Ông Lê Hồng Hà nhận định về chiến dich đàn áp dân chủ

Việt Hùng, thông tín viên đài RFA

Đưa ra lời nhận định về quá trình thực hiện các bước “tố tụng hình sự” trong các vụ án chính trị mới đây tại Việt Nam, ông Lê Hồng Hà, nguyên Chánh văn phòng Bộ Công an cho rằng, cả 3 cơ quan từ Công an, Viện Kiểm sát cho đến Toà án đều vi phạm luật tố tụng hình sự. Từ Hà Nội, nói chuyện với Việt Hùng của đài chúng tôi, ông Lê Hồng Hà đưa ra quan điểm

VanDaiCongNhanTrial200.jpg
Luật sư Nguyễn Văn Đài và Lê Thị Công Nhân tại phiên toà ở Hà Nội 11-5-2007. AFP PHOTO

Ông Lê Hồng Hà: Trong mấy vụ xử vừa qua phải nói rằng các cơ quan tư pháp của Việt Nam đều vi phạm luật. Một thí dụ cụ thể tôi nói về vụ xử luật sư Nguyễn Văn Đài và Lê Thị Công Nhân "Công an chưa kết thúc điều tra thì về cơ bản Viện Kiểm sát đã viết xong Bản cáo trạng và trong khi Viện Kiểm sát mới đưa cáo trạng thì chỉ trong 1-2 ngày thì Toà án đã có quyết định và công bố ngày xử rồi..". Như thế là sự vi phạm rất là trắng trợn chiểu theo bộ Luật tố tụng hình sự.

Việt Hùng: Nhưng mà do đâu mà ông lại nói rằng bên cơ quan công an chưa kết thúc điều tra mà bên Viện Kiểm sát đã luận tội ?

Ông Lê Hồng Hà: Cái đó có thể lấy điểm mốc từ thời gian qua các văn kiện thủ tục…. trong vụ án, khi công an chưa kết thúc về cơ bản Viện Kiểm sát đã viết xong Bản cáo trạng rồi, tôi nói đấy là điểm thứ nhất họ đã vi phạm một cách nghiêm trọng.

Điểm vi phạm nghiêm trọng thứ hai, tức là bộ luật viết rất rõ kể cả trong Hiến pháp cũng như trong bộ Luật tố tụng hình sự nói rằng “công dân chỉ là kẻ phạm tội khi mà Toà án đã kết án”, thế nhưng ở đây khi Toà chưa kết án, chưa mở phiên Toà thì công an đã xử dụng báo chí để “tuyên truyền” tất cả các tội trạng của Nguyễn Văn Đài và cô Lê Thị Công Nhân như là đã xong rồi.

Cái đó về nguyên tắc là không được bởi vì chỉ khi Tòa kết luận thì mới bị coi là phạm tội, thế nhưng báo chí (ở trong nước) tha hồ viết tội thế này thế khác…và việc đấy Viện Kiểm sát Nhân dân thành phố Hà Nội biết rất rõ nhưng họ vẫn cứ làm.

Việt Hùng: Như vây có thể nói mỗi cơ quan điều tra hay mỗi nơi…họ có quyền làm những việc chồng chéo lên nhau?

Điểm vi phạm nghiêm trọng thứ hai, tức là bộ luật viết rất rõ kể cả trong Hiến pháp cũng như trong bộ Luật tố tụng hình sự nói rằng “công dân chỉ là kẻ phạm tội khi mà Toà án đã kết án”, thế nhưng ở đây khi Toà chưa kết án, chưa mở phiên Toà thì công an đã xử dụng báo chí để “tuyên truyền” tất cả các tội trạng của Nguyễn Văn Đài và cô Lê Thị Công Nhân như là đã xong rồi.

Ông Lê Hồng Hà: Phải rồi, họ tung lên báo chí về tội danh của Nguyễn Văn Đài và Lê Thị Công Nhân tội này tội khác…

Việt Hùng: Như vậy bên Công an có quyền thay mặt Toà án?

Ông Lê Hồng Hà: Không phải là có quyền, đây là họ lạm dùng quyền, họ vi phạm pháp luật chứ không phải họ có quyền.

