Đỗ Hiếu, phóng viên đài RFA
Tại hội nghị thượng đỉnh APEC thứ 14, nhóm họp tại Hà Nội vào tuần trước, các vị nguyên thủ quốc gia đã chứng kiến những kết quả mà Hà Nội đạt được về phát triển kinh tế. Nhưng đằng sau nét phồn thịnh bề ngoài đó, các tệ trạng xã hội và vấn nạn môi trường vẫn là điều mà Việt Nam chưa khắc phục nổi.
Đó là nội dung bài viết của tác giả Andrew Lam mang tựa đề “Các nhà báo chưa thấy rõ Việt Nam ra sao, khi đến săn tin về APEC”. Ký giả Andrew Lam từng có tác phẩm đoạt giải thưởng xuất sắc của hội Văn Bút Hoa Kỳ.
Trên 2000 nhà báo quốc tế đã đến Việt Nam làm nhiệm vụ thông tin khi diễn ra hội nghị thượng đỉnh APEC tổ chức tại Hà Nội, với sự tham dự của nguyên thủ quốc gia thuộc 21 nền kinh tế Á Châu Thái Bình Dương.
Nhưng có lẽ những phóng viên, ký giả quốc tế đã bỏ mất cơ hội để tìm hiểu câu chuyện thật 100%, là đất nước này đang gặp khủng hoảng nội bộ trầm trọng.
Giới trẻ và các giá trị truyền thống?
Kể từ khi cuộc chiến chấm dứt vào năm 1975, dân số cả nước lúc ấy vào khoảng 35 triệu, nay đã tăng tới 84 triệu người. Với dân số trẻ sinh ra sau chiến tranh, ước tính là trên dưới 50 triệu nguời, thì thành phần nay không biết chinh chiến là gì, nên đối với họ, cuộc sống tiện nghi theo Âu Mỹ là điều mà phần đông mong ước.
Giới trẻ Việt Nam muốn đi Honda hơn là cưỡi xe đạp, và thích mua sắm điện thoại di động, TV màn hình lớn và mỏng hay mua computer, các loại games kiểu mới nhất. Họ sẵn sàng làm bất cứ chuyện gì dù phải hay trái, để có tiền chạy theo nếp sống mới đó.
Giới phụ huynh thuờng nói bây giờ luân lý Khổng Mạnh không còn nữa, những bài học về tam cương, ngũ thường, nhân, nghĩa lễ trí tín, thuần phong , mỹ tục, đạo làm người bị mờ nhạt và biến mất, nhất là tại vùng đô thị, tỉnh, thành được xem là phồn hoa, văn minh .
Những vấn đề xã hội
Theo các số liệu thống kê do Hà Nội công bố thì tỷ lệ phá thai hiện nay lên tới mức đáng ngại, số vụ phá thai lên đến một triệu rưỡi mỗi năm, nhiều vụ thiếu nữ vị thành niên mang thai ngoài ý muốn.
Bên cạnh đó, trong vòng 4 năm qua tại Việt Nam đã có trên 1 triệu người bị nhiễm HIV và AIDS.
Dù bị luật pháp cấm đoán nhưng nạn mại dâm vẫn gia tăng với trên 300 ngàn gái bán buôn hương, bán phấn, và một số lớn phụ nữ không rõ bao nhiêu bị đưa ra nước ngoài làm nô lệ tình dục.
Theo báo cáo của Liên hiệp quốc và bộ Tư pháp Việt Nam thì mỗi năm số phụ nữ và trẻ em bị buôn bán ra nước ngoài lên tới hơn 400 trăm ngàn. Một số cô dâu đi Đài Loan, Nam Hàn nói là để lập gia đình nhưng sự thật là họ bị lừa gạt qua các nước đó và ép buộc vào đường mại dâm.
Nhu cầu tìm biết sự thật
Về vấn đề môi trường thì các chuyên gia quốc tế thường xuyên lên tiếng cảnh báo về những hậu quả trầm trọng mà Việt Nam phải đối phó, mà hóa chất khai quang Dioxin là một nguy cơ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Theo Liên Hiệp Quốc, việc phá hủy trái phép hàng triệu hécta rừng xanh, không giữ được nước từ trên nguồn nên đã gây ra lụt lội khiến hàng ngàn cư dân thiệt mạng mỗi năm, vì tai ương này.
Mặt khác, để tạo vẻ khang trang, phồn thịnh cho bộ mặt của Hà Nội, trong lúc diễn ra thượng đỉnh APEC, những người cùng khổ, trẻ em bụi đời bị bắt sạch và các nhân vật đấu tranh cho dân chủ, bất đồng chính kiến thì bị mời tới công an liên miên, bị canh gác bén gót suốt ngày đêm.
Theo tác giả Andrew Lam thì phương thuốc hiệu nghiệm để cứu chữa những căn bệnh nội thương vừa kể là Việt Nam phải thật sự cải tổ chính trị, từ chế độ độc đảng thành đa nguyên, với quyền tự do ngôn luận, hầu tạo điều kiện cho người dân đóng góp phần mình vào việc quản lý và kiến tạo đất nước.