Nam Nguyên, phóng viên đài RFA
Cùng với việc chuyển đổi sang kinh tế thị trường, ngành quảng cáo ở Việt Nam phát triển rất nhanh. Phải chăng các công ty Việt Nam thực sự làm chủ thị trường béo bở này, hay chỉ là một dạng lính đánh thuê cho các đại gia nước ngoài.

Chỉ trong vòng hơn 15 năm, có tới 3 ngàn công ty quảng cáo Việt Nam ra đời, thu dụng trên dưới 50 ngàn lao động. Doanh số dành cho quảng cáo hàng năm ước tính khỏang 350 triệu đô la, và có xu hướng gia tăng nhanh tỷ lệ thuận với mức tăng trưởng tổng sản phẩm quốc dân.
Tham gia vào lãnh vực quảng cáo ngoài các công ty dịch vụ, còn phải kể tới 500 tờ báo lớn nhỏ, 60 đài phát thanh và truyền hình trên toàn quốc.
Doanh số quảng cáo gia tăng
Theo thông tin đáng tin cậy, doanh số quảng cáo gia tăng hơn 20 lần, từ con số khiêm nhường ba trăm tỷ đồng năm 1994 đã tăng lên hơn sáu ngàn tỷ đồng vào năm 2004. Như vậy thị trường quảng cáo ở Việt Nam quả là một mãnh đất màu mỡ béo bở.
Một chuyên gia trong ngành quảng cáo đưa thí dụ về giá quảng cáo trên truyền hình ở Việt Nam như sau: (Xin theo dõi trong phần âm thanh bên trên)
Nhưng theo các thông tin ghi nhận, mặc dù chính phủ còn bảo hộ dịch vụ quảng cáo bằng nhiều cách, thì có một thực tế đáng báo động là các công ty quảng cáo Việt Nam chỉ chia xẻ một thị phần ít ỏi ước tính là 20%, kỳ dư doanh thu quảng cáo nằm trong tay các công ty quảng cáo nước ngoài hoặc các doanh nghiệp liên doanh với nước ngoài.
Nguyên do là vì các doanh nghiệp quảng cáo Việt Nam không đáp ứng các điều kiện về vốn, cũng như nhân sự chuyên môn.
Bảo hộ lãnh vực quảng cáo
Bạn nghĩ gì về việc này? Xin email về Vietnamese@www.rfa.org
Hiện nay chính phủ vẫn tiếp tục bảo hộ lãnh vực quảng cáo bằng nhiều biện pháp hành chánh, chẳng hạn như chưa cho phép công ty quảng cáo nước ngoài trực tiếp ký kết hợp đồng tại Việt Nam.
Mọi hợp đồng với khách hàng phải qua trung gian doanh nghiệp nghiệp quảng cáo Việt Nam, hay công ty liên doanh có chức năng hoạt động quảng cáo.
Nhờ vậy các doanh nghiệp Việt Nam mới được chia xẻ một ít bánh vụn của ổ bánh quảng cáo ngon lành, vị chuyên gia nói tiếp với chúng tôi: (Xin theo dõi trong phần âm thanh bên trên)
Đa số các doanh nghiệp quảng cáo trong nước chỉ thực hiện những công đoạn hết sức cụ thể hoặc thuần túy kỹ thuật, kỳ dư nhường cho doanh nghiệp quảng cáo có yếu tố nước ngoài phần béo bở nhất, đó là việc hoạch định chiến lược và sáng tạo ý tưởng.
Trên thực tế, đa số doanh nghiệp sản xuất của Việt Nam chưa chịu chi tiền cho quảng cáo, họ thường tự quảng cáo lấy hoặc xem chuyện ký hợp đồng quảng cáo là chuyện hiếu hỷ, một hình thức quà cáp chặng đặng đừng.
Ngược lại các nhà sản xuất lớn đầu tư ở Việt Nam, xem quảng cáo là một chiến lược thực sự cho việc tiêu thụ sản phẩm của mình.
Chi tiêu quảng cáo rất lớn nhưng được tính toán chặt chẽ theo tỷ lệ doanh thu hàng hoá bán ra trên thị trường Việt Nam: (Xin theo dõi trong phần âm thanh bên trên)
Các công ty quảng cáo 100% vốn nước ngoài
Một thực tế như vừa nói, các nhà đầu tư nước ngoài thường có chiến lược quảng cáo chung cho thị trường khu vực, và vì thế họ tín nhiệm các công ty quảng nổi tiếng của thế giới. Trong số này một số đại gia đã có mặt ở Việt Nam, thí dụ như Saatchi & Saatchi, Densu, Leo Burnett hay J.W Thompson.
Riêng công ty sau cùng này từng là đề tài thời sự sôi nổi hồi cuối năm ngoái, khiến cả thủ tướng Phan Văn Khải phải vào cuộc, bãi bỏ một quyết định của UBND.TP.HCM, khi địa phương này đi trước thời cuộc cho phép công ty J.W Thompson Việt Nam 100% vốn nước ngoài được phép thay mặt khách hàng của công ty, để giao dịch, ký hợp đồng với các cơ quan thông tin đại chúng, thực hiện các chương trình tiếp thị, quảng cáo của khách hàng trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Sở dĩ lúc ấy ông Phan Văn Khải phải can thiệp, là vì doanh nghiệp quảng cáo trong nước phản ứng kịch liệt. Thật ra vào thời điểm hiện nay thì trong một tương lai không xa, công ty nước ngoài trong đó chủ yếu là Hoa Kỳ và Nhật Bản sẽ có thể hoạt động thỏai mái trong lãnh vực quảng cáo
Cần vốn đầu tư
Theo chuyên gia quảng cáo mà chúng tôi tiếp xúc, nhìn thấy trước sự chiếm lĩnh thị trường của doanh nghiệp quảng cáo nước ngoài một khi hội nhập đầy đủ, nên ngay trong giai đoạn hiện nay nhiều doanh nghiệp tư nhân Việt Nam chọn hình thức liên doanh với công ty quảng cáo nước ngoài, chủ động thuê giám đốc điều hành người nước ngoài, và chọn lựa những mãng thị trường cụ thể có đủ sức cạnh tranh, như tổ chức sự kiện hay quan hệ công chúng các nhà quảng cáo quen gọi là PR hai chữ tắt Public Relation trong anh ngữ.
Dù Việt Nam đi theo một lộ trình mở cửa như thế nào chăng nữa, sớm muộn gì lãnh vực dịch vụ quảng cáo cũng phải chấp nhận sự hoạt động đầy đủ không hạn chế, đối với công ty quảng cáo 100% vốn nước ngoài.
Thị trường quảng cáo 7 ngàn tỷ đồng hiện nay, được dự báo tăng lên 24 ngàn tỷ đồng trong vòng 15 năm sắp tới, sự tồn tại của các doanh nghiệp quảng cáo trong nước tùy thuộc vào khả năng cạnh tranh của mình. Theo các chuyên gia, đó là cần vốn đầu tư để chuyên môn hoá hoạt động quảng cáo, áp dụng công nghệ phương tiện quảng cáo tân tiến của thế giới ngày nay.