Trong bộ luật tố tụng hình sự nguyên tắc là phải bảo đảm quyền lợi danh dự của người công dân và chỉ khi nào Toà án kết tội thì mới coi là có tội. Nhưng mà ở đây cơ quan công an tha hồ cung cấp cho báo này báo khác kể cả báo Nhân Dân của đảng tức là họ tha hồ nói người ta có tội, đấy là vi phạm thứ hai nhé.

Điểm vi phạm thứ ba, chiểu theo Bộ luật tố tụng hình sự thì luật sư được quyền tham gia ngay từ quá trình điều tra - rồi sang bên Viện Kiểm sát - rồi sang Toà, nhưng trong vụ án của Nguyễn Văn Đài trong giai đoạn điều tra họ nhất định không thừa nhận luật sư, rồi sang đến Viện Kiểm sát vì chỉ có 1-2 ngày thôi nên họ cũng không bàn đến vấn đề luật sư và chỉ khi khi sang đến Toà án một vài ngày rồi thì Toà án mới chấp nhận cho luật sư tham gia vụ việc…cho nên trong vụ việc này chiếu theo qui định về bào chữa trong bộ luật tố tụng hình sự thì thấy các cơ quan Công an và Viện Kiếm sát là vi phạm.

Việt Hùng: Nhưng mà thưa ông Lê Hồng Hà, bằng kinh nghiệm chính bản thân ông vào năm 1995 ông từng bị buộc tội ngồi tù 2 năm về tội "tiết lộ bí mật quốc gia".

Kể từ năm 1995 đến giờ là đã bước sang Thế kỷ 21 tức là năm 2007 rồi, nếu so với tiến trình điều tra, tất cả những công việc làm từ cơ quan Công an-Viện Kiểm sát-Toà án có gì thay đổi so với Thế kỷ 20 hay không?

Ông Lê Hồng Hà: Chưa, chưa, chưa nhé…, một điểm nữa, tất các các phiên toà vừa rồi đều dựa vào một điều chung là Điều 88 "Tuyên truyền nói xấu nhà nước Việt Nam…" mà điều này so với Điều 69 trong Hiến pháp minh định quyền tự do ngôn luận của người dân "Tự do thông tin, tự do ngôn luận" thì người ta có quyền phát biểu chứ tại sao lại qui người ta là nói xấu chính quyền được? Tôi xin nói, đây là một hệ thống vi phạm pháp luật của nhà nước Việt Nam.

Việt Hùng: Chúng tôi xin ngược dòng thời gian vào năm 1995 ông bị bắt, bị xử tù 2 năm vì tàng trữ tài liệu bí mật quốc gia, tài liệu đó là lá thư của ông Võ Văn Kiệt. Vào thời điểm năm 1995 đã có Điều 88 hay chưa thưa ông?

Ông Lê Hồng Hà: Hồi đó Điều 88 "ngụy tạo" dưới hình thức khác, lúc bấy giờ Toà án họ xử tôi họ lấy bản tham luận của ông Võ Văn Kiệt (Thủ tướng) trong Hội nghị Bộ Chính trị năm 1995 góp ý về Đại hội 8 đảng Cộng sản Việt Nam.

LeThiCongNhanTrial200.jpg
Nữ luật sư Lê Thị Công Nhân tại phiên toà xét xử hôm 11-5-2007. AFP PHOTO

Bản tham luận đấy nếu so với Pháp lệnh về Bí mật nhà nước thì nếu là tài liệu “Tối mật’ thì phải đụng đến 7 vấn đề như bí mật quân sự, bí mật ngoại giao… thì mới có thể gọi là “Tài liệu Tối mật” được, trong khi bản Tham luận của ông Võ Văn Kiệt không hề đụng đến 7 nội dung qui định ấy.

Điều đó có nghĩa là Tài liệu ấy không thể gọi là “Tối mật” được, nhưng lúc bấy giờ họ cứ đem ra xử, họ cứ nói là tài liệu tối mật…, họ cứ chuyển nó thành tài liệu tối mật để họ xử chúng tôi.

Việt Hùng: Từ kinh nghiệm của bản thân ông vào năm 1995 cho đến những phiên Toà xử các nhà dân chủ trong tháng 5-2007 vừa rồi ông nói là không có gì thay đổi phải không?

