Lê Dân Sau khi Washington sử dụng một cựu tướng lãnh của Saddam Hussein để giảm thiểu sự chống cự tại thành phố Fallujah, dư luận quốc tế và tại Iraq đã có nhiều điều tiếng quanh việc này. Từ tuần trước, cấp chỉ huy quân sự liên quân đang vây hãm thành phố Fallujah gần tháng qua đã quyết định thành lập một đơn vị quân sự gồm các cựu quân nhân Iraq, mang tên Lữ đoàn Fallujah, để giúp vãn hồi trật tự tại thành phố có 300 ngàn dân này.
Bấm vào đây để nghe bản tin này
Rightclick to download this audio
Trung tướng Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ James Conway chọn tướng Jasim Mohamed Saleh của chế độ Saddam làm người đứng đầu đơn vị đó và việc liên quân chuyển giao lại một số nút chặn và công tác tuần hành trong thành phố Fallujah đã được xúc tiến.
Thiếu tướng Mark Kimmit, phó phòng hành quân tại Iraq, cho biết bộ chỉ huy liên quân đặt hoàn toàn tin tưởng vào quyết định tại chỗ của tướng Conway. (audio clip)
Thế nhưng hầu như ngay khi tin được loan ra là đã có dư luận phản đối. Dù rằng nhiều người tin là cựu tướng Saleh vốn là người nguyên quán ở Fallujah, thuộc bộ tộc Dulaimi theo hệ phái Hồi giáo Sunni, sẽ có khả năng xoa dịu, hoặc giảm thiểu sự căng thẳng nơi đây.
Ông Hamid al-Bayati, thành viên Hội đồng Tối cao Cách mạng Hồi giáo Iraq, cho hãng tin Reuters biết sự việc vừa kể chỉ có tác dụng trước mắt, nhưng về lâu dài sẽ gây thêm nhiều xáo trộn mà thôi.
Ông Bayati chỉ trích rằng Hoa Kỳ đã không đánh bại được các tàn dư đảng Baath nên họ phải sử dụng lại các cựu tướng lãnh của Saddam. Hoa Kỳ trước đó lại dựng lên và trang bị cho một lực lượng cảnh sát Iraq mới, để rồi phát hiện ra họ phần lớn là theo phe nổi dậy.
Nhân vật Iraq lưu vong được xem là có nhiều hy vọng cầm quyền ở Baghdad trong thời gian tới là ông Ahmad Chalabi, thành viên Hội đồng Cai trị Lâm thời Iraq, ví von rằng việc sử dụng lại các cựu tướng lãnh của Saddam Hussein không khác gì đưa sĩ quan Quốc Xã vào chính quyền Đức sau Thế chiến thứ Hai !
Thế nhưng sự ví von đó không chính xác. Một giới chức Hoa Kỳ cao cấp tại Iraq cho biết quả là đã có những sĩ quan cao cấp của Đức Quốc xã từng được bổ nhiệm lại vào chính phủ tái thiết nước Đức thời hậu chiến, do đó việc dùng một vài cựu tướng Iraq không có gì phải quan tâm. Không phải ai thuộc chế độ cũ cũng đều xấu cả.
Tướng John Abizaid, thuộc bộ Chỉ huy Trung ương, khi ghé thăm Qatar đã cho báo chí biết rằng việc sử dụng một lực lượng nhỏ dưới sự chỉ huy của một cựu tướng Iraq để vãn hồi trật tự chỉ có tính cách tạm thời. Ông nói: (audio clip)
Fallujah vốn là một nơi được xem là trung thành nhất với chế độ Saddam Hussein, cư dân hầu hết đều thuộc bộ tộc của Saddam và theo hệ phái Hồi giáo Sunni. Do đó trong mục tiêu tái lập trật tự và tống xuất khoảng 2,000 quân nổi dậy ngoại nhập mà không làm tăng thêm sự chống đối của cư dân Fallujah, liên quân đã nghĩ tới giải pháp sử dụng lại cựu tướng Jasim Mohamed Saleh.
Ngoài những phản ứng bất lợi vừa kể, nhiều người Iraq khác còn tố cáo cựu tướng Saleh đã tham gia tích cực vào kỳ trấn dẹp người Hồi giáo hệ phái Shiite nổi dậy chống Saddam hồi năm 1991, khiến hàng chục ngàn người bị thủ tiêu và vô số người bị tù đày nhiều năm sau đó.
Một nhân vật Iraq khác đang được nghiên cứu để lãnh đạo Trung đoàn Fallujah là cựu tướng Mohamed Latif. Ông này từng được huấn luyện quân sự tại Anh quốc, phục vụ trong ngành tình báo Iraq nhưng đã bị Saddam Hussein giam cầm suốt 7 năm trường trước khi trả tự do và buộc giải ngũ.
Tuy nhiên điểm khiến liên quân phân vân là tướng Latif gốc người Baghdad, chứ không xuất thân từ Fallujah như tướng Saleh. Một cư dân thành phố này là ông Abdul Aziz cho hãng tin Reuters biết rằng người Fallujah khó có thể cộng tác với tướng Mohamed Latif vì họ không biết rõ ông ta như thế nào.