Nhã Trân, phóng viên đài RFA
Nhà văn nữ Trần Khải Thanh Thuỷ hiện là một tên tuổi quen thuộc trong và ngoài nước bởi các hành động bênh vực dân oan đã khiến bà được quốc tế tuyên dương và trao giải nhân quyền Hellman/Hammet năm nay nhưng đồng thời cũng đưa bà vào lao tù của chế độ Hà Nội từ hồi tháng 4.
Hôm 15 tháng 9 vừa qua, một buổi giới thiệu tác phẩm đầu tay của người tù nhân lương tâm này, Viết Từ Hang Đá Nhỏ Lệ Cùng Dân, đã diễn ra tại thủ đô tị nạn Little Sài Gòn ở miền Nam Cali và được đón nhận, hưởng ứng nồng nhiệt.
Nhã Trân có cuộc mạn đàm với người tổ chức là nhà báo, nhà văn nữ Bích Huyền ở California để thu thập thêm thông tin.
Nhà văn Bích Huyền : Ngày 15 tháng 9 năm 2007 vừa qua, buổi ra mắt sách của nhà văn đối kháng Trần Khải Thanh Thuỷ -tác phẩm tên là "Viết Từ Hang Đá - Nhỏ Lệ Cùng Dân"- đã được tổ chức tại Phòng Sinh Hoạt Lê Đình Điểu của nhật báo Người Việt thuộc thành phố Westminster mà tên gọi thân mật là Little Saigon đó Nhã Trân.
Nhã Trân : Vâng, thưa chị, nghe nói là chị đã phải chuẩn bị từ cả một hai tháng nay cho cuộc ra mắt sách đặc biệt này, phải không?
Nhà văn Bích Huyền : Vâng, tôi đã đứng ra nhận nhiệm vụ tổ chức cũng khá lâu. Thật ra cũng không phải là khó khăn cho lắm, bởi vì mọi người thương đó Nhã Trân, cho nên đã hết lòng cùng xúm nhau vào thực hiện buổi ra mắt cho thật ý nghĩa.
Nhã Trân : Thưa chị, buổi ra mắt sách đã quy tụ đồng bào như thế nào?
Vâng, đây là tác phẩm đầu tay của Trần Khải Thanh Thuỷ. Trước đây bà đã gửi nhiều bài trên internet rồi gom lại và tỏ ý là muốn có một tác phẩm để kỷ niêm. Thành ra cở sơ thi văn Cội Nguồn ở thành phố San Jose gồm các nhà văn ngày xưa trong quân đội như nhà văn Kiên Nghị, nhà văn Song Nhị, đã đứng ra xuất bản tuyển tập này.
Nhà văn Bích Huyền : Chưa bao giờ có một buổi ra mắt sách đông đến như vậy. Mọi người đến rất là đông trước giờ khai mạc khoảng một tiếng đồng hồ với khoảng 400 đồng hương hiện diện và nghe giới thiệu tác phẩm của Trần Khải Thanh Thuỷ. Phải nói là không có chỗ mà đứng nữa. Phải kê thêm ghế mà vẫn không đủ chỗ. Nhiều người lái xe đến và họ để xe ở bên ngoài rồi chạy vội vào mua sách, rồi sau đó phải ra về. Cảm động lắm!
Nhã Trân : Đây là tác phẩm đầu tiên của nhà văn nữ này. Tác phẩm đã được gửi ra hải ngoại trong trường hợp nào?
Nhà văn Bích Huyền : Vâng, đây là tác phẩm đầu tay của Trần Khải Thanh Thuỷ. Trước đây bà đã gửi nhiều bài trên internet rồi gom lại và tỏ ý là muốn có một tác phẩm để kỷ niêm. Thành ra cở sơ thi văn Cội Nguồn ở thành phố San Jose gồm các nhà văn ngày xưa trong quân đội như nhà văn Kiên Nghị, nhà văn Song Nhị, đã đứng ra xuất bản tuyển tập này.
Nhã Trân : Lý do nào mà nhà văn nữ này đã chọn nhà xuất bản Cội Nguồn ở San Jose vậy?
Nhà văn Bích Huyền : Dạ thưa cùng với quý thình giả và Nhã Trân, cô Trần Khải Thanh Thuỷ đã gửi truyện ngắn của mình dự thi trong website viet.no thì anh Song Nhị cùng anh Kiên Nghị là giám khảo cuộc thi đó nên có cơ duyên quen biết nhau. Và cô đã gửi cho Cội Nguồn rất nhiều bài vở.
Nhã Trân : Thế còn phần giới thiệu sách?
Nhà văn Bích Huyền : Trong buổi hôm đó chúng tôi mời nhà văn Đỗ Tiến Đức -ông là giám đốc Trung Tâm Điện Ảnh của VNCH trước năm 1975- nói về thành phần tác phẩm; rồi một người nữa là nhà văn Bùi Bích Hà giới thiệu một số truyện ngắn của Trần Khải Thanh Thuỷ. Nhã Trân : Còn về quyển sách được đặt là "Viết từ hang đá - nhỏ lệ cùng dân" ?
