Gia Minh, phóng viên đài RFA
Pháp lệnh tín ngưỡng- tôn giáo của Việt Nam đã được thi hành hơn một năm qua. Hà Nội luôn cho rằng tại Việt Nam hoàn toàn có tự do tôn giáo. Trong khi đó, nhiều giáo phái trong nước vẫn lên tiếng là họ đang bị bách hại. Và bên ngoài, như Hoa Kỳ, vừa qua cũng tiếp tục giữ Việt Nam trong danh sách các quốc gia cần quan tâm đặc biệt về tự do tôn giáo.
Tại sao hai luồng đánh giá trái ngược nhau như thế vẫn tiếp tục? Gia Minh đưa vấn đề này ra cùng ông Ngô Yên Thi, Trưởng ban Tôn giáo Chính phủ Việt Nam, và trước hết ông giải thích.
“Tôi nhận một số thông tin từ ông đại sứ Mỹ ở Việt Nam, đại sứ tự do tôn giáo của Mỹ, ông Handford, là tại Việt Nam có những tiến bộ trong lĩnh vực tự do tôn giáo. Tuy nhiên theo tôi nghĩ thì có những điều gì đó chưa đạt được yêu cầu của họ nên họ tiếp tục giữ Việt Nam trong danh sách các nước cần quan tâm đặc biệt về tự do tôn giáo.
Vấn đề cũng là bình thường thôi vì trong điều kịên như Việt Nam thì không thể thỏa mãn tất cả. Phải lấy đại thể, lấy bộ phận lớn để bảo đảm chính sách tín ngưỡng cho đại số tín đồ.
Trong mỗi tôn giáo thì cũng có số ít cực đoan, chưa tán thành nên họ ý kiến về vấn đề này, vấn đề khác. Quá trình làm luật cũng phải có thời gian. Phía Hoa Kỳ thì hay chú ý và nghe những ý kiến đó nên nhìn nhận khác. Ví dụ như trong Phật giáo có Hoà thượng Huyền Quang và Quảng Độ, và phía Mỹ lại nghe những vị đó.”
Gia Minh: Có ý kiến nói là nhà nước can thiệp quá sâu vào công việc nội bộ các tôn giáo?
Trong mỗi tôn giáo thì cũng có số ít cực đoan, chưa tán thành nên họ ý kiến về vấn đề này, vấn đề khác. Quá trình làm luật cũng phải có thời gian. Phía Hoa Kỳ thì hay chú ý và nghe những ý kiến đó nên nhìn nhận khác. Ví dụ như trong Phật giáo có Hoà thượng Huyền Quang và Quảng Độ, và phía Mỹ lại nghe những vị đó.
Ngô Yên Thi: Tôi là người hoạt động trong lĩnh vực này thì tôi thấy không can thiệp sâu đâu. Mỗi tôn giáo đều có tôn chỉ hoạt động, hiến chương nếu như họ hoạt động không trái pháp luật Việt Nam thì cứ hoạt động. Có thể có ấn tượng lâu rồi, trước đây; nhưng nay đổi mới thì không như trước nữa.
Gia Minh: Trong một thực thể nào cũng có hai mặt, tôn giáo cũng vậy tự hình thành, phát triển nếu không thu hút được tín đồ thì tự tiêu vong. Vậy nhà nước có nghĩ đến việc để cho họ tự hoạt động?
Ngô Yên Thi: Bởi vì đúng là tôn giáo phát triển nhưng ở Việt Nam phải tuân theo luật nhà nước. Nếu ai đó tự xưng là tôn giáo mà vi phạm phát luật thì nhà nước không đồng tình. Trong một tôn giáo nếu có những bất đồng thì nhà nước không can thiệp. Nếu lợi dụng tín ngưỡng có hoạt động gây chia rẽ cho khối đại đoàn kết dân tộc thì không thể chấp nhận.
Gia Minh: Có những bất đồng như thế nhưng ủy ban tôn giáo có đối thoại với những tiếng nói bất đồng đó chưa?
Ngô Yên Thi: Tôi nghĩ trước hết các tôn giáo phải ngồi lại với nhau, chúng tôi tạo điều kiện tích cực thôi. Có những vị vẫn nặng nề chưa chịu nhau đâu.
Gia Minh: Nhưng có nhiều vị vẫn không được tự do đi lại để gặp gỡ nhau?
Bạn nghĩ gì về phát biểu của ông Ngô Yên Thi? Xin gửi email về Vietnamese@www.rfa.org
Ngô Yên Thi: Nếu có nhu cầu đặt rõ vấn đề đó thì chắc được phép thôi. Nếu hoạt động không bất lợi cho trật tự trị an thì được thôi.
Gia Minh: Gần đây có những trường hợp một số giáo phái tin lành bị địa phương bách hại?
Ngô Yên Thi: Tôi thừa nhận có một số trường hợp như thế ở địa phương. Ban Tôn giáo có tham mưu để uốn nắn những sai trái và yêu cầu địa phương phải điều chỉnh hành xử theo quyết định của chính phủ.
Chúng tôi đang khảo sát xem có bao nhiêu hệ phái Tin Lành chưa được công nhận để đề xuất có chính sách để các giáo phái đó hoạt động theo pháp luật.
Gia Minh: Xin cám ơn ông Ngô Yên Thi.