Nam Nguyên, phóng viên đài RFA
Trong số các tân bộ trưởng của chính phủ Nguyễn Tấn Dũng nhiệm kỳ mới, ông Nguyễn Quốc Triệu bộ trưởng y tế thể hiện tác phong mới mẻ, đó là việc ông nhanh chóng gặp gỡ báo chí ở Hà Nội vào chiều 7/8, để trình bày chương trình hành động của mình và trả lời các câu hỏi của nhà báo.
Thanh Niên Online tường thuật, vừa được Quốc hội phê chuẩn, tân Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Quốc Triệu phải đối diện với hàng loạt vấn đề bức xúc như tình trạng quá tải ở các bệnh viện, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, giá thuốc chữa bệnh. Ông Triệu cho biết là đã công tác hơn 20 ở Hà Nội, đã trải qua giảng dạy, làm Chủ nhiệm Ủy ban dân số thành phố, Giám đốc Sở Y tế, Phó chủ tịch phụ trách văn xã, rồi Chủ tịch UBND thủ đô...
Sự mâu thuẫn
Ông Nguyễn Quốc Triệu là người đầu tiên trong chính phủ đề cập tới sự mâu thuẫn giữa bản chất của y tế xã hội chủ nghĩa và y tế thị trường. Theo lời ông Triệu thì trên thế giới chưa có loại mô hình như vậy và sẽ là bài toán khó để người nghèo được chăm sóc tốt về y tế, trong khi kinh tế Việt Nam chưa thực sự phát triển.
Trả lời báo chí ông bộ trưởng nói rằng, phải xây dựng cơ chế gọi là kinh tế y tế để có điều kiện giúp đỡ người nghèo và người dân vùng sâu, vùng xa. Nếu không có cơ chế kinh tế y tế thì không thực hiện được việc này. Cơ chế kinh tế y tế hình thành từ ba nguồn, nguồn từ ngân sách, nguồn từ các thành phần kinh tế, và nguồn từ đầu tư nước ngoài.
Hiện nay khi đến bệnh viện, người nghèo và người có thu nhập cao đều trả phí như nhau, Việt Nam đang thực hiện chính sách cào bằng. Theo lời ông Triệu sẽ tiến tới chỗ người có thu nhập cao sẽ phải trả phí cao, ít nhất là Nhà nước không phải bù lỗ cho những người này khi họ đến bệnh viện. Tuy nhiên tân bộ trưởng y tế nói rằng sự thực hiện là rất khó phải có lộ trình.
Chúng tôi đem vấn đề kinh tế y tế hỏi ý kiến Bác sĩ Huỳnh Hoà Thanh, nguyên phó giám đốc bệnh viện chấn thương chỉnh hình TP.HCM, một thày thuốc có 50 năm phục vụ ngành y Việt Nam :
Còn nếu Nhà nứơc bao cấp tràn lan là rút tiền của người nghèo chi cho người giàu một cách vô lý. Còn bệnh viện Nhà nứơc chức năng là phải phục vụ chứ không phải kinh doanh lấy lãi, vì thế phải tách bệnh viện Nhà nứơc phải là phục vụ, còn y tế tư nhân là y tế kinh doanh. Ai không đủ điều kiện vào các bệnh viện tư kinh doanh, thì có thể điều trị ở bệnh viện công, Nhà nứơc cố gắng phát triển theo khả năng kinh tế của mình, chứ không phải bố thí cho dân nghèo.
“Vì không thể nào bao cấp y tế nên từ đó phải đặt ra môn học lớn ở trong ngành y tế, phải có kinh tế riêng biệt cho ngành y tế có thể gọi đó là kinh tế y tế và vận dụng nó Hiện nay Việt Nam theo kinh tế thị trường có đa thành phần kinh tế, được tự do làm giàu trong pháp luật nên phải thiết lập bệnh viện tư để phục vụ thành phần có tiền có nhu cầu.
Còn nếu Nhà nứơc bao cấp tràn lan là rút tiền của người nghèo chi cho người giàu một cách vô lý. Còn bệnh viện Nhà nứơc chức năng là phải phục vụ chứ không phải kinh doanh lấy lãi, vì thế phải tách bệnh viện Nhà nứơc phải là phục vụ, còn y tế tư nhân là y tế kinh doanh.
Ai không đủ điều kiện vào các bệnh viện tư kinh doanh, thì có thể điều trị ở bệnh viện công, Nhà nứơc cố gắng phát triển theo khả năng kinh tế của mình, chứ không phải bố thí cho dân nghèo.”
Tình trạng thiếu giường bệnh
Theo tường thuật của Thanh Niên Online, bộ trưởng Nguyễn Quốc Triệu đưa ra lời hứa hẹn là trong vòng ba năm ông sẽ chấm dứt tình trạng hai, ba bệnh nhân phải nằm chung một giường, do tình trạng bệnh viện quá tải.
Một cư dân TP.HCM mô tả tình trạng thiếu giường cho bệnh nhân như một bức tranh rõ nét về sự quá tải của các bệnh viện Việt Nam:
“ Ở bệnh viện phụ sản Từ Dũ, ngoài chuyện sản phụ đi sinh đẻ, còn có chữa trị các bệnh phụ khoa. Bệnh nhân phụ khoa nội trú hầu như đều phải nằm hai người một giường. Có bệnh nhân nhỏ tuổi nhỏ con phải nằm ba người một giường. Đối với sản phụ chờ sinh, vì không thiếu giường phải kê ghế bố nằm ngoài hành lang.