Ông Lê Hồng Hà: Vâng, về cơ bản là không có gì thay đổi.

Việt Hùng: Nhưng mà bộ luật về tố tụng hình sự kể từ thời gian đó đến nay đã được tu chỉnh?

Ông Lê Hồng Hà: Riêng tôi suy nghĩ thấy về cơ bản thì họ chưa có gì "cải tiến" cả, điển hình như vụ xử Nguyễn Văn Đài và Lê Thị Công Nhân qua vụ xử vừa rồi các cơ quan tư pháp đã vi phạm luật pháp một cách "trắng trợn".

Một ý khác, qua tất cả những vụ xử vừa rồi đã gây nên hậu quả tác hại rất nghiêm trọng, nó đánh vào uy tín của nhà nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam trước thế giới. Đợt trấn áp vừa rồi mang tác hại rất lớn.

Việc quyết định chiến dịch đàn áp này có phải là quyết định thống nhất của những người lãnh đạo “chủ chốt” không? Cho đến bây giờ theo như tôi biết quyết định đó là chỉ của một số người.

Việt Hùng: Một số người…ông có thể cụ thể cho quí thính giả được biết là những ai hay không?

Ông Lê Hồng Hà: Trong quyết định đó một số người khác "quan trọng" là đều chưa đồng tình. Về vấn đề này có lẽ chưa tiện nói tên ra trong lúc này…., nhưng mà "người ta" muốn đòi hỏi đây có phải là trách nhiệm của ông Lê Hồng Anh (Bộ trưởng Công An) và ông Nguyễn Tấn Dũng (Thủ tướng) không?

Chứ theo người ta biết trong quyết định này đây một số ý kiến khác trong lãnh đạo là tỏ vẻ không đồng tình, thành ra ý kiến này đây là quyết định của một số người có trách nhiệm về hành pháp, chứ còn đây có phải là chủ trương thống nhất của cơ quan “lãnh dạo” không, theo tin tức cho đến nay tôi được biết thì chưa phải.

Việt Hùng: Tức là nội trong Trung ương đảng cũng như Bộ chính trị cũng chưa thống nhất chính sách "chiến dịch đàn áp" này?

Ông Lê Hồng Hà: Cho đến bây giờ theo chỗ tôi biết là chưa có thảo luận nhất trí gì lớn…

Việt Hùng: Nhưng mà nếu không có sự thảo luận "nhất trí" chung thì làm sao một số "nhân vật…" có thể quyết định làm một việc đơn phương như vậy? Phải chăng là họ có một thế lực nào đó đứng đằng sau?

Ông Lê Hồng Hà: Hiện nay trong lề lối làm việc ở nước Việt Nam này một số ngành họ cứ tự ý làm chứ nói là để tranh thủ được sự nhất trí cao thì chưa. Những người quyết định việc đàn áp này họ không lường trước hết được tác hại đứng về vấn đề đối ngoại và đứng về phương diện chính sách Đại Đoàn Kết đối với người Việt ở nước ngoài. Theo tôi hiểu thì nhận thức chính trị của những người quyết định việc này nó không ở tầm cao…

Việt Hùng: Nhưng mà trước khi Việt Nam gia nhập WTO và việc Hoa Kỳ cho Việt Nam qui chế bìnhh thường vĩnh viễn thương mại (PNTR) thì ở đâu đó cũng đã có lời "nhăm nhe" sau khi Việt Nam gia nhập WTO thì các nhà dân chủ sẽ phải trả giá?

Ông Lê Hồng Hà: Những vấn đề đó trong dư luận đều có và trong vấn đề "đàn áp" này thì trong những người lãnh đạo "chủ chốt" thì chưa phải là nhất trí với nhau. Việc đàn áp này đây vẫn đang tiếp diễn, nhưng tôi xin nói không phải qua những đợt đàn áp này người ta có thể đánh xẹp phong trào đấu tranh của nhân dân Việt Nam cho sự dân chủ hóa đất nước đâu. Các anh em, các lực lượng vừa rồi bị đàn áp mới chỉ là một cánh quân trong nhiều cánh quân mà thôi!

Việt Hùng: Thay mặt quí thính giả của đài xin cám ơn ông Lê Hồng Hà.