Lê Dân, phóng viên đài RFA
Trong tuần qua, báo chí Việt Nam đăng vài mẩu tin ngắn nói rằng Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh gấp rút dời trụ sở Tiếp dân của đảng và nhà nước từ quận 3 ra quận Bình Tân.
Động thái này được tiến hành vội vã và êm thắm có ý nghĩa ra sao vào lúc các vụ khiếu kiện đông người xảy ra ngày càng nhiều. Lê Dân tìm hiểu sự việc và thu nhận ý kiến của một số người như sau.
Vội vã dời ra khỏi trung tâm Hà Nội, Sài Gòn
Trụ sở Tiếp dân ở Sàigòn dời ra khỏi khu trung tâm thành phố không có gì đáng ngạc nhiên sau khi trụ sở tương tự tại thủ đô Hà Nội hồi tháng Năm vừa qua cũng đã được vội vã di dời.
Hồi đó, lệnh ban ra vào ngày 14 tháng Năm năm 2007 cho biết đến ngày 21 tháng Năm, tức đúng một tuần, thì trụ sở Tiếp dân của Trung ương đảng và Nhà nước sẽ bắt đầu làm việc ở địa điểm mới là số 110 đường Cầu Giấy thuộc phường Quan Hoa, quân Cầu Giấy.
Ngày 18 tháng Năm Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội ra quyết định trưng thu nhà này của công ty Thăng Long và gấp rút đuổi quán bia hơi đang hoạt động tại đây. Tuy nhiên đến tối 25 tháng Năm thì mới giải quyết di chuyển quán này đi nơi khác, tức chậm mất 5 ngày. Những ngày đầu tiên, cán bộ phải làm việc dưới lều phủ bạt ngay trước cửa quán bia hơi.
Vậy là sau đó, tất cả những người từ các địa phương khác kéo về Hà Nội khiếu kiện, có nhiều người từ miền Nam ra, sẽ không còn được tụ tập tại vườn hoa Mai Xuân Thưởng, là nơi có nhiều người qua lại và được sự chú ý của quần chúng. Họ sẽ phải ra trụ sở tiếp dân mới, cách số 1 Mai Xuân Thưởng chừng 4 cây số và xa khu trung tâm thủ đô.
Sáu tháng sau, ngày 23 tháng Mười Một vừa qua, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh chỉ thị Công ty Quản lý Kinh doanh Nhà Thành phố phải gấp rút bàn giao công trình lập nhà tiếp dân trước ngày 25 tháng 11 để kịp hoạt động từ đầu tháng 12 tới.
Theo kế hoạch, trụ sở lâu nay trên đường Võ Thị Sáu sẽ dời ra số 35 Hồ Học Lãm, thuộc quận Bình Tân, cách nơi cũ 12 cây số. Địa điểm mới thuộc khu ngoại vi Sài Gòn, nằm trên đường đất không đèn. Sở Giao thông Công chính mới được gấp rút lệnh bắt tay vào việc khảo sát và thực hiện việc trải nhựa, lắp đèn đường. Nhà tiếp dân mới là loại nhà tiền chế, dự kiến được bổ sung và xây tiếp tục sau này.
Khi tìm số 35 Hồ Học Lãm, nhiều người dân Sàigòn cũng bỡ ngỡ. Tìm qua trang mạng www.diadiem.com, thì qua hình vệ tinh, đường Hồ Học Lãm thì có, mà số nhà 35 thì chưa, dù rằng trang này cho biết đường đi từ số 210 Võ thị Sáu đến đầu đường Hồ Học Lãm quận Bình Tân là gần 12 cây số.
Một người dân Sàigòn cho biết: "Ở đó chỉ mới là nhà thôi, khu đó mới phát triển, về cơ quan thì không có nhiều đâu, chưa đâu, họ mới mở ra thôi. Mấy khu Bình Tân hồi đó là Bình Hưng Hòa đó."
Đối phó với tình trạng khiếu kiện đông người?
Lâu nay dân oan thường đến trụ sở tiếp dân ở đường Võ Thị Sáu, quận Ba khiếu kiện. Đây là một trong những con đường huyết mạch của Sàigòn trên trục Đông-Tây, thuận tiện lưu thông và có lượng người qua lại rất đông. Đó có thể là lý do mà nhà cầm quyền thành phố Hồ Chí Minh không muốn các cuộc khiếu kiện ngày càng đông người được công luận lưu ý.
