Lời giới thiệu: Sáng nay tại Hà Nội, các Ủy Viên Ban Chấp Hành Trung Ương Đảng Cộng Sản Việt Nam sẽ tiếp tục Hội Nghị khóa 8 lần 10. Những chi tiết liên quan đến cuộc thảo luận sẽ được Nguyễn Khanh trình bầy trong bài viết sau đây...Mặc dù tin tức bán chính thức đều nói đề tài quan trọng nhất của hội nghị lần này là bàn thảo về việc ký hay không ký bản hiệp định thương mại Mỹ-Việt, nhưng bên cạnh đó, vẫn có nhiều tin đồn chính trị được tung ra, cho biết có thể vấn đề nhân sự cũng sẽ được nói tới, kể cả chuyện biết đâu chừng, đề nghị nên cho Tướng Lê Khả Phiêu nắm chức Tổng bí thư đảng kiêm Chủ tịch nước cũng được đưa ra mổ xẻ.Những tin tức mà Ban Việt Ngữ Đài Á Châu Tự Do thu thập qua giới ngoại giao Tây Phương hiện đang làm việc ở Hà Nội cho hay đến giờ phút này, chuyện ký kết bản hiệp định thương mại Mỹ-Việt vẫn chưa ngã ngũ, cho dù theo lịch trình, ông Vũ Khoan, Bộ trưởng thương mại của Việt Nam sẽ lên đường đi Washington vào cuối tuần này, để gặp đại diện mậu dịch Hoa Kỳ là bà Charlene Barshefsky vào giữa tuần tới. Những nguồn tin đáng tin cậy phát xuất từ Washington cho hay nếu không có gì thay đổi, cuộc gặp gỡ sẽ diễn ra vào ngày thứ Tư tới đây, tức ngay sau khi chính phủ và nhân dân Hoa Kỳ nghỉ Lễ Độc Lập.Cho đến chiều hôm qua, giới ngoại giao tại Hà Nội vẫn nói là các phe nhóm trong đảng vẫn chưa nhất trí được với nhau về quyết định cuối cùng, tức có phe ủng hộ viêc ký kết với Hoa Kỳ, nhưng cũng có phe chống đối. Phe ủng hộ ký kết cho rằng trong tiến trình hội nhập với các nền kinh tế khác cũng như để sửa soạn bước vào kinh tế toàn cầu và gia nhập Tổ Chức Mậu Dịch Thế Giới, Việt Nam sẽ phải ký kết hiệp định với các nước, trong đó có Mỹ, để cải tiến quan hệ về mặt thương mại, đồng thời cũng để xây dựng một quan hệ mới với quốc gia từng có thời là thù nghịch cũ.Lập luận này, phần nào, được phe chống đối tán thành, bằng chứng là trong các đề tài được thảo luận, có cả vấn đề lượng định tình hình kinh tế trước khi đi đến hội nhập. Nhưng phe chống đối cũng nói là văn kiện mà Hà Nội và Washington đã ký tắt hồi giữa năm ngoái không công bằng, và Việt Nam sẽ lãnh phần thiệt thòi, vì phải mở cửa thị trường, phải giảm bớt các đặc quyền đang dành cho lãnh vực quốc doanh.Lập luận mà những người thuộc phe bảo thủ trong đảng cộng sản Việt Nam đưa ra đã không được các nhà quan sát chính trị đồng ý. Những người am hiểu tình hình Việt Nam nói rằng lý do khiến cho một thành phần trong đảng chống đối bản hiệp định chỉ vì họ lo ngại sẽ mất những thế lực về chính trị cũng như kinh tế, nếu áp dụng những điều khoản được ghi trong văn kiện đã ký tắt.Về vấn đề nhân sự, tin của hãng thông tấn Reuters nói là có thể, hội nghị lần này sẽ bàn thảo đến chuyện vừa nói, vì một số ủy viên bộ chính