Việt Long, phóng viên đài RFA
Hằng trăm người Belarus cắm trại thức suốt đêm trong các lều nhỏ tại công trường tháng mười ở trung tâm thủ đô Minsk từ chiều ngày thứ ba sang đến sáng hôm 23 tháng 3, để phản đối Tổng thống đắc cử Alexander Lukashenko bị cho là gian lận trong cuộc bầu cử tổ chức hôm chủ nhật vừa qua.
Tổng thống Lukashenko được tới gần 83% số phiếu. Trong khi ứng cử viên đối lập Alexander Milinkevich về nhì, chỉ được 6%, trong một cuộc bầu cử mà giới quan sát cho là không tự do và công bằng. Tổng thống Alexander Lukashenko, 51 tuổi, bị đối lập và phương tây chỉ trích là theo đuổi chế độ kiểu Xô Viết trong suốt 12 năm nay, nhưng vẫn được coi là được lòng dân.
Chủ tịch Liên hiệp châu Âu, vương quốc Áo, tuyên bố cuộc tuyển cử vừa qua mang đầy những lỗi lầm, ngỏ ý tìếc rằng Bêlarus đã không cho quan sát viên nước ngoài vào theo dõi.
Lãnh tụ đối lập Milinkevich kêu gọi những người ủng hộ ông cắm trại ngay tại Công Trường Tháng Mười để chuẩn bị cuộc biểu tình vĩ đại vào thứ bảy, đòi chính phủ tổ chức bầu lại. Ông cũng ở lại trong lều đêm thứ ba, và rời công trường lúc sáng thứ tư. Trước đó, ông tuyên bố bằng tiếng Nga với các phóng viên, rằng người dân BêLaRus đang có tinh thần rất cao để chuẩn bị cho ngày hội của sự nghiệp khôi phục quốc gia.
Thứ bảy này là ngày kỷ niệm nền cộng hoà ngắn ngủi của Bêlarus hồi năm 1918. Tuy nhiên ông Milinkevich nhìn nhận là phản đối bằng biểu tình không đủ để lật đổ một chế độ mà ông gọi là độc tài.
Cảnh sát chống biểu tình không còn có mặt tại hiện trường. Những người biểu tình tỏ ra ngạc nhiên vì không bị đàn áp như trước đây, nhưng còn e sợ sự thay đổi thái độ bất ngờ của chính quyền. Cảnh sát tập họp ký giả lại để tuyên bố là không có đàn áp, nhưng vẫn doạ dẫm người biểu tình. Khi một sinh viên nói là sẽ ở lì tới chủ nhật, chỉ huy cảnh sát nói là chưa chắc anh này còn sống tới ngày thứ bảy.
Giới quan sát cho là sự nhẹ tay của ông Lukashenko là do áp lực của Mátx-Cơ-Va. Tổng thống Putin không muốn chuyện bạo lực ở xứ láng giềng Bêlarus làm ảnh hưởng thanh thế của ông trong khối G-8, là khối gồm toàn những nước dân chủ hàng đầu.
Một nhà nghiên cứu cho biết trước khi bầu cử đã có tin là Tổng thống Putin đã gọi điện cho Tổng thống Lukashenko, cảnh giác ông này rằng việc sử dụng bạo lực là điều không thể chấp nhận được.
Cuộc biểu tình ở Minsk mang hình ảnh đậm nét của cuộc biểu tình mang tên “Cuộc Cách mạng màu cam” hồi năm 2004 ở Ukraina, được tổ chức chặt chẽ với hằng trăm ngàn người xuống đường. Tuy nhiên ở Minsk cho đến nay không có dấu hiệu nào là sẽ quy tụ được đông đảo như vậy.
Một lãnh tụ đối lập khác, ông Alexander Kazulin, chỉ trích ông Milinkevich là đã làm sai thoả thuận, khi kêu gọi biểu tình lâu dài trong khi quần chúng đã mệt mỏi, và chính quyền có vẻ sẽ đàn áp thẳng tay.
Giới phân tích cho là Tổng thống Lukashenko đang ở vị trí rất vững chắc, muốn ghi thành tích chính trị như một Tổng thống dân chủ, không cần đàn áp đối lập. Giám đốc viện nghiên cứu chính trị và xã hội ở Minsk, ông Oleg Manayev, cho rằng Lukashenko có thể giải tán cuộc biểu tình bầt cứ lúc nào, nhưng muốn cho thấy ông ta không hề sợ gì đối lập, dù có hoan hô ứng củ viên đối lập ồn ào đến đâu.
Việt Long tường trình cùng quý thính giả.