Anh Trần văn Mai, một viên chức thành phố Hồ Chí Minh, tỏ ra bỡ ngỡ khi được ban Việt ngữ hỏi về việc này. Anh nói: "Cái vụ chuyển này tụi em không biết luôn. Ở ngoài đó, nói chung thì người không có đông, còn ở Võ thị Sáu thì người đông lắm, người ta đi làm buổi sáng đông nghẹt luôn mà thấy biểu tình như vậy thì không tốt lắm."
Bà Phạm Thanh Nghiên ở Hà Nội đưa ra nhận xét rằng chủ trương dời các trụ sở tiếp dân ra xa khu trung tâm hành chính, dù với bất kỳ lý do nào đi nữa, cũng phơi bày sự tránh né, trốn tránh dư luận. Bà nói:
“Theo tôi thì làm như thế, trước hết họ đã thể hiện một hành động, một chính sách hết sức là vô nhân đạo. Bởi vì đã là trụ sở tiếp dân thì phải ở gần các trụ sở cơ quan đầu não của đang và nhà nước.
Bản thân từ 'tiếp dân' thì chúng ta có thể hiểu được ý nghĩa của nó. Dời ra một chỗ vắng vẻ như thế, đường đi lối lại không thuận tiện như vậy thì tôi đánh giá rằng họ có thể muốn cách ly, tôi dùng từ hơi dân dã một chút, là họ muốn 'hê' dân ra xa họ, để cho khuất mắt họ chẳng hạn.”
Một cựu cán bộ lão thành không muốn nêu tên, từng bức xúc về tình trạng tham ô, nhũng lạm và đã nhiều lần đi tố cáo, khiếu tố ở khắp nơi, đã nhận xét không mấy thiện cảm đối với việc Hà Nội và Sàigòn đều dời trụ sở tiếp dân của Đảng và Nhà nước ra noi xa trung tâm hành chính. Ông nhận xét:
“Kể cả tiếp dân ở trung ương, theo tôi, tôi đã đi nhiều lần rồi đấy, thì đi chỉ mất công vì đấy chỉ là cái ngáng cửa để người dân không được vào trực tiếp với lãnh đạo vì bộ phận tiếp dân đó hắn đã ngáng cửa rồi. Mình muốn vào gặp chủ tịch tỉnh, hay gặp tổng thanh tra nhà nước, hay muốn gặp Thủ tướng chính phủ đều chịu, vì có bộ phận tiếp dân mà hắn giữ lại là xong.
Theo tôi thì cái ni mình phải đổi mới cái cách tiếp dân như thế nào chứ như ri thì ý kiến người dân không bao giờ tới được lãnh đạo hết.”
Để tạm kết luận, chúng tôi xin nêu nhận xét của bà Phạm Thanh Nghiên ở Hà Nội về việc giải quyết tình trạng khiếu kiện đông người, gây mất mỹ quan cho đất nước. Bà nói:
“Nếu như họ có thực tâm, họ muốn quả thực có thưc tâm để giải quyết những oan ức, khiếu nại của dân thì số người khiếu kiện đã không tăng vọt lên như thế này. Tôi nói tăng vì đơn khiếu kiện của người dân cũ chưa giải quyết, không giải quyết, đã kéo dài hằng bao nhiêu năm nay rồi, thì lại tới những lượt mới. Tôi nghĩ rằng họ có thực tâm hay không thì chúng ta đã thấy thực tế rõ ràng.”
Bắt đầu từ thứ Hai tuần tới, mùng 3 tháng Mười Hai, tất cả những ai muốn tiếp xúc với trụ sở Tiếp dân của đảng và nhà nước tại thành phố Hồ Chí Minh đều phải đến số 35 Hồ Học Lãm, quận Bình Tân, nếu đường đi đã được tráng nhựa và đèn đường đã được mắc xong.
Quý vị đó phải từ đường Võ thị Sáu đi đến đường 3 tháng 2 dài hơn 5 cây số, tiếp sang đường Hồng Bàng gần 1 cây số, sang đường Kinh Dương Vương gần 4 cây số, và đến đường Hồ Học Lãm.