trị và ủy viên trung ương đã đến tuổi nghỉ hưu. Tuy nhiên, theo những nguồn tin khác nhau, chúng tôi được biết vấn đề này không nằm trong chương trình thảo luận, mà sẽ được đem ra ở hội nghị kế tiếp, sẽ được tổ chức vào cuối năm nay. Còn về chuyện tướng Lê Khả Phiêu có thể nắm cả chức Tổng bí thư kiêm Chủ tịch nước thì hiện nay có tin đồn chính trị được tung ra ngay ở Hà Nội nói là Tướng Lê Khả Phiêu hay những người ủng hộ ông ta muốn đưa đề nghị với Hội Nghị Trung Ương là nên cho viên tướng này nắm cả chức Tổng bí thư đảng kiêm Chủ tịch nước. Ngay chính bản tin của hãng thông tấn Reuter cũng nói đến tin này. Nhưng theo những gì chúng tôi thu thập được cho đến giờ phút này có lẽ điều này sẽ không xảy ra. Chúng tôi có dọ hỏi nhiều nơi, thì hầu hết, nếu không muốn nói là tất cả đều nói rằng ở Việt Nam, xưa nay ba ghế Tổng bí thư, Chủ tịch nước và Thủ Tướng là những ghế được chia đều cho ba miền, dù đó chỉ là một quy luật bất thành văn, nhưng đã được áp dụng từ nhiều năm nay. Do đó, việc để ông Tổng bí thư kiêm luôn chức Chủ tịch nước là điều khó có thể làm được, vì nếu làm điều này thì không thể nào có chuyện mà một số người gọi là cân bằng địa lý chính trị được. Mà ở Việt Nam, như chúng ta đều đã rõ, chuyện cân bằng địa lý chính trị không phải là chuyện đùa.Theo những quan sát viên thời cuộc, nguyên nhân của những lời đồn đãi nói là ông Phiêu muốn nắm cả chức Tổng bí thư lẫn Chủ tịch nước có lẽ xuất phát từ sau chuyến đi Pháp của ông Lê Khả Phiêu. Như chúng ta đều biết, mặc dù chính phủ Pháp có treo cờ đón tiếp ông Phiêu theo đòi hỏi của phía Việt Nam, nhưng rõ ràng đó vẫn không phải là cuộc đón tiếp dành cho một vị quốc trưởng. Có lẽ vì thế mà người ta đồn đãi là ông Phiêu muốn tiếp tục làm Tổng bí thư để đứng đầu đảng, và muốn thêm chức Chủ tịch nước để được đón tiếp như quốc trưởng.Trở lại với chuyến đi Washington của ông Vũ Khoan. Tất cả các giới chức hành pháp Hoa Kỳ khi được hỏi đều nói rằng họ hy vọng bản hiệp định thương mại Mỹ-Việt sẽ được ký kết sau cuộc thảo luận giữa ông Bộ trưởng thương mại Vũ Khoan của Việt Nam, và bà Đại diện mậu dịch Charlene Barshefsky của Hoa Kỳ. Các viên chức Mỹ cũng nhìn nhận là vẫn còn quá sớm để có thể biết được là phía Việt Nam có đồng ý ký kết hay không, cũng như quyền hạn thương thuyết mà ông Vũ Khoan được trao là bao nhiêu.Về tương lai của bản hiệp định thương mại Việt-Mỹ, một viên chức liên hệ trực tiếp đến cuộc thảo luận, cho biết bây giờ không phải là lúc nên đặt vấn đề bi quan hay lạc quan, mà điều quan trọng nhất là phía Việt Nam đồng ý gửi ông Vũ Khoan sang Washington để nói chuyện tiếp. Đó là một dấu hiệu tốt, và hy vọng, cuộc đàm phán lần này sẽ diễn ra trong tinh thần xây dựng, dẫn đến kết quả mà cả hai phía đều mong đợi.