Bệnh viện Chợ Rẫy bệnh nhân nằm hai người, ba người một giường là chuyện phổ biến. Còn ở Nhi Đồng 1, Nhi Đồng 2 vì thiếu giường các cháu cũng phải nằm ngoài hành lang, hoặc hai ba cháu nằm chung giường. Nhiều khi mình tự hỏi bệnh của các cháu nằm chung với nhau có tốt không, tình trạng thật xót xa mà không làm gì được!”
Theo lời ông Triệu, giải quyết tình trạng quá tải ở các bệnh viện phải triển khai đồng bộ cả ba giải pháp, nâng cao chất lượng bệnh viện tuyến dưới, rút ngắn thời gian điều trị của bệnh nhân, bằng cách nâng cao chất lượng điều trị, và xây dựng thêm bệnh viện. Trước hết, từ nay đến cuối năm chưa kịp xây thêm bệnh viện thì sẽ cấp tiền để các bệnh viện mua thêm giường.
Các bệnh viện sẽ tận dụng các phòng họp, khoảng trống để kê thêm giường. Việc này ông Triệu cho biết đã từng triển khai ở Bệnh viện Thanh Nhàn (Hà Nội) rất có hiệu quả, tức là sử dụng hội trường để kê thêm giường bệnh và thiết bị. Tình trạng một giường hai, ba bệnh nhân nằm sẽ được khắc phục.
Trong câu chuyện với chúng tôi Bác sĩ Huỳnh Hoà Thanh viên chức đã nghỉ hưu ở TP.HCM cũng có cái nhìn tương tự:
“ Có quá tải thật và cũng có quá tải ảo. Hiện nay tình trạng quá tải là ở các đô thị lớn, bệnh viện lớn có kỹ thuật cao rồi tới những bệnh viện trung bình. Người ta tập trung về nhiều, nhưng lẽ ra Việt Nam phải phát triển thêm bệnh viện ở tuyến huyện tuyến tỉnh và phải nâng cao hơn nữa.”
Tình trạng dịch bệnh bùng phát
Trở lại bài tường thuật của Thanh Niên Online, bộ trưởng y tế Nguyễn Quốc Triệu tỏ ra quan ngại về tình trạng dịch bệnh bùng phát. Ông cho rằng, dịch bùng phát không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe người dân mà còn ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế. Vì thế phải rất coi trọng công tác phòng dịch. Phòng bệnh hơn chữa bệnh.
Theo lời ông Triệu kinh nghiệm của các nứơc cho thấy chi phí xã hội để phòng bệnh mất một đồng, thì chi phí cho chữa bệnh phải mất 5 đồng. Vì thế với cương vị đứng đầu ngành y tế, ông Nguyễn Quốc Triệu cho biết, chắc chắn sẽ có những biện pháp mạnh trong phòng chống dịch.
Trả lời câu hỏi về vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm, ông Nguyễn Quốc Triệu nói rằng, chính phủ sẽ phân công vấn đề này giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Y tế. Ngành y tế sẽ làm quyết liệt trong việc xử lý vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm. Nhưng y tế chỉ làm phần ngọn thôi. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có trách nhiệm rất lớn trong việc này, vì liên quan đến nuôi trồng là chủ yếu.
Đối với câu hỏi, người bệnh kêu nhiều về y đức và giá thuốc, Bộ trưởng có biện pháp gì để cải thiện. Ông Nguyễn Quốc Triệu đáp rằng, theo cơn lốc của cơ chế thị trường có một bộ phận rất nhỏ cán bộ, bác sĩ mà người ta thường nói là phải có bôi trơn thì mới nhanh được. Tuy nhỏ nhưng nó ảnh hưởng rất lớn. 100 ca làm tốt nhưng chỉ 5 ca không tốt lắm, người ta đã kêu buốt tai rồi.
Lần đầu tiên có ông bộ trưởng y tế đưa ra lời hứa cụ thể là trong hai hặoc ba năm sẽ chấm dứt tình trạng hai bệnh nhân phải nằm chung một giường. Xem tin này tôi thấy rất phấn khởi.
Giải quyết cái này phải có thời gian. Lấy xây để chống. Ông Nguyễn Quốc Triệu nói rằng sẽ đi vi hành vào ban đêm, nếu bắt được trường hợp nào thì sẽ xử lý nghiêm để làm gương. Ông Triệu cho biết thời gian làm chủ tịch Hà Nội, ông đã áp dụng biện pháp này, một số cán bộ đã bị xử lý hạ bậc lương.
Tân bộ trưởng y tế Nguyễn Quốc Triệu đã không trả lời thẳng câu hỏi liệu ông có từ nhiệm khi cảm thấy không đủ sức để đảm trách chức Bộ trưởng. Thay vào đó ông nói rằng, y tế là một lĩnh vực khó và nhạy cảm, đang thách thức Chính phủ. Y tế là ngành mang tính xã hội rất lớn nên phải được sự quan tâm đồng bộ của các cấp, các ngành mới hoàn thành được nhiệm vụ.
Cuộc tiếp xúc với báo chí của tân bộ trưởng y tế Nguyễn Quốc Triệu gây được tiếng vang trong dư luận, như ý kiến của cư dân TP.HCM:
“ Lần đầu tiên có ông bộ trưởng y tế đưa ra lời hứa cụ thể là trong hai hặoc ba năm sẽ chấm dứt tình trạng hai bệnh nhân phải nằm chung một giường. Xem tin này tôi thấy rất phấn khởi.”
Vietnam Net đưa lên mạng nhiều E mail góp ý của công chúng. Theo đó dư luận nhiệt liệt hoan nghênh chương trình hành động của bộ trưởng y tế Nguyễn Quốc Triệu tuy nhiên họ mong là ông bộ trưởng sẽ giữ lời hứa, để ba năm nữa ở các bệnh viện Nhà nứơc không còn tình cảnh hai bệnh nhân nằm chung giường trở đầu đuôi.