Những tranh cãi tại San Jose về tên gọi cho khu phố Việt (phần 1)

Đằng Phong, thông tín viên đà i RFA

Hiện nay tại San Jose, California, một cuộc tranh luận căng thẳng đang diỠn ra giữa cộng đồng người Việt và chính quyền thà nh phố sau khi thà nh phố San Jose đã công nhận một khu phố Việt nhưng lại không cho phép cộng đồng Việt Nam đặt tên khu nà y là Little Saigon. Từ San Jose, Đằng Phong gởi về bà i tường thuật sau đây.

San Jose là một trong những thà nh phố có nhiều người Viêt sống nhất tại Mỹ. Nhưng người Việt tại đây sống và là m ăn rải rác khắp phố cho nên lâu nay không có khu nà o tại San Jose được xem chính thức là phố Việt.

Lời hứa khi tranh cử

Và o năm 2005, khi cô Madison NguyỠn ra tranh cử cho chức Nghị viên thà nh phố San Jose, một trong những điều cô đã hứa là sẽ vận động để có một khu phố Việt để công nhận và vinh danh những đóng góp của người Việt tại đây.

Sau đó cô Madison đã đắc cử và trở thà nh người Mỹ gốc Việt đầu tiên giữ chức nghị viên thà nh phố San Jose.

Và o tháng 5 năm ngoái, cô Madison đã đem vấn đề phố Việt ra hội đồng thà nh phố biểu quyết và hội đồng đã chọn một khoảng đường dà i một dặm trên đường Story để là m khu phố Việt tại San Jose. Hội đồng thà nh phố đã chọn đặt tên cho khu nà y là Vietnam Business District, tức Khu Thương Mại Việt Nam.

Tuy nhiên cộng đồng người Việt đã không được báo tin trước để có ý kiến về việc nà y. Ông Thomas NguyỠn, một thà nh viên trong Phong Trà o Cử Tri San Jose Đòi Dân Chủ, cho biết:

Và o khoảng tháng Tư, cô Madison NguyỠn đã đưa ra kế hoạch để đặt tên cho khu phố Việt Nam. Và cho đến ngà y 6 tháng 5, 2007, cô nghị viên Madison NguyỠn và ông thị trưởng Chuck Reed đã nghị trình đó ra cho cả hội đồng thà nh phố San Jose biểu quyết và chấp thuận. Một điều đặc biệt hôm đó là cô Madison NguyỠn không thông báo cho cộng đồng người Việt chúng ta biết.

“Và o khoảng tháng Tư, cô Madison NguyỠn đã đưa ra kế hoạch để đặt tên cho khu phố Việt Nam. Và cho đến ngà y 6 tháng 5, 2007, cô nghị viên Madison NguyỠn và ông thị trưởng Chuck Reed đã nghị trình đó ra cho cả hội đồng thà nh phố San Jose biểu quyết và chấp thuận. Một điều đặc biệt hôm đó là cô Madison NguyỠn không thông báo cho cộng đồng người Việt chúng ta biết.

Nhưng một ngà y rưỡi sau, trang nhà của trung ương đảng cộng sản Việt Nam đã loan tin nà y và khen ngợi việc là m của hội đồng thà nh phố San Jose.

Sau khi cộng đồng Việt Nam Bắc Cali và các hội đòan quốc gia tại đây phát hiện ra chuyện đó trên các trang web của đảng cộng sản Việt Nam thì ban đại diện cộng đồng đã đến gặp cô Madison NguyỠn để hỏi. Thì cô nghị viên Madison NguyỠn đã nói rằng hôm 6 tháng 5 các chú các bác ở trong cộng đồng người Việt Bắc Cali đả không đến buổi họp để đòi hỏi cái tên khác cho nên cái tên Vietnamese Business District đã được chấp thuận rồi. Các chú không còn là m cái gì được hết!.”

Trưng cầu dân ý

Dù vậy, cộng đồng người Việt đã tiếp tục đặt vấn đề và đã gởi thỉnh nguyện thư đến hội đồng thà nh phố để phản đối tên Vietnam Business District và yêu cầu thay thế nó bằng tên Little Saigon, tức Saigon Nhỏ.

Trước sự kiện nà y, cô Madion NguyỠn đã bảo với cộng đồng rằng thà nh phố sẽ tổ chức một trung cầu dân ý, nhưng chỉ có những ai sống hoặc là m ăn gần khu phố đó mới được bỏ phiếu.

