Lời giới thiệu: nhân chuyến công du lịch sử của Tổng trưởng quốc phòng Hoa Kỳ đến Việt Nam, tướng Phạm Văn Trà, Bộ trưởng quốc phòng Việt Nam đã ca tụng sự hiện diện của ông William Cohen là cơ hội thúc đẩy quan hệ song phương Việt-Mỹ, trong lúc ông Cohen kêu gọi Hà Nội và các nước bạn trong khối ASEAN hãy tận dụng sức mạnh của mình để tạo một thế tương quan với nước lớn nhất Đông Nam Á là Trung Quốc. Thanh Trúc tóm lược diễn tiến chuyến đi của ông William Cohen qua bài sau đây...Chuyến viếng thăm lịch sử tại Việt Nam của Tổng trưởng quốc phòng Hoa Kỳ William Cohen đã kết thúc với lời tuyên bố cho rằng sự hiện diện của Hoa Kỳ tại Châu Á - Thái Bình Dương là một bảo đảm cần thiết cho an ninh và ổn định của toàn khu vực. Lên tiếng với 30 giới chức quân sự cao cấp của Việt Nam tại Học Viện Quốc Phòng ngày hôm qua, ông Cohen còn nhắc đến tinh thần hợp tác mà Washington và Hà Nội từng có với nhau trong thời gian qua, dưới nhiều lãnh vực khác nhau. Vẫn theo ông, sự phồn thịnh và hòa bình trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương tùy thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có sự góp mặt của quân đội Hoa Kỳ, cũng như thế liên minh giữa Mỹ với Nhật Bản, Nam Hàn, Australia và Thái Lan. Tưởng cũng nên nhắc lại là chừng trên dưới 100,000 quân nhân Mỹ hiện đang trú đóng tại các nước trong vùng Châu Á-Thái Bình Dương. Đề cập đến vấn đề hợp tác giữa hai nước, ông William Cohen tuyên bố là chính phủ Hoa Kỳ tin tưởng rằng tương quan hữu nghị giữa Washington và Hà Nội sẽ được củng cố nếu hai bên đẩy mạnh hợp tác. Ông không quên cám ơn Hà Nội đã tích cực giúp các chuyên gia Hoa Kỳ trong công tác tìm kiếm tung tích khoảng 2000 quân nhân Mỹ bị mất tích khi tham chiến tại Việt Nam. Sau khi trình bày với giới chức quân sự Việt Nam về quan điểm của Hoa Kỳ đối với sự liên hệ giữa hai nước, ông Tổng trưởng quốc phòng William Cohen đã đưa ra lời kêu gọi Việt Nam nên cùng các nước bạn trong khối ASEAN, tức Hiệp Hội Các Quốc Gia Đông Nam Á, tận dụng sức mạnh và mục đích chung của mình để tạo một thế tương quan với Hoa Lục. Ông nói ông hy vọng các nước thành viên ASEAN mời gọi Trung Quốc hợp tác để tránh những xung đột không cần thiết, cũng như đối thoại với nhau trong tinh thần hòa hoãn. Trả lời câu hỏi là ông nghĩ thế nào về vai trò của Trung Quốc đối với Đông Nam Á, ông Cohen cho biết xét về mặt diện tích thì đây là quốc gia vừa rộng vừa đông dân nhất khu vực, nên không ai có thể chối cãi tầm ảnh hưởng quan trọng của Trung Quốc đối với Châu Á trong những ngày tới. Đáp lời người cầm đầu ngành quốc phòng Hoa Kỳ, Bộ trưởng quốc phòng Việt Nam là tướng Phạm Văn Trà đã ca ngợi chuyến viếng thăm mà ông gọi là lịch sử của ông William Cohen, tạo bước tiến mới trong quan hệ song phương Mỹ-Việt. Vẫn theo tướng Phạm văn Trà, ông Cohen và ông đã cùng bàn bạc về những phương thức nhằm đẩy mạnh quan hệ quân sự giữa hai nước, và ông mong rằng Tổng trưởng quốc phòng William Cohen sẽ mang theo những ấn tượng tốt đẹp về Việt Nam. Mặc dù viên chức cầm đầu lãnh vực quốc phòng Việt Nam tuyên bố một cách lạc quan như vậy, song những nguồn tin thông thạo cho biết cả tướng Phạm Văn Trà lẫn Tổng trưởng quốc phòng William Cohen đều đồng ý rằng quan hệ quân sự giữa hai nước phải được xây dựng dựa trên sự thận trọng và cân nhắc. Lên tiếng tuần rồi tại Hồng Kông trước khi lên đường đến Việt Nam, ông William Cohen cho báo chí tháp tùng biết là theo nhận định của ông, thì mối quan hệ quân sự giữa Hoa Kỳ với Việt Nam phải được tiến hành từng bước một chứ không thể hấp tấp. Có hai sự kiện đáng chú ý bên lề cuộc thăm viếng là trong thời gian lưu lại Hà Nội, ông Cohen đã đến thị trấn Đồng Phú cách thủ đô 30 kilômét về phía Tây Nam, chứng kiến cảnh đào xới trong một hố bùn để tìm kiếm hài cốt của một phi công phản lực Hoa Kỳ bị phòng không Bắc Việt bắn rơi ngày 19-5-1967. Sau đó, ông ghé phi trường Nội Bài, nổi tiếng với phi đoàn 921 từng nói là đã bắn hạ hàng trăm oanh tạc cơ của Hoa Kỳ trong thời chiến. Tại đây, ông Cohen lựa một ít kỷ vật lưu niệm về cuộc chiến mà Hà Nội gọi là chiến tranh chống Mỹ kết thúc 25 năm trước đây.
