đã giết những ai, tôi không thể nói điều đó. Đó là một vấn đề rất tương đối. Ông ta đã giết ai chứ? ”
Tháng 3 năm 1953, hàng triệu người đã khóc thương tiếc Stalin không chỉ ở Liên Bang Xô Viết. Thế nhưng cũng có hàng triệu người đã thở phào nhẹ nhõm khi hay tin Stalin qua đời và có thể nói đó là tin mừng nhất trong cuộc đời họ.
Lev Mischenko sinh năm 1917, cha mẹ ông đã bị những người Bonsevich giết chết năm ông 4 tuổi. Từng chiến đấu trong thế chiến thứ II, Mischenko sau đó đã bị đưa đi đày ở Sibiri vì bị tình nghi là làm gián điệp khi ông bị bắt và suýt chết trong lò thiêu Buchevanld của phát xít Đức. Ngày nay nhìn lại ông nói: “Stalin là một tên đồ tể. Dù có Stalin hay không chiến tranh cũng kết thúc chứ không phải do ông ta mà có chiến thắng. Ông ta đã làm được gì cho nước Nga, cho Liên Bang Xô viết và người dân xứ này chứ ? Câu trả lời là không, không. Ông ta đã giết chết 10 triệu người, đàn áp hơn 20 triệu người khác. Stalin không để lại cái gì tốt đẹp cho lịch sử hết. Ngày nay, dân chúng phàn nàn về tình hình kinh tế khó khăn nhưng dưới thời Stalin, hàng triệu người phải làm việc tập trung cật lực trong các nông trại cho tới khi kiệt sức mà chết.”
Cũng giống như Lev Mischenko, bà Tatyana Smilgo có người cha đã từng làm việc trong hàng ngũ lãnh đạo Bonsevic và thân cận với Stalin. Sau khi cha bị thất sủng và bị bắn chết, Tatyana bị đi đày từ năm hơn 4 tuổi. Bà cực kỳ phản đối việc trưng bày những hiện vật của Stalin năm nay: “Làm sao mà chúng ta có thể coi những thứ đó được chứ. Làm sao tôi có thể coi những đồ vật của một người đã giết chết cha mẹ tôi và hủy hoại cả cuộc đời tôi. Ơn trời, ngoài đám tang của ông ta tôi coi rất thú vị, tôi cảm thấy như mình hồi sinh lại lần thứ hai kể từ lúc ông ta tắt thở.”
80 năm chìm sâu trong chủ nghĩa cộng sản, thực sự tất cả những bí mật mới chỉ hé lộ ra chỉ chừng có 10 năm nay, một thời gian vẫn còn là quá ngắn để có thể thấu hiểu và tìm tòi được hết những mặt trái của lịch sử nước Nga. Đó là lời bình luận của bà Ylona Kozlova, Chủ Tịch Hiệp Hội “ Hồi Tưởng”, một tổ chức phi chính phủ đang sưu tầm những tài liệu về tội ác của chủ nghĩa cộng sản trong quá khứ.
Như đã từng nói, Stalin không phải chỉ được biết đến trong nước Nga mà ngay cả với những người Việt đã từng có mặt đước mái trường xã hội chủ nghĩa, không ai xa lại gì với cái tên này. Anh Trần Minh, một người Việt hiện đang sống tại Đông Âu cũng nhìn lại...
Việt Hùng tường trình từ Đông Âu.