Điều nà y có nghĩa rằng dù phố Việt được chọn để vinh danh người Việt Nam khắp thà nh phố San Jose, những người Việt sống ngoà i 300 mét nơi đó sẽ không được có ý kiến về việc đặt tên.

Điều lệ nà y đã là m cho nhiều người trong cộng đồng tức giận, nhưng cuối cùng kết quả của cuộc trung cầu dân ý cũng cho thấy là tên Little Saigon đã thắng lớn.

Nhưng sự việc đã trở nên phức tạp hơn khi nghị viên Madison NguyỠn đã lờ đi kết quả của cuộc trung cầu dân ý và đề nghị với hội đồng thà nh phố là nên đổi tên Vietnam Business District thà nh Saigon Business District thay vì Little Saigon.

Và o buổi họp ngà y 20 tháng 11 của hội đồng thà nh phố, hơn 1000 người Việt sống tại San Jose đã trà n ngập tòa thị chính để phát biểu ý kiến về việc chọn tên. Đại đa số người có mặt hôm đó đã vận đồng cho tên Little Saigon, nhưng đại đa số đó đã thua khi hội đồng thà nh phố đã biểu quyết 8 trên 3 để chọn tên Saigon Business District theo lời đề nghị của cô Madison NguyỠn.

Ngà y hôm sau đó trong một cuộc phỏng vấn trên đà i truyền hình, khi được hỏi rằng Madison có nghĩ là cô đã đi ngược lại nguyện vọng của hơn 1000 người đã hiện diện tại phiên họp đêm qua hay không, nghị viên Madison NguyỠn đã trả lời:

“Mình cũng không nói được, bời vì là một người nghị viên, mình đại diện cho rất là nhiều người, chứ không phải chỉ những người nà o có quyết tâm hay có thời giờ rảnh rỗi hay là có một cái sự interest nà o để mà tới đó.

Mình không thể nà o nghĩ như vậy được vì nếu lúc nà o mình cũng nghĩ như vậy và mình có những quyết định dựa trên ý kiến của những người đến tham dự thì những người mà có công ăn việc là m, phải là m hai hoặc ba việc và không có thời giờ để đến được thì ai là người đại diện cho họ đây?”

Hà nh động và lời phát biểu của cô Madison NguyỠn đã là m cho cộng đồng người Việt cảm thấy họ đã bị đâm sau lưng bởi chính người mà họ đã ủng hộ hết lòng trong cuộc bầu cử cách đây 2 năm.

Đa số dân chúng ngườ Mỹ gốc Việt tại San Jose đều yêu cầu cái tên Little Saigon vì tên nà y có một ý nghĩa đặc biệt. Nó luôn luôn nhắc nhở chúng ta cái identity của chúng ta là gì? Tại sao chúng ta có mặt tại đây? Tại sao con cháu chúng ta tại đây?

Cộng đồng Việt Nam tại San Jose đã đổ phiếu cho Madison để giúp cô đắc cử và o chức nghị viên thà nh phố với sự tin tưởng cô sẽ phục vụ cho ý muốn của cộng đồng, nhưng cuối cùng chính Madison là người đề nghị hội đồng thà nh phố nên chọn tên Saigon Business District thay vì Little Saigon.

Vì sao phải là Little Saigon?

Tại sao cái tên Little Saigon mang một ý nghĩa quan trọng đối với cộng đồng người Việt tại San Jose?

Câu trả lời rất đơn giản là vì cái tên Little Saigon lâu nay đã mang với nó cái hình ảnh một cộng đồng người Việt tỵ nạn, một nơi chống cộng và yêu chuộng tự do, cho nên cộng đồng người Việt tại San Jose nói riêng và người Việt tỵ nạn khắp thế giới nói chung đều muốn dùng tên Little Saigon để nói lên lập trường không chấp nhận chính quyền độc đảng cộng sản Việt Nam hiện nay.

Đồng thời, những cộng đồng người Việt tỵ nạn lại cà ng không thể dùng những tên chung chung như Việt Nam hay Sà i Gòn khi biết rằng chính quyền Việt Nam đã ban hà nh nghị quyết 36, nhắm và o mục đích bình thường hóa sự quan hệ với kiều bà o và là m mờ đi cái là n ranh quốc-cộng.

