Gia Minh, phóng viên đài RFA
Toà án Nhân dân thành phố Hà Nội, hôm nay tiến hành phiên xét xử hai luật sư Nguyễn Văn Đài và Lê thị Công Nhân về tội danh tuyên truyền chống nhà nước Cộng hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam, theo điều 88 Bộ luật Hình sự. Gia Minh trình bày những thông tin liên quan phiên xử vào sáng này hôm nay.
Sau hơn hai tháng bị bắt giam, hôm nay luật sư Nguyễn Văn Đài và Luật sư Lê Thị Công Nhân xuất hiện chính thức trước trước toà để nghe tuyên án về các họat động của họ lâu nay.
Những cáo buộc mà phía công tố và toà nêu ra không có điểm gì khác so với những điều mà các cơ quan truyền thông trong nước loan tải lâu nay về những họat động của luật sư Nguyễn Văn Đài và Lê Thị Công Nhân. Họ bị truy tố với tội danh tuyên truyền chống nhà nước Cộng hoà XHCN VN.
Sau gần bốn tiếng làm việc trong đó có việc công tố hỏi hai bị cáo, một số nhân chứng phát biểu, và luật sư biện hộ, chánh án phiên xử là ông Nguyễn Hữu Chính tuyên đọc bản án với hình phạt năm năm tù và bốn năm quản chế dành cho luật sư Nguyễn Văn Đài, còn luật sư Lê thị Công Nhân là bốn năm tù và ba năm quản chế.
Luật sư Trần Lâm, người nhận biện hộ cho hai bị can, sau khi phiên xử kết thúc đưa ra nhận định về bản án vừa tuyên cho hai thân chủ của ông:
“Nói về mặt luật là nặng nhưng nói về chính trị là không nặng. Vụ này họ nhìn về mặt chính trị; tôi có cãi về mặt luật pháp nhưng họ không chịu. Nhìn về mặt chính trị thì có nguy hiểm thật; nhưng về luật pháp thì chưa đến mức như vậy. Trong phiên xử đấu tranh giữa hai quan điểm đó.”
Bản thân hai bị can trong quá trình xử án khi được hỏi đều cho rằng họat động của họ không phải là tội, không vi phạm luật pháp của Việt Nam mà chỉ hành xử các quyền tự do phát biểu và lập hội mà thôi. Trước khi phiên xử kết thúc, luật sư Lê Thị Công Nhân, phát biểu phản đối phiên toà, cho rằng không chính đáng.
Báo giới trong và ngoài nước cùng một số nhà ngọai giao phương Tây được theo dõi phiên toà qua màn ảnh truyền hình từ một phòng khác.
Hai thân nhân được cho vào dự phiên toà là bà Trần Thị Lệ, mẹ của luật sư Lê Thị Công Nhân và bà Vũ Minh Khánh, vợ của luật sư Nguyễn Văn Đài; dù rằng họ không có giấy mời của toà trước đó. Ngoài ra không thân nhân nào khác được vào như trường hợp của em gái luật sư Lê Thị Công Nhân là cô Lê Thị Minh Tâm, đã bị công an bắt đưa về cơ quan công an phường Trần Hưng Đạo, cô cho biết:
“Em đến những họ không cho vào. Em trình bày là luật sư Trần Lâm bảo là thân nhân xuất trình chứng minh thư chứng minh là người thân thì được vào. Nhưng khi em đến thì họ không cho vào. Giằng co một lúc thì họ kêu công an và dân quân đến lôi đi và cho xe đển chở đến chổ này ( Đồn công an Phường Trần Hưng Đạo).”
Còn một người em của luật sư Nguyễn Văn Đài được mời làm nhân chứng tại toà và người này cho biết:
“Tôi được mời làm nhân chứng, và ngồi tại phòng bên cạnh không có màn hình. Tôi được gọi làm chứng nhưng không được hỏi. Có một số nhân chứng là học sinh.”
Phiên xử hai luật sư Nguyễn Văn Đài và Lê thị Công Nhân được mô tả là một phiên xử được giữ gìn an ninh khá chặt chẽ.
Trong khi phiên xử diễn ra thì nhà của một số nhân vật bất đồng chính kiến đang sinh sống ở Hà Nội cũng bị theo dõi như lời kể của ông Nguyễn Khắc Toàn:
“Từ chiều qua tất cả tư gia của những nhà tranh đấu dân chủ đều có chốt gác. Hiện nhà tôi cũng có chừng 8 công an vừa mặc thường phục và sắc phục ngồi ở quán đối diện.”
Ngay sau khi bản án được tuyên thì phản ứng của những nhà ngọai giao phuơng Tây ở Việt Nam là kêu gọi nhà cầm quyền Hà Nội trả tự do cho hai luật sư Nguyễn Văn Đài và Lê thị Công Nhân. Lý do là họ chỉ hành xử quyền tự do bày tỏ ý kiến một cách ôn hoà khi đưa ra những giải pháp khác cho chế độ độc đảng hiện thời.
Một người dân trong nước cho biết ý kiến về việc bắt giam và kết án hai luât sư chỉ vì họat động đấu tranh cho dân chủ và nhân quyền trong nước:
“Việc làm của công an như vậy là vi phạm pháp luật, nhân quyền. Bắt luậtt sư vào ngày 8 tháng 3 là xúc phạm phụ nữ. Họ vu khống để ngăn chặn những người đấu tranh cho dân chủ. “
Bản thân hai luật sư Nguyễn Văn Đài và Lê Thị Công Nhân còn là người theo đạo Tin Lành, nên vào ngày 7 tháng 5 vừa qua, mười người vừa la mục sư vừa là giáo sĩ của đạo này đã gửi thư kiến nghị đến các vị lãnh đạo nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam yêu cầu trả tự do cho hai bị can. Mục sư Nguyễn Công Chính, một người đồng ký tên trong bản kiến nghị cho biết:
“Chúng tôi thấy việc bắt và qui cho tội vi phạm điều 88 thì chúng tôi thấy không hợp lý. Chúng tôi phản đối mạnh mẽ về việc bắt giam. Luât sư Đài là mục sư nhậm chức của giáo hội Menonite, luật sư Công Nhân cũng là một tín hữu, và những việc làm của họ là chính đáng; còn tội tuyên truyền chống đối nhà nước là không phù hợp nên chúng tôi làm thư kiến nghị để đấu tranh đòi hỏi sự công bằng về mặt pháp lý, và trả tự do cho hai người.”
Hai luật sư Nguyễn Văn Đài và Lê thị Công Nhân đều tham gia vào Khối 8406, là nhóm đưa ra Tuyên ngôn Dân chủ Nhân quyền cho Việt Nam. Luật sư Nguyễn Văn Đài còn là người sáng lập ra Ủy Ban Nhân Quyền Việt Nam. Luật sư Lê Thị Công Nhân là phát ngôn nhân của Đảng Thăng Tiến.