Nguyễn Khanh, phóng viên đài RFA
Đầu tuần này, 59 tổ chức và cộng đồng người Việt khắp nơi đã cho phổ biến Bản Lên Tiếng Chung, lên án chính phủ Hà Nội đàn áp nhân quyền, và kêu gọi cộng đồng thế giới bảo vệ những nhà dân chủ đang phải đương đầu với khó khăn ở Việt Nam.
Ban Việt Ngữ Ðài Á Châu Tự Do đã liên hệ với Giáo Sư Nguyễn Thanh Trang, một trong những người chủ xướng và vận động để Bản Lên Tiếng Chung thành hình. Giáo Sư Trang trương đây từng giữ chức vụ điều hợp tổ chức mang tên Mạng Lưới Nhân Quyền Việt Nam. Cuộc phỏng vấn do Nguyễn Khanh thực hiện.
Động cơ
Nguyễn Khanh: Động cơ nào đã đưa đến việc nhiều đoàn thể, cộng đồng người Việt khắp nơi phổ biến Bản Lên Tiếng Chung?
Giáo Sư Nguyễn Thanh Trang: Thưa ông, vấn đề đàn áp nhân quyền, dân chủ ở Việt Nam thì không có gì là lạ, nhưng mà mức độ ra tay đàn áp rất khốc liệt những nhà dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam hiện giờ, nặng nề đến độ ngay chính Tổ Chức Human Rights Watch cũng phải lên tiếng nhìn nhận đây có lẽ là đợt đàn áp tệ hại nhất đối với những nhà bất đồng chính kiến trong 20 năm qua.
Nổi bật nhất là những vụ đàn áp liên hệ đến rất nhiều người, trẻ cũng như người lớn tuổi, đặc biệt nhất là với những vị lãnh đạo tôn giáo, như Linh Mục Nguyễn Văn Lý, hay những nhà dân chủ như anh Phương Nam Ðỗ Nam Hải, Luật Sư Nguyễn Văn Ðài, Lê Thị Công Nhân v.v…
Ngoài các Linh Mục, Thượng Tọa, các tôn giáo như Tin Lành, Hòa Hảo cũng bị đàn áp một cách khốc liệt. Vì vậy, anh em hoạt động dân chủ, nhân quyền ở hải ngoại, từ Úc Châu, Canada, cho đến Âu Châu và Hoa Kỳ đã trao đổi ý kiến với nhau, và chúng tôi nhận thấy đây là một chiến dịch lớn lao của nhà cầm quyền Hà Nội đưa ra với các anh em dân chủ trong nước.
Vấn đề đàn áp nhân quyền, dân chủ ở Việt Nam thì không có gì là lạ, nhưng mà mức độ ra tay đàn áp rất khốc liệt những nhà dân chủ, nhân quyền ở Việt Nam hiện giờ, nặng nề đến độ ngay chính Tổ Chức Human Rights Watch cũng phải lên tiếng nhìn nhận đây có lẽ là đợt đàn áp tệ hại nhất đối với những nhà bất đồng chính kiến trong 20 năm qua.
Vì vậy chỉ trong vòng 2 ngày, chúng tôi đã vận động đưa ra Bản Lên Tiếng Chung và mời các tổ chưc cộng đồng, chính trị, tôn giáo và nhân quyền cùng lên tiếng.
Khuynh hướng
Nguyễn Khanh: Xin ông cho biết những tổ chức cùng ký tên chung thuộc khuynh hướng nào, và có phản ánh được quan điểm của người Việt hay không?
Giáo Sư Nguyễn Thanh Trang: Chúng tôi có thể nói là các tổ chức cùng ký tên chung trong Bản Lên Tiếng đã phản ánh hết sức trung thực nhận định và phản ứng chung của cộng đồng người Việt hải ngoại.
Trong số những tổ chức ký tên, có đến 10 đảng phái chính trị đã từng hoạt động lâu năm ở Việt Nam cũng như xuất hiện sau này ở hải ngoại, tức sau ngày 30 tháng Tư 1975. Ngoài các tổ chức tôn giáo, nhân quyền, chúng ta còn thấy những tổ chức thanh niên, sinh viên, các đoàn thể chuyên nghiệp như khoa học, các tổ chức cựu quân nhân, các tổ chức văn hóa, lao động v.v…
Về phái cộng đồng chúng ta thấy có 25 cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ, tại Canada, Âu Châu, Úc Châu, không chỉ ở một nơi mà là khắp Âu Châu, Ðồng Âu và ngay cả ở Nga. Tóm lại chúng tôi có thể nói đây là phản ứng đồng loạt của cộng đồng người Việt, đủ mọi giới, đủ mọi ngành nghề khắp nơi trên thế giới.
