Nguyễn Khanh, phóng viên đài RFA
Sắp tới, hành pháp Hoa Kỳ sẽ loan báo quyết định giữ - hay bỏ tên - Việt Nam ra khỏi danh sách Các Nước Cần Ðặc Biệt Quan Tâm Vì Tự Do Tôn Giáo, đồng thời lập pháp cũng sẽ thảo luận về Quy Chế Thương Mại Bình Thường Vĩnh Viễn PNTR cho Việt Nam.
Ban Việt Ngữ chúng tôi đã liên hệ với Dân Biểu Frank Wolf, đồng chủ tịch Nhóm Quan Tâm Ðến Nhân Quyền Việt Nam của Quốc Hội Liên Bang Hoa Kỳ để hỏi quan điểm của ông về 2 vấn đề nêu trên. Sau đây là những điểm chính trong cuộc phỏng vấn do Nguyễn Khanh thực hiện.
Nguyễn Khanh: Chẳng bao lâu nữa, Bộ Ngoại Giao sẽ quyết định giữ hay bỏ Việt Nam khỏi danh sách Các Nước Cần Ðặc Biệt Quan Tâm Vì Tự Do Tôn Giáo, tức CPC. Quan điểm của ông Dân Biểu như thế nào về chuyện này?
Dân biểu Frank Wolf: Tôi nghĩ Việt Nam vẫn tiếp tục nằm trong danh sách CPC. Việt Nam phải nằm trong danh sách này vì Giáo Hội Công Giáo, Phật Giáo và nhiều tổ chức tôn giáo khác vẫn còn gặp khó khăn.
Chính Phủ Việt Nam còn phải làm nhiều hơn nữa, và theo tôi, điều chúng ta cần chú ý đến là theo dõi xem Việt Nam sẽ đối xử với các tôn giáo như thế nào sau ngày Tổng Thống Hoa Kỳ George W. Bush rời Hà Nội.
Trước ngày Tổng Thống Bush đến Việt Nam, Chính Quyền Hà Nội sẽ làm tất cả những gì họ thấy cần làm, sẽ nói những gì họ thấy cần nói để chứng tỏ thiện chí với Washington. Nhưng sau khi Tổng Thống Bush rời Việt Nam, chúng ta không biết chuyện gì xảy ra.
Nguyễn Khanh: Tại sao ông lại đưa ra khuyến cáo như vậy?
Tiếp tục cổ võ cho các quyền tự do
Dân biểu Frank Wolf: Trước ngày Tổng Thống Bush đến Việt Nam, Chính Quyền Hà Nội sẽ làm tất cả những gì họ thấy cần làm, sẽ nói những gì họ thấy cần nói để chứng tỏ thiện chí với Washington. Nhưng sau khi Tổng Thống Bush rời Việt Nam, chúng ta không biết chuyện gì xảy ra.
Vì thế theo quan điểm của tôi, phải tiếp tục giữ Việt Nam trong danh sách Các Nước Cần Ðặc Biệt Quan Tâm Vì Tự Do Tôn Giáo cho đến khi người dân thật sự có tự do tôn giáo, có tự do phát biểu tư tưởng, được tự do thành lập đảng phái chính trị, và nhà nước thả hết tất cả những người chống đối đang bị cầm tù. Lúc đó, Hoa Kỳ hẳng bỏ Việt Nam khỏi danh sách. Tôi thấy đường còn xa lắm.
Nguyễn Khanh: Nhóm Quan Tâm Ðến Nhân Quyền Việt Nam mà ông là đồng chủ tịch có định nói chuyện với Bà Ngoại Trưởng Condoleeza Rice không?
Dân biểu Frank Wolf: Tôi đã nói chuyện với Bà Ngoại Trưởng Rice về vấn đề này…
Nguyễn Khanh: Và Bà Ngoại Trưởng trả lời như thế nào?
Dân biểu Frank Wolf: Tôi đang chờ đợi xem danh sách khi được phổ biến có tên Việt Nam hay không. Bà Ngoại Trưởng biết rất rõ tôi muốn gì. Tôi cũng đã yêu cầu là trước ngày lên đường sang Hà Nội, Tổng Thống Bush tiếp phái đoàn đại diện những người Việt đang sinh sống ở Mỹ, để nghe xem nguyện vọng của họ như thế nào.
Nguyễn Khanh: Ông có dự tính cùng đi với Tổng Thống Bush sang Hà Nội không?
Dân biểu Frank Wolf: Không, tôi không dự tính sang Việt Nam cùng với Tổng Thống, nhưng tôi có trình bày với Tổng Thống Bush 2 điều mà tôi nghĩ ông nên làm khi có mặt ở Việt Nam.
Những đề nghị với Tổng thống Bush
Nguyễn Khanh: Ông Dân Biểu đề nghị những gì với Tổng Thống? Liệu ông có thể chia sẻ với tôi được không?
Dân biểu Frank Wolf: Điều thứ nhất tôi đề nghị với Tổng Thống là mạnh mẽ lên tiếng bênh vực cho dân chủ, cho quyền làm người.
