Nguyễn Bình tường trình từ Phnompenh
Đảng Nhân dân Campuchia tổ chức miting kỷ niệm lần thứ 27 ngày chiến thắng chiến chế độ diệt chủng 07 tháng giêng vào sáng thứ bảy ngày 07 tháng giêng, tại thủ đô Phnom Penh. Phóng viên Nguyễn Bình của đài RFA chúng tôi có bài tường trình chi tiết về sự kiện này.

Buổi mittinh kỷ niệm lần thứ 27, ngày chiến thắng chế độ diệt chủng Khmer đỏ, ngày 7 tháng giêng năm nay được tổ chức tại trụ sở Đảng Nhân dân Campuchia ở thủ đô Phnom Penh. Ước tính có khoảng 10 ngàn đảng viên của đảng nhân dân và dân thường tham gia.
Ông Chủ tịch đảng Chea Xim đọc diễn văn khai mạc hơn 20 phút, nêu lên quan điểm tiếp tục hợp tác với đảng bảo hoàng Funcinpec như trước đây đã làm, đề cử ông Hun Sen, phó Chủ tịch đảng tiếp tục giữ chức thủ tướng nếu đảng này thắng cử một lần nữa vào năm 2008. Ông cũng nêu lên quan điểm ủng hộ phiên tòa đặc biệt xét xử Khmer đỏ do chính phủ Phnom Penh và Liên Hiệp quốc thành lập trong nay mai.
Không truyền hình trực tiếp
Buổi mitting do đảng nhân dân tổ chức năm nay không được kênh truyền hình quốc gia tường thuật trực tiếp như các năm trước. Lý do được ông giám đốc Kim Kun Wuth nói với báo chí vào hôm mùng 07 tháng giêng, rằng cơ quan truyền thông muốn giữ vai trong trung lập. Trong thời điểm này, các đảng phái đang vận động tranh cử đại biểu Thượng Nghị viện nhiệm kỳ II. Ông e ngại rằng tuyên truyền về ý nghĩa ngày 7 tháng giêng sẽ có lợi cho đảng nhân dân, làm cho đài của ông mất vai trò trung lập.
Thực tế sinh hoạt trong cộng đồng dân cư vẫn diễn ra như những ngày bình thường. Kể cả các cơ quan công quyền cũng không treo biểu ngữ như những ngày quốc lễ khác. Từ thực trạng đó, một số người tham gia lễ mitting lên tiếng kêu gọi mọi người dân trong nước hãy nhớ lại quá khứ đau thương.
Một người phụ nữ Campuchia xúc động kể lại, chị có 2 người anh, 1 người em và 7 người cháu bị giết trong giai đoạn Khmer đỏ cầm quyền. Chị cho rằng ngày 7 tháng giêng là ngày mà người dân Campuchia được sống lại lần thứ hai.
Ông Saless, một người Kampuchea tham gia lễ mít-tinh, kêu gọi mọi người dân Campuchia hãy ghi nhớ ngày 7 tháng giêng. Ông cho rằng trong chế độ Campuchia Dân chủ, mọi người dân của nước này phải gánh chịu những đau khổ không có nhà văn nào có thể miêu tả nổi. Cuối cùng ông kêu gọi mọi người dân hãy ghi nhớ công lao của đảng nhân dân Campuchia đã cứu đất nước này thoát khỏi chế độ diệt chủng.
Không nhắc đến vai trò của Việt Nam
Tuy ủng hộ ngày 7 tháng giêng, nhưng những người tham gia buổi mitting đã không nhắc đến vai trò của quân tình nguyện Việt Nam. Còn những người chống đối, thì vẫn cho rằng đây là ngày quân đội Việt Nam xâm lược Campuchia. Tuy nhiên việc sử dụng ngôn từ của nhóm này hiện rất thận trọng, sau khi cảnh bắt bỏ tù hàng loạt những người chỉ trích chính phủ với tội danh phỉ báng.
Ông Kong Kim, quyền Chủ tịch đảng đối lập Sam Rainsy, nguyên trước đây là Bộ trưởng Ngoại giao trong chính phủ Cộng hòa Nhân dân Campuchia do Hà Nội dựng lên vào giai đoạn từ năm 1979 đến năm 1989. Ông cho rằng ngày 7 tháng giêng là ngày đánh dấu xung đột giữa những người Cộng sản với nhau, trong đó một bên theo chủ nghĩa Mao của Trung Quốc và một bên theo Liên Xô.
Cả hai khối Cộng sản này đều tàn phá đất nước Campuchia với mức độ khác nhau. Ông cho rằng đa số người dân ở đây hiểu rõ ngày 07 tháng giêng là ngày đất nước Campuchia mất chủ quyền, nhân dân Campuchia mất đi quyền dân tộc tự quyết.
Còn ông Pen Sowann, cựu Tổng bí thư kiêm Bộ trưởng Quốc phòng do Hà Nội dựng trong năm 1979 thì cho rằng quân đội Việt Nam có công rất lớn trong việc đánh đuổi Khmer đỏ, cứu nhân dân Campuchia thoát khỏi chế độ diệt chủng. Nhân dân của ông sẽ không quên ơn này, nhưng họ cũng cần độc lập tự do.
Ngày 07 tháng giêng, năm 1979, là ngày sụp đổ của chế độ Khmer đỏ. Trong lúc quân đội Việt Nam còn hiện diện ở xứ Chùa Tháp, từ năm 1979 đến năm 1989, ngày này được xem là lễ quốc khánh của Campuchia. Bây giờ thì ngày 07 tháng giêng trở thành ngày lễ lớn của riêng đảng nhân dân đang cầm quyền. Lễ quốc khánh Campuchia được dời đến ngày 9 tháng 11, là ngày Pháp trao trả độc lập cho nước này.