Nhà văn Bích Huyền : Vâng, hôm đó cũng có nhiều người hỏi về từ ngữ "hang đá" này. Bà Trần Khải Thanh Thuỷ đã nói rằng "hang đá" là căn nhà của bà. Căn nhà của bà đã không còn cái gì nữa, đã bán đi hết tất cả đồ đạc ở trong nhà, thành ra cuộc sống trong căn nhà đó nhìn như một cái hang đá.
Tất cả số tiền đều dành cho gia đình nhà bà Trần Khải Thanh Thuỷ. Nay mai chúng tôi sẽ trừ đi các chi phí, ấn phí v.v. Chi phí rất là ít. Chiều hôm đó lực lượng văn nghệ không phải là chuyên nghiệp đâu mà là những người cộng tác với chúng tôi hoặc là có tiếng hát trên Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ trong chương trình Câu Chuyện Thơ Nhạc mà tôi phụ trách trong mười năm nay. Những vị này tất nhiên là không lấy thù lao rồi.
Nhưng mà cũng có nhiều người lại hiểu nghĩa "hang đá" là nhà tù và nhà tù đó là nhà tù lớn. Việt Nam bây giờ không có tự do nên có thể ví "hang đá" đó như nhà tù lớn của nước Việt Nam chúng ta hiện nay.
Nhã Trân : Thưa chị, nghe nói sách được chia ra 3 phần?
Nhà văn Bích Huyền : Cuốn sách này dày đến gần 400 trang và có thể chia làm 3 phần. Phần thứ nhất là thơ văn của Trần Khải Thanh Thuỷ. Phần thứ hai là cáo trạng tội ác của Đảng Cộng Sản Việt Nam. Phần thứ ba là lột mặt nạ Hồ Chí Minh. Đây cũng là những câu do bà viết ra mà thôi.
Nhã Trân : Tác phẩm đã được đón nhận trong buổi ra mắt ra sao?
Nhà văn Bích Huyền : Mọi người thấy bà là một người can đảm và các bài báo của bà là nguyên nhân khiến cho nhà cầm quyền cộng sản đã đưa bà vào tù. Thành ra nhiều khi sách chỉ có 30 đồng thôi, nhưng người ta mua cả đến 100 đồng một cuốn, cho nên số thu hôm đó được khoảng độ năm ngàn. Tôi nhớ là năm ngàn rưỡi.
Nhã Trân : Thưa chị, số thu này có lẽ sẽ được gửi về để ủng hộ nhà văn phản kháng Trần Khải Thanh Thuỷ?
Nhà văn Bích Huyền : Tất cả số tiền đều dành cho gia đình nhà bà Trần Khải Thanh Thuỷ. Nay mai chúng tôi sẽ trừ đi các chi phí, ấn phí v.v. Chi phí rất là ít. Chiều hôm đó lực lượng văn nghệ không phải là chuyên nghiệp đâu mà là những người cộng tác với chúng tôi hoặc là có tiếng hát trên Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ trong chương trình Câu Chuyện Thơ Nhạc mà tôi phụ trách trong mười năm nay. Những vị này tất nhiên là không lấy thù lao rồi.
Rồi ban nhạc hay là âm thanh cũng đều không lấy tiền. Nhật báo Người Việt cũng không nhận thù lao. Tất cả đều dành cho Trần Khải Thanh Thuỷ nên số tiền mới được nhiều thế. Tôi chỉ có chi cho cái banner có 50 đồng và tiền tem tôi gửi mấy trăm thiệp mời mà thôi. Hoàn toàn chúng tôi không có một chi phí nào khác trong việc này. Mình say mê mà làm thôi.
Bởi vì trước một người đàn bà có khí phách như Trần Khải Thanh Thuỷ, mà mình cũng là phụ nữ ái mộ Trần Khải Thanh Thuỷ, nhất là câu thơ bà viết "Nếu tôi chết xin ghi lên huyệt mộ, Rằng đây là người yêu nước thương dân". Nhã Trân thấy đấy, chỉ mấy câu thơ thôi là ta đã thấy cái dũng khí của tác giả phải không? Tôi rất cảm động khi tôi đi quyên góp hay xin được bảo trợ thì mọi người ai cũng rất vui lòng.
Nhã Trân : Dạ, xin chị một câu hỏi cuối. Hình như là có một tâm tư nguyện vọng trong người Việt hải ngoại là một ngày nào đó có thể đón tiếp nhà văn Trần Khải Thuỷ ạ?
Nhà văn Bích Huyền : Cái này là ước mơ của nhà văn Đỗ Tiến Đức. Ông là diễn giả và ông nói cho vui thôi vì hy vọng một ngày gần đây cộng đồng hải ngoại sẽ mua vé máy bay mời nhà văn Trần Khải Thanh Thuỷ sang đây chỉ là một mơ ước thôi vì nhà văn đang ngồi tù. Và ở trong tù mà nếu bà có cây bút và mảnh giấy để viết thì biết đâu lại chẳng có một tác phẩm viết từ Hà Nội, viết từ hang đá một lần nữa mà là hang đá thật, phải không Nhã Trân!
Nhã Trân : Xin cảm ơn nhà văn nữ Bích Huyền về cuộc trao đổi này đã cho biết thông tin về buổi ra mắt sách của nhà văn Trần Khải Thanh Thuỷ vào hôm 15 thang 9 tại Little Saigon.