Thứ nhì là Tổng Thống nên gặp những nhân vật bất đồng chính kiến, gặp các nhà tranh đấu cho dân chủ của Việt Nam. Ðây là những người yêu chuộng tự do, dân chủ, và khi đến Việt Nam Tổng Thống nên mời họ đến Tòa Ðại Sứ Mỹ để nói chuyện.
Tổng Thống Bush nên gặp những nhân vật bất đồng chính kiến, gặp các nhà tranh đấu cho dân chủ của Việt Nam. Ðây là những người yêu chuộng tự do, dân chủ, và khi đến Việt Nam Tổng Thống nên mời họ đến Tòa Ðại Sứ Mỹ để nói chuyện.
Tòa Ðại Sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam cần phải đóng vai trò biểu tượng của tự do, và đó là lý do tại sao tôi đề nghị Tổng Thống nên mở cửa Tòa Ðại Sứ, mời những người Việt yêu chuộng tự do từng bị xách nhiễu, cầm tù vào để nói chuyện. Ðừng quên những người Việt Nam này đều là những người yêu nước.
Nguyễn Khanh: Ông Dân Biểu muốn Tổng Thống George W. Bush đóng vai mà Tổng Thống Ronald Reagan đã làm trước đây?
Dân biểu Frank Wolf: Đúng. Nếu Tổng Thống George W. Bush làm điều tôi đề nghị, ông Bush sẽ là ông Ronald Reagan thứ nhì. Lúc còn ở Nhà Trắng, lần nào sang Liên Xô ông Reagan cũng tiếp xúc với những người bất đồng chính kiến.
Nếu còn sống và có dịp sang thăm Việt Nam, ông Reagan sẽ gặp những ai??? Chắc chắn ông sẽ gặp những người bất đồng chính kiến, ông sẽ đứng bên cạnh những người bị đàn áp, ông sẽ sát vai với những tu sĩ Công Giáo, với các nhà sư Phật Giáo, để gửi thông điệp cho tất cả những người Việt yêu chuộng tự do khắp nước là nước Mỹ đứng chung với các bạn, có cùng quan điểm với các bạn.
Nguyễn Khanh: Và ông sẽ nhắc Tổng Thống điều này?
Dân biểu Frank Wolf: Có chứ. Tôi đã gửi thư riêng cho Tổng Thống Bush để trình bày với ông về chuyện này. Tôi nhắc lại 2 đề nghị đã trình bày với Tổng Thống Bush, thứ nhất là gặp những Việt đang sinh sống ở Mỹ, họ sẽ cho Tổng Thống biết rõ hơn về tình hình Việt Nam; thứ nhì là khi đến Hà Nội, trực tiếp gặp những nhà dân chủ và công khai đứng sát vai với họ. Tôi hy vọng Tổng Thống nghe theo đề nghị của tôi. Nếu không thì chuyến đi Việt Nam của ông sẽ là một thất bại lớn.
Bao giờ Việt Nam có PNTR?
Nguyễn Khanh: Câu hỏi kế tiếp của chúng tôi liên quan đến Quy Chế Thương Mại Bình Thường Vĩnh Viễn PNTR cho Việt Nam…
Dân biểu Frank Wolf: Tôi chống đối Quy Chế Thương Mại Bình Thường Vĩnh Viễn PNTR cho Việt Nam. Tôi chống đối cho đến khi Chính Phủ Việt Nam phải thay đổi chính sách của họ.
Nguyễn Khanh: Tin nói rằng vào ngày 13 tháng 11 tới đây, Quốc Hội Liên Bang có thể bỏ phiếu cấp quy chế PNTR cho Việt Nam…
Dân biểu Frank Wolf: Tôi không biết điều đó có đúng không. Mọi chuyện còn tùy thuộc vào Ủy Ban Ðịnh Chế của Hạ Viện.
Nguyễn Khanh: Lý do tại sao ông Dân Biểu không ủng hộ việc cho Việt Nam hưởng quy chế PNTR?
Bạn nghĩ gì về chuyến viếng thăm VIệt Nam của Tổng thống Hoa Kỳ George W. Bush? Hãy gửi đến Ban Việt Ngữ ý kiến của bạn. email: vietweb@rfa.org
Dân biểu Frank Wolf: Cho họ hưởng quy chế này rồi thì họ sẽ tha hồ muốn làm gì thì làm. Chúng ta cần phải nhớ trường hợp của Trung Quốc, được PNTR xong rồi thì Bắc Kinh tiếp tục đàn áp tôn giáo, đàn áp những người chống đối, y hệt như trước ngày Quốc Hội bỏ phiếu cho họ hưởng PNTR.
Nguyễn Khanh: Ông e ngại Việt Nam sẽ như vậy? Và Ông muốn gắn PNTR vào với nhân quyền?
Dân biểu Frank Wolf: Đúng. Ðiều đó hoàn toàn đúng.
Nguyễn Khanh: Xin cám ơn ông Dân biểu Frank Wolf.