Chương trình hành động cụ thể
Nguyễn Khanh: Sau khi đưa ra Bản Lên Tiếng Chung, quý ông có chương trình hành động cụ thể đi kèm hay không? Nếu có, liệu ông có thể trình bày với chúng tôi được không?
Ðặc biệt chúng tôi nhấn mạnh với dư luận thế giới là trong năm 2006, Hà Nội có vẻ bớt đàn áp nhưng người tranh đấu nhằm lấy được Quy Chế Thương Mại Bình Thường Vĩnh Viễn (PNTR), nhằm để Hoa Kỳ rút tên Việt Nam ra khỏi danh sách những quốc gia cần quan tâm vì đàn áp tôn giáo (CPC) và nhằm được ủng hộ để gia nhập Tổ Chức Thương Mại Thế Giới (WTO), cũng như để tổ chức Hội Nghị APEC.
Giáo Sư Nguyễn Thanh Trang: Ngoài việc cho phổ biến Bản Lên Tiếng Chung, anh em chúng tôi cũng đã bàn thảo một chương trình làm việc, chú trọng nhiều đén vận động dư luận quốc tế, các Chính Phủ, các giới chức tại Hoa Kỳ, Canada, Úc và Âu Châu cũng như vận động với Liên Hiệp Quốc để vạch trần những hành động vi phạm nhân quyền của Hà Nội.
Ðặc biệt chúng tôi nhấn mạnh với dư luận thế giới là trong năm 2006, Hà Nội có vẻ bớt đàn áp nhưng người tranh đấu nhằm lấy được Quy Chế Thương Mại Bình Thường Vĩnh Viễn (PNTR), nhằm để Hoa Kỳ rút tên Việt Nam ra khỏi danh sách những quốc gia cần quan tâm vì đàn áp tôn giáo (CPC) và nhằm được ủng hộ để gia nhập Tổ Chức Thương Mại Thế Giới (WTO), cũng như để tổ chức Hội Nghị APEC.
Hà Nội nghĩ rằng như thế là họ có thể lừa dối được quốc tế, nhưng chúng tôi cho rằng đây là tính toán của Hà Nội chỉ có hại chứ không phải có lợi.
Nguyễn Khanh: Cuộc vận động đã bắt đầu hay chưa và có đem lại kết quả cụ thể nào chưa?
Giáo Sư Nguyễn Thanh Trang: Thưa ông, cuộc vận động đã diễn ra ngay sau khi Hà Nội đàn áp những nhà dân chủ, tức là trước và sau khi Bản Lên Tiếng Chung được phổ biến. Bằng chứng la các giới chức Âu Châu, Úc Châu và Hoa Kỳ đã lên tiếng đòi hỏi Hà Nội phải chấm dứt mọi hành động vi phạm nhân quyền.
Tại Âu Châu, trên 30 quốc gia đã đưa ra bản lên tiếng, lên án Hà Nội vi phạm nhân quyền một cách trầm trọng, Úc Châu, Canada cũng vậy, và đặc biệt tại Hoa Kỳ chúng ta thấy 4 vị Dân Biểu trong Ủy Ban Nhân Quyền đã tổ chức họp báo, đồng thời bà Ngoại Trưởng Mỹ khi gặp Phó Thủ Tướng Việt Nam Phạm Gia Khiêm đã nói thẳng rằng Hoa Kỳ rất quan tâm đến sự kiện nhân quyền đang bị vị phạm ở Việt Nam và Việt Nam phải chấm dứt ngay, nếu muốn có quan hệ tốt với Hoa Kỳ trong mọi lãnh vực.
Chúng tôi thấy rằng công việc mà các chính phủ đang làm đã phản ánh ảnh hưởng công cuộc vận động của cộng đồng người Việt khắp nơi.
Nguyễn Khanh: Xin cám ơn ông Nguyễn Thanh Trang.