Bác Huệ Đỗ giải thích:

“Đa số dân chúng ngườ Mỹ gốc Việt tại San Jose đều yêu cầu cái tên Little Saigon vì tên nà y có một ý nghĩa đặc biệt. Nó luôn luôn nhắc nhở chúng ta cái identity của chúng ta là gì? Tại sao chúng ta có mặt tại đây? Tại sao con cháu chúng ta tại đây?

Chúng ta là những người tỵ nạn cộng sản. Chúng ta là những nạn nhân của chế độ cộng sản bóc lột tại Việt Nam. Vậy thì chúng ta đã mất cái Sà i Gòn lớn rồi bây giờ chỉ còn có một cái Sà i Gòn nhỏ mang theo – Sà i Gòn Nhỏ ở Santa Ana, Sà i Gòn Nhỏ ở San Jose, có thể Sà i Gòn Nhỏ ở những thà nh phố khác nữa. Nhưng nó là một cái biểu tượng cho một người Việt Nam di dân và vẫn luôn luôn nhớ về Tổ Quốc Việt Nam.

Còn những tên khác – Saigon Business District, New Saigon – những cái tên đó có thể lẫn lộn với cái chủ nghĩa đánh lận con đen của cộng sản Việt Nam. Đó là ý nghĩ của tôi cho nên tôi phản đối cô Madison.”

Anh Minh, một người sống ở San Jose góp ý thêm:

“Tôi ủng hộ Little Saigon vì khi nghĩ đến Little Saigon thì mình nghĩ đến một cái thủ phủ của người Việt Nam. Mình nghĩ đến lá cờ Việt Nam Cộng Hòa. Mình nghĩ đến những người tỵ nạn. Thà nh ra nói đến Little Saigon thì tự nhiên nó là một cái icon, một biểu tượng, cũng như khi mình nói đến McDonald’s thì mình nghĩ đến cái chữ M của McDonald’s. Thà nh ra tôi nghĩ cái tên Little Saigon là một cái tên hay.”

Những bât bình với Madison NguyỠn

Ngoà i ra, một lý do khác đã là m cho cộng đồng người Việt, đặc biệt là nhiều ngươì trong giới trẻ bất bình với Madison NguyỠn và hội đồng thà nh phố San Jose là cái sự phản dân chủ của sự việc nà y.

Madison đã không thông báo cho cộng đồng Việt Nam biết về buổi họp chọn tên đầu tiên để có thể góp ý. Sau khi gặp sự phản đối Madison đã quyết định hội đồng thà nh phố sẽ là m theo kết quả của một trung cầu dân ý.

Nhưng khi kết quả đã đi ngược ý muốn của Madison thì Maidson đã tự đề nghị tên Saigon Business District để thay thế cho tên Little Saigon mà hầu như cả cộng đồng Việt Nam đều muốn. Bạn Linh, 22 tuổi chia xẻ rằng:

“Đa số người ở San Jose muốn tên Little Saigon, nhưng Madison không cho lảm theo ý muốn của đa số người tại đây. Linh cũng muốn như đa số người tại đây và Linh nghĩ Madison cũng nên tôn trọng cái ý muốn đó.”

Bạn nghĩ gì về vụ tranh chấp nà y và vai trò của Nghị viên Madison NguyỠn? Hãy gửi đến Ban Việt Ngữ ý kiến của bạn. email: vietweb@rfa.org

Tuy nhiên nghị viên Madison NguyỠn và đa số hội đồng thà nh phố San Jose đã không tôn trọng ý muốn của đại đa số người dân Việt Nam về việc đặt tên cho một khu phố để vinh danh người Việt Nam.

Đối với những sắc dân khác thì có lỠvấn đề nà y sẽ chấm dứt sau quyết định của hội đồng thà nh phố. Nhưng đối với cộng đồng người Việt Nam thì không. Quyết định 8 trên 3 của hội đồng thà nh phố chọn tên Saigon Business District thay vì Little Saigon chỉ là điểm khởi đầu của câu chuyện mà thôi.

Chúng tôi là Đằng Phong, tường thuật từ San Jose.

(Trên đây là phần thứ nhất trong loạt bà i về vụ tranh chấp hiện nay tại San Jose về tên gọi cho một khu phố Việt. Kính mời quý vị thính giả tiếp tục theo dõi sự việc nà y, qua phần tường trình tại của Đằng Phong.)